Σχόλιον Τοῦ Προφήτου Δανιήλ
ΑΝ ὦσι τρεῖς ἄνδρες... Νῶε καὶ Δανιὴλ καὶ Ἰὼβ αὐτοὶ ἐν τῇ δικαιοσύνῃ αὐτῶν σωθήσονται, λέγει Κύριος>. 
Τιμητικὴν θέσιν δίδει ὁ προφήτης Ἰεζεκιὴλ εἰς τὸν Δανιὴλ διὰ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν σοφίαν του καὶ τὸν ἐντάσσει μέσον μεταξὺ δύο ἀπὸ τὰς πλέον μεγάλας μορφὰς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. 
Εἰς ἄλλο χωρίον τὸν ἐπαινεῖ ὡς μέγαν κατὰ Θεὸν σοφόν. 
Καὶ ἦτο πράγματι πιστὸς καὶ ἐνάρετος ὁ Δανιήλ, σοφὸς κατὰ τὴν θείαν καὶ ἀνθρωπίνην σοφίαν. 
Ὅσα περὶ τῆς ζωῆς καὶ δράσεως αὐτοῦ γνωρίζομεν, τὰ ἀντλοῦμεν ἀπὸ τὸ ὁμώνυμον βιβλίον του.
Τὸ ὄνομα Δανιὴλ σημαίνει κατὰ πᾶσαν πιθανότητα <ὁ Θεὸς κριτής μου>, <Θεὸς ὁ δικαιῶν με>. 
Κατήγετο ἀπὸ ἐπιφανῆ, μᾶλλον δὲ βασιλικὴν οἰκογένειαν, διὸ καὶ ἐθεωρεῖτο ὡς εἶς ἐκ τῶν ἐκλεκτῶν νέων τῆς ἐποχῆς του. 
Ἐγεννήθη εἰς Παλαιστίνην, ἔζησεν εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, ὁπόθεν καὶ ἀπήχθη ὑπὸ τοῦ Ναβουχοδονόσορος εἰς τὴν Βαβυλῶνα περὶ τὸ 605 μαζῆ μὲ ἄλλους εὐγενεῖς Ἰουδαίους. 
Ἐκεῖ διὰ τὰ πνευματικὰ καὶ σωματικὰ χαρίσματά του, κατὰ διαταγὴν τοῦ βασιλέως ἐπελέγη μαζῆ μὲ ἄλλους τρεῖς ἐπίσης εὐγενεῖς ὁμοεθνεῖς νέους, τὸν Ἀζαρίαν, τὸν Ἀνανίαν καὶ τὸν Μισαήλ, διὰ νὰ μορφωθῇ ἐπὶ τριετίαν εἰς τὴν βαβυλωνιακὴν γλῶσσαν καὶ σοφίαν, ἀπὸ ἐκλεκτοὺς διδασκάλους, ὥστε νὰ προσφέρῃ ἀξίως τὰς ὑπηρεσίας του εἰς τὸν βασιλέα. 
Ἔδωσε δὲ ἐντολὴν ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὅπως ὁ Δανιήλ, οἱ τρεῖς παῖδες καὶ μερικοὶ ἄλλοι ὅμοιοι μὲ αὐτοὺς νέοι ἀπολαμβάνουν ἰδιαιτέρας περιποιήσεως καὶ νὰ παρατίθενται εἰς αὐτοὺς τὰ αὐτὰ φαγητὰ καὶ ποτά, τὰ ὁποῖα παρετίθεντο εἰς τὴν βασιλικὴν τράπεζαν. 
Ἐπειδὴ ὅμως πλεῖστα τῶν φαγητῶν αὐτῶν ἀπηγορεύοντο ἀπὸ τὸν μωσαϊκὸν νόμον, ὁ Δανιὴλ παρεκάλεσε καὶ ἐπέτυχε νὰ παρέχωνται εἰς αὐτὸν καὶ τοὺς ἄλλους τρεῖς παῖδας ὄσπρια πρὸς τροφὴν καὶ ὕδωρ πρὸς πόσιν. 
Αὐτὴ ἡ δίαιτα τοὺς ἀνέδειξεν ὑγιεστέρους καὶ ὡραιοτέρους ἀπὸ τοὺς ἄλλους ὁμηλίκους των πρὸς μεγάλην ἔκπληξιν τοῦ ὑπευθύνου διὰ τὴν διατροφὴν των ἀρχιευνούχου.
Διὰ τὴν πλήρη, εἰς τὸν Θεὸν ἀφοσίωσιν καὶ ὑπακοήν του ὁ Δανιὴλ ἔλαβε παρὰ Θεοῦ καὶ τὸ χάρισμα νὰ ἑρμηνεύῃ ἀποκαλυπτικὰ ἐνύπνια. Καὶ ἔτσι ἐκ παραλλήλου πρὸς τὴν εὐρεῖαν μόρφωσιν καὶ σοφίαν, εἶχε καὶ αὐτὸ τὸ χάρισμα. 
Ἐνωρίτατα δὲ ἐξεδηλώθη ἡ παρὰ Θεοῦ σοφία του, ὅταν εἰς τὴν Βαβυλῶνα ἔσωσεν ἀπὸ ἄδικον ἐκτέλεσιν τὴν ἁγνὴν Σωσάνναν καὶ παρέδωκεν εἰς θάνατον τοὺς συκοφαντήσαντας αὐτὴν δύο βδελυροὺς πρεσβυτέρους τοῦ Ἰσραήλ. 
Φωτιζόμενος ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἡρμήνευσε δύο ἀποκαλυπτικὰ ἐνύπνια τοῦ Ναβουχοδονόσορος, γεγονὸς τὸ ὁποῖον προεκάλεσεν ἀμέριστον τὸν θαυμασμὸν καὶ τὴν ἐκτίμησιν τοῦ βασιλέως πρὸς αὐτόν. 
Ἀμέσως δὲ μετὰ τὴν ἐξήγησιν τοῦ πρώτου ἐνυπνίου <ἐμεγάλυνεν ὁ βασιλεὺς τὸν Δανιὴλ καὶ δόματα μεγάλα καὶ πολλὰ ἔδωκεν αὐτῷ καὶ κατέστησεν αὐτόν <=διοικητήν> ἐπὶ πάσης χώρας Βαβυλῶνος καὶ ἄρχοντα σατραπῶν ἐπὶ πάντας τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος><β' 48>.
Ἐπὶ τῶν διαδόχων τοῦ Ναβουχοδονόσορος φαίνεται, ὅτι εἶχε παραμερισθῆ. Οὐδεὶς περὶ δράσεώς τινος γίνεται λόγος. 
Ἐπὶ Βαλτάσαρ μόνον παροικτιάζεται πάλιν εἰς τὸ προσκήνιον, κατόπιν συστάσεως τῆς βασιλίσσης μητρός, ὅπως ἑρμηνεύσῃ μυστηριώδη γραφήν. 
Ὁ Βαλτάσαρ, ἀσεβὴς βασιλεύς, παρέθεσεν εἰς χιλίους ἐπισήμους τοῦ κράτους του μεγαλοπρεπὲς δεῖπνον, κατὰ τὸ ὁποῖον ἐζήτησε καὶ ἔφεραν τὰ ἁρπαγέντα ἀπὸ τὸν εἰς Ἱερουσαλὴμ ναὸν ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ σκεύη καὶ μὲ αὐτὰ ἔπιναν οἱ συνδαιτυμόνες οἶνον, εἰς καταφρόνησιν τοῦ Θεοῦ τοῦ Ἰσραήλ. 
Κατ ἐκείνην τὴν ὥραν <ἐξῆλθον δάκτυλοι χειρὸς ἀνθρώπου>, οἱ ὁποῖοι ἔγραψαν τὰς μυστηριώδεις λέξεις <μανή, θεκέλ, φάρες>. Μόνος ὁ Δανιὴλ φωτιζόμενος ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἀνέγνωσε καὶ ἡρμήνευσε τὴν γραφὴν ἐκείνην, τὴν φοβερὰς προαναγγέλλουσαν διὰ τὸν Βαλτάσαρ καὶ τὸ βασίλειόν του συμφοράς, αἱ ὁποῖαι καὶ ἐπραγματοποιήθησαν κατὰ τὴν ἰδίαν ἐκείνην νύκτα. 
Ὁ Βαλτάσαρ ἐφονεύθη καὶ τὸ βασίλειόν του περιῆλθεν εἰς τοὺς Μήδους καὶ Πέρσας, τῶν ὁποίων βασιλεὺς ἦτο ὁ Δαρεῖος.
Ὁ Δαρεῖος πληροφορηθεὶς καὶ ἐκτιμήσας τὴν σοφίαν καὶ ἀρετὴν τοῦ Δανιήλ, τὸν κατέστησεν ἕνα ἐκ τῶν τριῶν μεγάλων ἀρχόντων, οἱ ὁποῖοι εἶχον ἐξουσίαν ἐπὶ τῶν ἑκατὸν εἴκοσι σατραπῶν τοῦ βασιλείου. 
Ἡ δόξα αὐτὴ τοῦ Δανιὴλ ἐκίνησε θανάσιμον τὸν φθόνον πολλῶν σατραπῶν καὶ ἀρχόντων, οἱ ὁποῖοι διὰ μιᾶς δολίας παγίδος ὑπεχρέωσαν ἄκοντα τὸν Δαρεῖον νὰ ρίψῃ τὸν Δανιὴλ εἰς τὸν λάκκον τῶν λεόντων. Ὁ Δανιὴλ ἔμεινεν ἄθικτος ἀπὸ τοὺς λέοντας, ὁ δὲ Δαρεῖος κατάπληκτος πρὸ τοῦ θαύματος αὐτοῦ καὶ χαίρων διὰ τὴν ἀνέλπιστον σωτηρίαν τοῦ ἐνάρετου Δανιήλ, διέταξε καὶ ἔρριψαν εἰς τὸν λάκκον τοὺς μοχθηροὺς ἐχθροὺς τοῦ Δανιήλ, τοὺς ὁποίους οἱ λέοντες κατεσπάραξαν. 
Τὸν Δαρεῖον διεδέχθη ἐπὶ τοῦ θρόνου ὁ Κῦρος. 
Ὁ Δανιὴλ ἀπεκάλυψεν εἰς τὸν Κῦρον τὴν ἀπάτην τῶν ἱερέων, οἱ ὁποῖοι ἔτρωγαν καὶ ἔπιναν τὰς καθημερινῶς προσφερομένας τροφὰς πρὸς τὸ εἴδωλον Βὴλ καὶ διέδιδαν, ὅτι τὰς ἔτρωγε τὸ εἴδωλον. 
Ἐφόνευσεν ἔπειτα τὸν ὡς θεὸν λατρευόμενον δράκοντα καὶ γενικῶς προσεπάθησε νὰ ἀπαλλάξῃ τοὺς ἐκεῖ ἀνθρώπους, ἄρχοντας καὶ ἀρχομένους, ἀπὸ τὴν πλάνην τῶν εἰδώλων, καὶ νὰ καταδείξῃ, ὅτι ἔνας εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ. 
Ἐξεγερθέντες οἱ Βαβυλώνιοι ἀπῄτησαν ἀπὸ τὸν βασιλέα Κῦρον καὶ ἐρρίφθη ὁ Δανιὴλ διὰ δευτέραν φορὰν εἰς τὸν λάκκον τῶν λεόντων, διότι εἶχε καταστρέψει τὸν Βὴλ καὶ τὸ ἱερόν του, καὶ εἶχε φονεύσει τὸν θεοποιημένον ἀπὸ ἐκείνους δράκοντα. 
Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν ἦλθε πενθῶν ὁ Κῦρος εἰς τὸν λάκκον τῶν λεόντων, ὅπου εὖρε σῷον καὶ ὑγιαίνοντα τὸν προφήτην. 
Καὶ αὐτός, ὅπως προηγουμένως ὁ Δαρεῖος, ἔμεινε κατάπληκτος πρὸ τοῦ θαύματος, καὶ δικαιοσύνην ἐφαρμόζων, διέταξε καὶ ἐρρίφθησαν εἰς τοὺς λέοντας οἱ πρωταίτιοι τῆς κατὰ τοῦ Δανιὴλ ἐξεγέρσεως, οἱ ὁποῖοι καὶ κατεσπαράχθησαν ἀμέσως ἀπὸ τὰ θηρία.
Ὁ Δανιὴλ διῆλθεν τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς του εἰς τὴν Βαβυλῶνα. 
Περὶ τὸ 535 εἰς ἀρκετὰ προχωρημένην ἡλικίαν ἐξεδήμησε. 
Μέχρι δὲ σήμερον δεικνύεται, πλησίον εἰς τὰ ἀρχαῖα Σοῦσα, ἔνας τάφος, ὁ ὁποῖος λέγεται ὅτι εἶναι τοῦ Δανιήλ. 
Καθ' ὅλον τὸ διάστημα τῆς ζωῆς του τρεῖς ἦσαν αἱ προσπάθειαι καὶ οἱ ἀγῶνες του: Πρῶτον καὶ βασικόν, νὰ ζῇ κατὰ Θεόν· δεύτερον νὰ κρατῇ εἰς τὴν ὀρθὴν πίστιν καὶ ποικιλοτρόπως νὰ προστατεύῃ τοὺς ἐκεῖ Ἰουδαίους· καὶ τρίτον νὰ κηρύσσῃ εἰς ἄρχοντας καὶ λαὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ νὰ καλῇ τοὺς πάντας νὰ πιστεύσουν εἰς αὐτόν. 
Σύσσωμος ὁ Ἰουδαϊκὸς κόσμος τὸν περιέβαλε μὲ σεβασμὸν καὶ ὅταν ἔζη καὶ ὅταν ἀπέθανεν. Εἰς τὸ Α' Μακκαβαίων, γίνεται λόγος περὶ αὐτοῦ καὶ προβάλλεται ὡς ὑπόδειγμα πίστεως καὶ ἁπλότητος. Ὁ Ἰώσηπος τὸν χαρακτηρίζει ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς μεγάλους προφήτας, τὸ Ταλμοὺδ τὸν θεωρεῖ τύπον τοῦ Μεσσίου. Ἀλλὰ καὶ ἡ πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολὴ αὐτὸν προφανῶς ὑπονοεῖ, ὅταν λέγῃ, ὅτι οἱ δίκαιοι διὰ τῆς πίστεως <ἔφραξαν στόματα λεόντων> <ια' 33>.
Τὸ θεόπνευστον βιβλίον του σώζεται εἰς τρεῖς γλώσσας· τὴν ἑβραϊκήν, ἀραμαϊκὴν καὶ ἑλληνικήν. 
Εἶναι δὲ δυνατὸν νὰ χωρισθῇ εἰς δύο μέρη· τὸ πρῶτον <κεφ. ἀ'-στ'>, ἔνθα ἐκτίθενται ἰστορικὰ γεγονότα, ὅπως π.χ. ἡ μεταφορὰ καὶ μόρφωσις αὐτοῦ καὶ τῶν τριῶν παίδων εἰς Βαβυλῶνα, ἡ ἑρμηνεία τῶν ἐνυπνίων τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἡ θαυμαστὴ σωτηρία τῶν τριῶν πιστῶν παίδων, ποὺ εἶχον ριφθῆ εἰς τὴν ἐπταπλασίως πυρωθεῖσαν κάμινον, ὁμολογίαι καὶ διακηρύξεις τοῦ Ναβουχοδονόσορος, τοῦ Δαρείου καὶ τοῦ Κύρου περὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, τὸν ὁποῖον λατρεύει ὁ Δανιὴλ κ.λ.π. 
Τὸ δεύτερον μέρος <κεφ. ζ'-ἰβ'>, περιέχει ἀποκαλυπτικὰ ὁράματα καὶ καταπληκτικὰς διὰ τὴν ἀκρίβειάν των προφητείας περὶ σπουδαίων μελλοντικῶν γεγονότων, περὶ τῆς σειρᾶς τὴν ὁποίαν θὰ ἠκολούθουν, καὶ τῆς χρονολογίας ἀκόμη κατὰ τὴν ὁποίαν θὰ ἐπραγματοποιοῦντο, ὅπως καὶ ὄντως ἐπραγματοποιήθησαν. 
Ἐξαιρετικὰ ἀξιοθαύμαστος καὶ προφανέστατα θεόπνευστος εἶναι ἡ μετὰ ἑβδομήκοντα ἑβδομάδας ἐτῶν, ἀρχομένων ἀπὸ συγκεκριμένου ἰστορικοῦ γεγονότος, μέλλουσα νὰ πραγματοποιηθῇ εἰς τὴν Ἰερουσαλὴμ μοναδικὴ καὶ ἀνεπανάλειπτος λυτρωτικὴ θυσία καὶ σπονδὴ δι' ὅλην τὴν ἀνθρωπότητα, ἡ θυσία δηλαδὴ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.
Τὸ βιβλίον τοῦ προφήτου Δανιὴλ ὡς οἰκοδομητικόν, προφητικὸν καὶ ἐλκυστικὸν ἀνάγνωσμα εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ὀλίγα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.