Σχόλια Τῶν Μακκαβαίων
ΠΟ τὸν τίτλον αὐτὸν σώζονται, εἰς πολλὰ ἑλληνικὰ χειρόγραφα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τέσσαρα βιβλία, αὐτοτελῆ μέν, ἀλλὼ τῶν ὁποίων τὸ περιεχόμενον, ἀναφέρεται ἢ σχετίζεται πρὸς τοὺς ἡρωϊκοὺς ἀγῶνας ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος τῶν εὐσεβῶν καὶ γενναίων Μακκαβαίων. Ἀπὸ αὐτοὺς δὲ ἐπῆραν καὶ τὸ ὄνομα.
Τὰ τρία πρῶτα, χαρακτηρίζονται ὡς δευτεροκανονικὰ καὶ περιέχονται εἰς τὸν πλήρη κανόνα τῶν βιβλίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης <κείμενον τῶν Ὁ'>, τὸ δὲ τέταρτον ὄχι.
Εἰς τὸ Α' καὶ Β' Μακκαβαίων, περιλαμβάνοντα γεγονότα μεταξὺ τῶν ἐτῶν 173 μέχρι καὶ 136 π.Χ. ἀναφέρονται κυρίως εἰς τοὺς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εὐλογηθέντας καὶ ἐπιστεφθέντας μὲ νίκας, ἀγῶνας τῶν Μακκαβαίων ἐναντίον τῶν Σελευκιδῶν, διαδόχων τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τὸ δὲ Γ' Μακκαβαίων ἐκθέτον γεγονότα τῶν ἐτῶν 221-204 π.Χ., ἀναφέρεται κυρίως εἰς τὴν θαυμαστὴν διάσωσιν 100.000 Ἑβραίων, ἐγκλεισθέντων κατὰ διαταγὴν τοῦ Πτολεμαίου Δ', τοῦ Φιλοπάτορος εἰς τὸ ἱπποδρόμιον τῆς Ἀλεξάνδρειας, διὰ νὰ πολτοποιηθοῦν ἀπὸ πλήθη ἐξηγριωμένων ἐλεφάντων.
Τὰ τρία αὐτὰ ἱστορικὰ βιβλία εἶναι τὰ μόνα, ποὺ ἐγράφησαν καὶ σώζονται, κατὰ τὸ ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἔσδρα καὶ Νεεμία <400 περίπου ἔτη π.Χ.>, μέχρι τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου, διάστημα.
Καὶ αὐτὰ καλύπτουν μερικῶν μόνον ἐτῶν ἱστορίαν.
Εἶναι δὲ λίαν διδακτικά, διότι παρουσιάζουν ἐν τῷ προσώπῳ τῶν Μακκαβαίων ἄθλους πίστεως καὶ φιλοπατρίας, καὶ ὑποδηλώνουν τὴν μεγάλην ἀλήθειαν ὅτι καὶ οἱ ὀλίγοι, ὅταν ἐμπνέωνται ἀπὸ τὴν πίστιν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἐν ὀνόματι αὐτῆς ἀναλαμβάνουν δυσαναλόγως μεγάλους, εὐγενεῖς ἀγῶνας, εὐλογοῦνται καὶ ἐνισχθύονται ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς κατόρθωσιν καταπληκτικῶν ἔργων.
Σχόλιον Τῶν Μακκαβαίων Α'
ἰς αὐτὸ ὁ συγγραφεὺς κάμνει λόγον, ἐν εἴδει εἰσαγωγῆς, περὶ τῶν θαυμαστῶν νικῶν τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τῆς εἰρήνης, τὴν ὁποίαν αὐτὸς ἐθεμελίωσεν εἰς ὅλον, σχεδόν, τὸν τότε γνωστὸν κόσμον· περὶ τῆς μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ διαιρέσεως τὸν ἀπεράντου βασιλείου μεταξὺ τῶν διαδόχων του, καὶ ὑπερπηδῶν τὰ πεντήκοντα πρῶτα ἔτη τῆς βασιλείας τῶν Σελευκιδῶν <324-275) π.Χ.>, εἰσέρχεται εἰς τὴν ἐξιστόρησιν τῶν συνταρακτικῶν διὰ τὴν Παλαιστίνην γεγονότων, μάλιστα δὲ τῶν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἀντιόχου Δ' τοῦ Ἐπιφανοῦς <175-164 π.Χ.>.
Ὁ Ἀντίοχος ἐπιθυμῶν τὴν πολιτικὴν ἑνότητα καὶ τὸν ἐξελληνισμόν τοῦ κράτους του καὶ θεωρῶν τὴν ἰουδαϊκὴν θρησκείαν ὡς μέγα πρόσκομμα, ἠθέλησε νὰ τὴν ἐκριζώσῃ. 
Ἐναντίον αὐτοῦ ἐξηγέρθη ὁ ζηλωτὴς ἱερεὺς Ματταθίας καὶ οἱ ἀκολουθήσαντες αὐτὸν πιστοὶ Ἰουδαῖοι <καὶ συνεστήσαντο δύναμιν καὶ ἐπάταξαν ἁμαρτωλοὺς ἐν ὀργῇ αὐτῶν> καὶ ἐκρήμνισαν τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων, τοὺς οἰκοδομηθέντας κατὰ διαταγὴν τοῦ Ἀντιόχου. 
Ὀλίγον πρὶν ἢ ἀποθάνῃ ὁ Ματταθίας, ἐνεπιστεύθη εἰς τοὺς υἱούς του, Ἰούδαν, Ἰωνάθαν καὶ Σίμωνα, τὴν συνέχειαν καὶ ἐπέκτασιν τοῦ ἀρξαμένου ἀγῶνος. <Ὑμεῖς, τέκνα, τοὺς εἶπε, ἰσχύσατε καὶ ἀνδριζεσθε ἐν τῷ νόμῳ>. 
Ἐπακολουθεῖ ἡ ἐξιστόρησις τῶν ἀγώνων ὑπὸ τὴν ἠγεσίαν τοῦ Ἰούδα, τοῦ ἐπικληθέντος διὰ τὴν ὁρμὴν αὐτοῦ Μακκαβαίου, αἱ νῖκαι του κατὰ τῶν στρατευμάτων τοῦ Ἀντιόχου, ἡ σύναψις ἀνακωχῆς ἐπὶ ἴσοις ὅροις, ἡ ἀναγνώρισις τοῦ δικαιώματος εἰς τοὺς Ἰουδαίους νὰ τελοῦν ἐλευθέρως τὰ τῆς λατρείας των, ἡ ἀπελευθέρωσις τῆς Ἄκρας, τῆς ἀκροπόλεως δηλαδὴ τῆς Ἱερουσαλήμ, καὶ ὁ ἡρωϊκὸς θάνατός του εἰς νέας μάχας κατὰ τοῦ παρασπονδήσαντος Ἀντιόχου.
Αὐτὸν διεδέχθη εἰς τὴν ἠγεσίαν ὁ νεώτατος ἀδελφὸς τοῦ Ἰωνάθαν, ὁ ὁποῖος προσέλαβε καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς ἀρχιεροσύνης, συνενώσας οὕτω ἐν τῷ προσώπῳ του τὴν ἀρχιερατικὴν καὶ πολιτικὴν ἠγεσίαν. 
Διὰ καταλλήλων συνεννοήσεων καὶ νικηφόρων ἀγώνων ἐπέτυχε πολλὰ ὑπὲρ τῶν Ἰουδαίων. Ἀλλὰ κατὰ τὸ 148 π.Χ. συνελήφθη δι' ἀπάτης ἀπὸ τὸν Τρύφωνα, στρατηγὸν τοῦ Ἀντιόχου, καὶ ἐφονεύθη.
Διάδοχος τοῦ ἠρωϊκοῦ Ἰωνάθαν ἔγινεν ὁ ἀδελφός του Σίμων <143-134>, ὁ ὁποῖος ὠλοκλήρωσε τὴν ὀχύρωσιν τῆς Ἱερουσαλήμ. Ἐπέτυχε παραχωρήσεις ὑπὲρ τῶν Ἰουδαίων ἀπὸ τὸν βασιλέα Δημήτριον τὸν Β', τὰς ὁποίας καὶ ὁ διαδεχθεὶς αὐτὸν βασιλεὺς Τρύφων ἀνεγνώρισεν.
Ἀπηλευθέρωσε τὴν Ἄκραν ἀπὸ τὴν κατοχὴν τῶν Σύρων καὶ ὀχυρὰν τὴν προσήρτισεν εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ. 
Ψήφῳ τοῦ λαοῦ ἔλαβε τὴν ἐπὶ τῆς Ἰουδαίας θρησκευτικὴν καὶ ἔθνικην ἠγεσίαν, ἡ ὁποία καὶ κληρονομικῶς πλέον ἔπρεπε νὰ μεταβιβάζεται εἰς τοὺς ἐκ τῆς οἰκογένειας τῶν Μακκαβαίων. 
Ἀλλὰ κατὰ τὸ 184 π.Χ. ἐδολοφονήθη μαζῆ μὲ τοὺς δύο υἱούς του Ματταθίαν καὶ Ἰούδαν ἀπὸ τὸν γαμβρὸν τοῦ Πτολεμαῖον, τὸν υἱὸν τοῦ Ἀβούβου, ὁ ὁποῖος ἠθέλησε νὰ ἁρπάσῃ τὴν ἐπὶ τῶν Ἰουδαίων ἡγεμονίαν. 
Τὴν δολοφονίαν διέφυγεν ὁ ἄλλος υἱὸς τοῦ Σίμωνος, ὁ Ἰωάννης, ὁ ἐπικληθεὶς Ὑρκανός, ὁ ὁποῖος καὶ διεδέχθη τὸν πατέρα του εἰς τὴν ἀρχιεροσύνην καὶ εἰς τὴν πολιτικὴν ἐξουσίαν <134-104 π.Χ.>.
Τὸ Α' Μακκαβαίων ἐγράφη ὑπὸ ἀγνώστου συγγραφέως εἰς τὴν ἐβραϊκήν, ὀλίγον ἴσως μετὰ τὸν θάνατον <104 π.Χ.> ᾿Ιωάννου τοῦ Ὑρκανοῦ.
Μετεφράσθη δὲ ἐνωρίτατα εἰς τὴν ἑλληνικήν, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ σώζεται, ἀπολεσθέντος τὸν ἑβραϊκοῦ πρωτοτύπου.
Σχόλιον Τῶν Μακκαβαίων Β'
Ο ΒΙΒΛΙΟΝ τοῦτο δὲν ἀποτελεῖ συνέχειαν τοῦ προηγούμενου, ἀλλὰ παράλληλον διήγησιν γεγονότων, ἐπισυμβάντων κατὰ τὸ ἀπὸ 176 μέχρι τοῦ 160 π.Χ. διάστημα. 
Μερικὰ ἐξ αὐτῶν εἶναι, μέ τινας παραλλαγάς, ἐπανάληψις τῶν ἰστορηθέντων εἰς τὸ Α' Μακκαβαίων, ἐνῷ ἄλλα εἶναι νέα, τὰ ὁποῖα εἶχον παραλειφθῆ ἀπὸ τὸ Α'.
Μετὰ τὴν προεισαγωγήν, εἰς τὴν ὁποίαν γίνεται, λόγος καὶ περὶ τῆς ὑπὸ Ἰούδα τοῦ Μακκαβαίου καθιερωθείσης ἑορτῆς τῶν <Ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ>, εἰς ἀνάμνησιν τῆς καθάρσεώς του ἀπὸ τὸν μολυσμὸν τῶν εἰδώλων, ἐπακολουθεῖ ἡ καθαυτὸ εἰσαγωγή, εἰς τὴν ὁποίαν ὁ συγγραφεὺς ἀναφέρει, ὅτι τὸ βιβλίον του εἶναι ἐπιτομὴ τοῦ πεντατόμου ἔργου κἂποιου Ἰάσονος τοῦ Κυρηναίου, τὸ ὁποῖον ὅμως ἔργον ἀπωλέσθη καὶ μένει ἄγνωστον. 
Ἐν συνεχείᾳ ἐκθέτει τὴν διάσωσιν τὸν ναοῦ ἀπὸ τὴν ἱεροσυλίαν, τὴν ὁποίαν εἶχε διατάξει καὶ ἀναθέσει ὁ Σέλευκος Δ' εἰς τὸν πρωθυπουργόν του Ἠλιόδωρον. Ἱστορεῖ τὴν ἀπὸ τοῦ ἀσεβοῦς καὶ φίλου τῶν κατακτητῶν Ἱάσονος ἁρπαγὴν τῆς ἀρχιερωσύνης ἀπὸ τὸν εὐσεβῆ ἀδελφόν του Ὀνίαν καὶ τὴν εἰσαγωγὴν παρανόμων ἑλληνικῶν ἠθῶν καὶ ἐθίμων πρὸς νοθείαν καὶ κατάλυσιν τῶν ἱερῶν παραδόσεων τὸν λαοῦ· τὴν μετὰ τρία ἔτη ἐκδίωξιν τοῦ Ἰάσονος κατὰ διαταγὴν τοῦ βασιλέως Ἀντιόχου Δ', δωροδοκηθέντος ὑπό τινος Μενελάου, τὴν κατάληψιν τῆς ἀρχιερωσύνης ὑπὸ τοῦ Μενελάου, ὁ ὁποῖος <λαβὼν τὰς βασιλικὰς ἐντολὰς παρεγένετο, τῆς μὲν ἀρχιερωσύνης οὐδὲν ἄξιον φέρων, θυμοῦ δὲ ὠμοῦ καὶ θηρὸς βαρβάρου ὀργὰς ἔχων>.
Ἐκθέτει τὰς ἀδιηγήτους συμφοράς, αἱ ὁποῖαι ἐξ αἰτίας κυρίως τῶν ἀσεβῶν αὐτῶν ἀρχιερέων ὑπέστη ὁ λαὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ τῆς Ἰουδαίας, καὶ τὸ οἰκτρὸν κατάντημα τῶν δύο αὐτῶν ἀρχιερέων· τὰς φοβερὰς σφαγὰς καὶ τὰς δηώσεις, τὰς ὁποίας μαινόμενος κατὰ Ἰουδαίων ἐξαπέλυσεν ὁ Ἀντίοχος, ὅπως καὶ τὰ μαρτύρια εἰς τὰ ὁποῖα τοὺς ὑπέβαλλε, διὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν θεόσδοτον θρησκείαν των καὶ θυσιάσουν εἰς τὰ εἴδωλα. 
Ἐν συνεχείᾳ ἐκθέτει τὸ ὀδυνηρότατον μαρτύριον τοῦ γέροντος Ἐλεαζάρου, τῶν ἑπτὰ ἀδελφῶν Μακκαβαίων μετὰ τῆς μητρός των Σολομονῆς, ἀρνηθέντων πάντων νὰ ἀποκηρύξουν τὴν θρησκείαν των.
Ἱστορεῖται κατόπιν ἡ ἐξ αἰτίας τῶν διωγμῶν αὐτῶν ἐκραγεῖσα ἐπανάστασις κατὰ τῶν κατακτητῶν ὑπὸ τοῦ ἱερέως Ματταθία, συμπαραστατουμένου ὑπὸ τῶν υἱῶν του καὶ συγκεκριμένως τὰ κατορθώματα τοῦ υἱοῦ του Ἰούδα τοῦ Μακκαβαίου <καὶ τῶν σὺν αὐτῷ>, τὰς νίκας του κατὰ τῶν Σύρων στρατηγῶν, καὶ μάλιστα κατὰ τοῦ Λυσίου, τὴν εἴσοδόν του ὡς νικητοῦ καὶ ἐλευθερωτοῦ εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ τὸ 165 π.Χ., τὴν κατεδάφισιν <τῶν κατὰ τὴν ἀγορὰν βωμῶν, τῶν ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων δεδημιουργημένων>, τὴν κάθαρσιν τοῦ ναοῦ, τὴν ἀνέγερσιν νέου θυσιαστηρίου μὲ καθαρθέντας διὰ τοῦ πυρὸς λίθους καὶ τὴν καθιέρωσιν τῆς ἑορτῆς τῶν <Ἐγκαινίων>.
Ἐπὶ τοῦ ἀνηλίκου Ἀντιόχου τοῦ Ε', διαδεχθέντος τὸν ἀποθανόντα πατέρα του, πολλὰ ὑπέφερον οἱ Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ καὶ θαυμαστὰς νίκας κατήγαγον κατὰ τῶν στρατηγῶν τοῦ Ἀντιόχου, οἱ ὁποῖοι κατῃσχυμμένοι ἀπὸ τὰς προηγηθείσας ἤττας τὸν ἔπνεον μένεα ἐκδικήσεως ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων.
Πολλὰς ἐπιθέσεις ὑπέστησαν ἀπὸ τὸν ἐνηλικιωθέντα κατόπιν Ἀντίοχον Ε' καὶ τὸν διαδεχθέντα αὐτὸν Δημήτριον τὸν, Α'.
Ἡρωϊκὴν ἄμυναν ἀντέταξαν καὶ πολλὰς νίκας ἐπέτυχον οἱ Ἰουδαῖοι. 
Καὶ εἰς περιστάσεις, κατὰ τὰς ὁποίας ἐφαίνετο ὅτι τὸ πᾶν εἶχε χαθῆ καὶ ἡ Ἰουδαία θὰ μετεβάλλετο ἀπὸ ἀναρίθμητα πλήθη τῶν ἐχθρῶν εἰς ἀπέραντον νεκροταφεῖον, ὁ Θεὸς εἰσακούων τὰς προσευχὰς τοῦ λαοῦ, ἐπενέβαινεν εἰς σωτηρίαν κατὰ θαυμαστὸν τρόπον, ὅπως π.χ. συνέβη κατὰ τὴν ἐπίθεσιν τὸν στρατηγοὶ Νικάνορος.
Διὰ νὰ περιφρουρήσῃ ὁ Ἰούδας τὴν πατρίδα του ἀπὸ τὸν κίνδυνον τῶν Σύρων, ἐζήτησε τὴν συμμαχίαν τῶν Ρωμαίων, τὴν ὁποίαν καὶ ἐπέτυχε. 
Δὲν ἔλαβεν ὅμως καὶ τὴν ἀναμενομένην βοήθειαν. Εἰς νέαν δὲ μάχην κατὰ τῶν δεκάδων χιλιάδων Σύρων στρατιωτῶν, ὁ Ἰούδας ἡγούμενος 800 μόνον ἡρωϊκῶν ἀνδρῶν ἐπετέθη, ἔτρεψεν εἰς φυγὴν καὶ ἐπὶ 25 χιλιόμετρα - μέχρις Ἀζώτου - κατεδίωξε τὴν δεξιὰν πτέρυγα τῶν ἐχθρῶν, ὁποία ὅμως περικλιθεὶς ἔπεσεν ἠρωϊκῶς μέχρι τέλους μαχόμενος.
Τὸ Β' Μακκαβαίων ἐγράφη ἀπ' ἀρχῆς εἰς τὴν ἑλληνικὴν ὑπὸ ἀγνώστου φιλοπάτριδος καὶ πιστοῦ εἰς τὰς παραδόσεις τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ συγγραφέως.
Πότε ἐγράφη δὲν εἶναι, ἀκριβῶς γνωστόν.
Μερικοὶ στηριζόμενοι, εἰς χρονολογίαν περιεχομένης ἐν αὐτῷ ἐπιστολῆς  <125 ἢ 124 π.Χ.>, φρονοῦν ὅτι τότε περίπου ἐγράφη τὸ βιβλίον.
Σχόλιον Τῶν Μακκαβαίων Γ'
Ο ΒΙΒΛΙΟΝ τοῦτο οὐδὲν ἀπολύτως ἀναφέρει διὰ τοὺς Μακκαβαίους καὶ τοὺς ἡρωϊκοὺς ἀγῶνας των, ἀλλὰ ἱστορεῖ γεγονότα ἀναφορικῶς μὲ τὴν ζωὴν καὶ τοὺς διωγμοὺς τῶν Ἑβραίων εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ ἰδίως εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, γεγονότα προηγηθέντα τῶν μακκαβαϊκῶν, κατὰ τριάκοντα ἕως πεντήκοντα ἔτη. 
Ἐνῷ τὰ δύο βιβλία τῶν Μακκαβαίων ἰστοροῦν γεγονότα, διαδραματισθέντα εἰς τὴν Παλαιστίνην, ἀπὸ τοῦ 175 μέχρι τοῦ 135 π.Χ., αὐτὸ ἐκθέτει γεγονότα, διαδραματισθέντα κυρίως εἰς Αἴγυπτον, ἀπὸ τοῦ 221 μέχρι τοῦ 204 π.Χ. 
Ἔλαβεν ὅμως κατ' ἐπέκτασιν, τὸ ὄνομα Γ' Μακκαβαίων, διότι τὰ ἱστορούμενα γεγονότα διωγμοῦ καὶ τῆς παρὰ Θεοῦ σωτηρίας τῶν Ἑβραίων παρουσιάζουν ὁμοιότητας πρὸς τὰ ἰστορούμενα εἰς τὰ δύο ἄλλα.
Ὁ Πτολεμαῖος ὁ Δ', ἐπισκεφθεὶς τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ θαυμάσας τὴν μεγαλοπρέπειαν τοῦ ναοῦ, ἠθέλησε νὰ εἰσέλθῃ εἰς αὐτόν, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον ὁ Θεὸς εἶχεν ἀπαγορεύσει εἰς πάντα Ἑβραῖον, πολὺ δὲ περισσότερον εἰς ἀλλοεθνῆ. 
Ματαίως οἱ Ἰουδαῖοι μετὰ δακρύων καὶ εἰς πάνδημον συναγερμὸν τὸν παρεκάλουν νὰ μὴ διαπράξῃ αὐτὸ τὸ ἀνοσιούργημα.
Ἐκεῖνος ἀλαζονικῶς ἐπέμεινε καὶ οἱ Ἰουδαῖοι κατέφυγον εἰς θερμὰς ἰκεσίας πρὸς τὸν Θεόν. 
Καὶ ἰδοὺ ὅτι τὴν ὥραν, ποὺ ἡτοιμάζετο ὁ βασιλεὺς νὰ εἰσέλθῃ, ὁ Θεός <ἐμάστιξεν αὐτόν, ἔνθεν καὶ ἔνθεν κράδανας αὐτὸν ὡς κάλαμον ὑπὸ ἀνέμου, ὥστε κατ' ἐδάφους ἄπρακτον, ἔτι καὶ τοῖς μέλεσι παραλελυμένον μηδὲ φωνῆσαι δύνασθαι>.
<Διακομισθεὶς> ὑπὸ τῶν αὐλικῶν εἰς Αἴγυπτον καὶ συνελθὼν ἀπεφάσισεν ἐξοντωτικὸν διωγμὸν κατὰ τῶν εἰς Αἴγυπτον Ἰουδαίων. 
Διέταξε καὶ σιδηροδεσμίους ἔφεραν τοὺς Ἰουδαίους, σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, ὅπου καὶ τοὺς ἐνέκλεισε μαζῆ μὲ τοὺς Ἰουδαίους τῆς Ἀλεξανδρείας ὑπὸ αὐστηρὰν φρούρησιν εἰς τὸν ἐκεῖ ἱππόδρομον.
Δὲν κατεδίωξεν ὅσους ἀπηρνήθησαν τὴν θρησκείαν των καὶ ἐθυσίασαν εἰς τὰ εἴδωλα. Ἔδωσε δὲ αὐστηρὰν ἐντολὴν εἰς τὸν Ἕρμωνα, τὸν εἰδικευμένον καὶ ὑπεύθυνον διὰ τὴν ἐπιμέλειαν τῶν 500 ἐλεφάντων, νὰ ἐξερεθίσῃ αὐτοὺς εἰς ὡρισμένην ἡμέραν μὲ οἶνον καὶ καπνοὺς θυμιάματος καὶ μαινομένους νὰ τοὺς ἐξαπολύσῃ κατὰ τῶν ἐγκλείστων, διὰ νὰ τοὺς πολτοποιήσουν, εἰς κοινὸν δκισκεδαστικὸν θέαμα βασιλείας, ἀρχόντων καὶ λαοῦ.
Ὁ Θεὸς ὅμως κατὰ ὀφθαλμοφανῶς θαυματουργικὸν τρόπον ἔσωσε τοὺς Ἰουδαίους.
Τὸ θαυμαστὸν αὐτὸ γεγονὸς κατέπληξε καὶ ἐσυνέτισε τὸν ΙΙτολεμαῖον, ὁ ὁποῖος ἤλλαξεν ἀμέσως αἰσθήματα καὶ συμπεριφορὰν ἀπένατι τῶν Ἰουδαίων. 
Τοὺς ἔδωσε τὴν ἐλευθερίαν, τοὺς ἐχάρισε δῶρα, ὠργάνωσε δι' αὐτοὺς πολυήμερα συμπόσια ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ των καὶ γενικῶς τοὺς περιέβαλλε μὲ στοργήν. Ἔδωσε δὲ εἰς αὐτοὺς καὶ τὴν ἄδειαν νὰ ἐξολοθρεύσουν τοὺς ἐξωμότας ὁμοφύλους των.
Ἡ ἀκριβὴς χρονολογία τῆς συγγραφῆς τοῦ βιβλίου, ὅπως καὶ ὁ συγγραφεύς, δὲν εἶναι γνωστά. Πιθανὸν νὰ ἐγράφη κατὰ τὸν πρῶτον πρὸ Χριστοῦ αἰῶνα, ὑπὸ Ἀλεξανδρινοῦ Ἰουδαίου, πρὸς ἐνίσχυσιν τῶν διωκομένων συμπατριωτῶν του. 
Ἐγράφη δὲ εἰς τὴν ἑλληνικήν, τὴν ὁποίαν καὶ μόνην ἐγνώριζαν οἱ Ἰουδαῖοι τῆς Αἰγύπτου, ὅπως καὶ οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνὰ τὸ ρωμαϊκὸν κράτος συμπατριῶται των.