Μακκαβαίων Β : Κεφάλαιον ΙΑ'

Πρωτότυπο Κείμενο

ετ' ὀλίγον δὲ παντελῶς χρόνον Λυσίας ἐπίτροπος τοῦ βασιλέως καὶ συγγενὴς καὶ ἐπὶ τῶν πραγμάτων λίαν βαρέως φέρων ἐπὶ τοῖς γεγονόσι,
2 συναθροίσας περὶ τὰς ὀκτὼ μυριάδας καὶ τὴν ἵππον πᾶσαν, παρεγένετο ἐπὶ τοὺς Ἰουδαίους λογιζόμενος τὴν μὲν πόλιν Ἕλλησιν οἰκητήριον ποιήσειν,
3 τὸ δὲ ἱερὸν ἀργυρολόγητον, καθὼς τὰ λοιπὰ τῶν ἐθνῶν τεμένη, πρατὴν δὲ τὴν ἀρχιερωσύνην κατ' ἔτος ποιήσειν,
4 οὐδαμῶς ἐπιλογιζόμενος τὸ τοῦ Θεοῦ κράτος, πεφρενωμένος δὲ ταῖς μυριάσι τῶν πεζῶν καὶ ταῖς χιλιάσι τῶν ἰππέων καὶ τοῖς ἐλέφασι τοῖς ὀγδοήκοντα.
5 Εἰσελθὼν δὲ εἰς τὴν Ἰουδαίαν καὶ συνεγγίσας Βαισθούρᾳ, ὄντι μὲν ἐρυμνῷ χωρίῳ, ἀπὸ δὲ Ἱεροσολύμων ἀπέχοντι ὡσεὶ σταδίους πέντε, τοῦτο ἔθλιβεν.
6 Ὡς δὲ μετέλαβον οἱ περὶ τὸν Μακκαβαῖον πολιορκοῦντα αὐτὸν τὰ ὀχυρώματα, μετ' ὀδυρμῶν καὶ δακρύων ἱκέτευον σὺν τοῖς ὄχλοις τὸν Κύριον ἀγαθὸν ἄγγελον ἀποστεῖλαι πρὸς σωτηρίαν τῷ Ἰσραήλ.
7 Αὐτὸς δὲ πρῶτος ὁ Μακκαβαῖος ἀναλαβὼν τὰ ὅπλα προετρέψατο τοὺς ἄλλους, ἅμα αὐτῷ διακινδυνεύοντας ἐπιβοηθεῖν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν· ὅμου δὲ καὶ προθύμως ἐξώρμησαν.
8 Αὐτόθι δὲ καὶ πρὸς τοῖς Ἱεροσολύμοις ὄντων, ἐφάνη προηγούμενος αὐτῶν ἔφιππος ἐν λευκῇ ἐσθῆτι, πανοπλίαν χρυσῆν κραδαίνων.
9 Ὁμοῦ δὲ πάντες εὐλόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐπερρώσθησαν ταῖς ψυχαῖς, οὐ μόνον ἀνθρώπους ἀλλὰ καὶ θῆρας τοὺς ἀγριωτάτους καὶ σιδηρᾶ τείχη τιτρώσκειν ὄντες ἕτοιμοι,
10 προῆγον ἐν διασκευῇ τὸν ἀπ' οὐρανοῦ σύμμαχον ἔχοντες, ἐλεήσαντος αὐτοὺς τοῦ Κυρίου.
11 Λεοντηδὸν δὲ ἐντινάξαντες εἰς τοὺς πολεμίους κατέστρωσαν αὐτοὺς χιλίους πρὸς τοῖς μυρίοις, ἱππεῖς δὲ ἑξακοσίους πρὸς τοῖς χιλίοις· τοὺς δὲ πάντας ἠνάγκασαν φυγεῖν.
12 Οἱ πλείονες δὲ αὐτῶν τραυματίαι γυμνοὶ διεσώθησαν, καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Λυσίας αἰσχρῶς φεύγων διεσώθη.
13 Οὐκ ἄνους δὲ ὑπάρχων, πρὸς ἑαυτὸν ἀντιβάλλων τὸ γεγονὸς περὶ ἑαυτὸν ἐλάσσωμα καὶ συννοήσας ἀνικήτους εἶναι τοὺς Ἑβραίους, τοῦ πάντα δυναμένου Θεοῦ συμμαχοῦντος αὐτοῖς, προσαποστείλας
14 ἔπεισε συλλύσεσθαι ἐπὶ πᾶσι τοῖς δικαίοις, καὶ διότι καὶ τὸν βασιλέα πείσειν φίλον αὐτοῖς ἀναγκάζειν γενέσθαι.
15 Ἐπένευσε δὲ ὁ Μακκαβαῖος ἐπὶ πᾶσιν, οἷς ὁ Λυσίας παρεκάλει, τοῦ συμφέροντος φροντίζων· ὅσα γὰρ ὁ Μακκαβαῖος ἐπέδωκε τῷ Λυσίᾳ διὰ γραπτῶν περὶ τῶν Ἰουδαίων, συνεχώρησεν ὁ βασιλεύς.
16 Ἦσαν γὰρ αἱ γεγραμμέναι τοῖς Ἰουδαίοις ἐπιστολαί, παρὰ μὲν Λυσίου περιέχουσαι τὸν τρόπον τοῦτον· <Λυσίας τῷ πλήθει τῶν Ἰουδαίων χαίρειν.
17 Ἰωάννης καὶ Ἀβεσσαλὼμ οἱ πεμφθέντες παρ' ὑμῶν, ἐπιδόντες τὸν ὑπογεγραμμένον χρηματισμόν, ἠξίουν περὶ τῶν δι' αὐτοῦ σημαινομένων.
18 Ὅσα μὲν οὖν ἔδει καὶ τῷ βασιλεῖ προσενεχθῆναι, διεσάφησα· ἃ δὲ ἦν ἐνδεχόμενα, συνεχώρησεν.
19 Ἐὰν μὲν οὖν συντηρήσητε τὴν εἰς τὰ πράγματα εὔνοιαν, καὶ εἰς τὸ λοιπὸν πειράσομαι παραίτιος ὑμῖν ἀγαθῶν γενέσθαι.
20 Ὑπὲρ δὲ τῶν κατὰ μέρος ἐντέταλμαι τούτοις τε καὶ τοῖς παρ' ἐμοῦ διαλεχθῆναι ὑμῖν.
21 Ἔρρωσθε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Διοσκορινθίου τετράδι καὶ εἰκάδι>.
22 Ἡ δὲ τοῦ βααιλέως ἐπιστολὴ περιεῖχεν οὕτως· <Βασιλεὺς Ἀντίοχος τῷ ἀδελφῷ Λυσίᾳ χαίρειν.
23 Τοῦ πατρὸς ἡμῶν εἰς θεοὺς μεταστάντος, βουλόμενοι τοὺς ἐκ τῆς βασιλείας ἀταράχους ὄντας γενέσθαι πρὸς τὴν τῶν ἰδίων ἐπιμέλειαν,
24 ἀκηκοότες τοὺς Ἰουδαίους μὴ συνευδοκοῦντας τῇ τοῦ πατρὸς ἐπὶ τὰ Ἑλληνικὰ μεταθέσει, ἀλλὰ τὴν ἑαυτῶν ἀγωγὴν αἱρετίζοντας καὶ διὰ τοῦτο ἀξιοῦντας συγχωρηθῆναι αὐτοῖς τὰ νόμιμα αὐτῶν·
25 αἱρούμενοι οὖν καὶ τοῦτο τὸ ἔθνος ἐκτὸς ταραχῆς εἶναι, κρίνομεν τό τε ἱερὸν αὐτοῖς ἀποκατασταθῆναι καὶ πολιτεύεσθαι κατὰ τὰ ἐπὶ τῶν προγόνων αὐτῶν ἔθη.
26 Εὖ οὖν ποιήσεις διαπεμψάμενος πρὸς αὐτοὺς καὶ δοὺς δεξιάς, ὅπως εἰδότες τὴν ἡμετέραν προαίρεσιν εὔθυμοί τε ὦσι καὶ ἡδέως διαγίνωνται πρὸς τὴν τῶν ἰδίων ἀντίληψιν>.
27 Πρὸς δὲ τὸ ἔθνος ἡ τοῦ βασιλέως ἐπιστολὴ τοιαύτη ἦν· <Βασιλεὺς Ἀντίοχος τῇ γερουσίᾳ τῶν Ἰουδαίων καὶ τοῖς ἄλλοις Ἰουδαίοις χαίρειν.
28 Εἰ ἔρρωσθε, εἴη ἂν ὡς βουλόμεθα· καὶ αὐτοὶ δὲ ὑγιαίνομεν.
29 Ἐνεφάνισεν ἡμῖν ὁ Μενέλαος βούλεσθαι κατελθόντας ὑμᾶς γίνεσθα πρὸς τοῖς ἰδίοις.
30 Τοῖς οὖν καταπορευομένοις μέχρι τριακάδος Ξανθικοῦ ὑπάρξει δεξιὰ μετὰ τῆς ἀδείας
31 χρῆσθαι τοὺς Ἰουδαίους τοῖς ἑαυτῶν δαπανήμασι καὶ νόμοις, καθὰ καὶ τὸ πρότερον, καὶ οὐδεὶς αὐτῶν κατ' οὐδένα τρόπον παρενοχληθήσεται περὶ τῶν ἠγνοημένων.
32 Πέπομφα δὲ καὶ τὸν Μενέλαον παρακαλέσοντα ὑμᾶς.
33 Ἔρρωσθε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Ξανθικοῦ πέμπτη καὶ δεκάτῃ>.
34 Ἔπεμψαν δὲ καὶ οἱ Ρωμαῖοι πρὸς αὐτοὺς ἐπιστολὴν ἔχουσαν οὕτως· <Κόϊντος Μέμμιος, Τίτος Μάνλιος, πρεσβῦται Ρωμαίων, τῷ δήμῳ τῶν Ἰουδαίων χαίρειν.
35 Ὑπὲρ ὧν Λυσίας ὁ συγγενής τοῦ βασιλέως συνεχώρησεν ὑμῖν, καὶ ἡμεῖς συνευδοκοῦμεν,
36 ἃ δὲ ἔκρινε προσανενεχθῆναι τῷ βασιλεῖ, πέμψατέ τινα παραχρῆμα ἐπισκεψάμενοι περὶ τούτων, ἵνα ἐκθῶμεν ὡς καθήκει ὑμῖν· ἡμεῖς γὰρ προσάγομεν πρὸς Ἀντιόχειαν.
37 Διὸ σπεύσατε καὶ πέμψατέ τινας, ὅπως καὶ ἡμεῖς ἐπιγνῶμεν ὁποίας ἐστὲ γνώμης.
38 Ὑγιαίνετε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Ξανθικοῦ πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ>.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

πειτα ἀπὸ πολὺ ὀλίγον χρόνον ὁ Λυσίας, ὁ ἐπίτροπος καὶ συγγενὴς τοῦ βασιλέως, ὁ ὑπεύθυνος διὰ τὴν διοίκησιν τῶν βασιλικῶν πραγμάτων, ἔφερε πολὺ βαρέως τὴν δυσμενεστάτην ἐξέλιξιν τῶν γεγονότων.
2 Ἀφοῦ λοιπὸν συνεκέντρωσεν ὀγδοήκοντα χιλιάδας πεζοὺς καὶ ὅλον τὸ ἱππικόν, ἐξεστράτευσεν ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων ἔχων ἀπόφασιν τὴν Ἱερουσαλὴμ νὰ κάμῃ κατοικητήριον τῶν Ἑλλήνων,
3 εἰς δὲ τὸν ἱερὸν ναὸν νὰ ἐπιβάλῃ φόρον, ὅπως εἶχε κάμει καὶ εἰς τοὺς ἄλλους ναοὺς τῶν εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν, νὰ πωλῇ δὲ κάθε χρόνον καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς ἀρχιερωσύνης.
4 Αὐτὰ ἐγωϊστικῶς ἐσκέπτετο ἔχων πλήρη πεποίθησιν εἰς τὰς δεκάδας χιλιάδας τοῦ πεζικοῦ του, εἰς τὰς χιλιάδας τῶν ἰππέων του καὶ εἰς τοὺς ὀγδοήκοντα ἐλέφαντάς του, χωρὶς νὰ λαμβάνῃ ὑπ' ὄψιν τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ.
5 Ἀφοῦ, λοιπόν, εἰσῆλθεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν ἐπροχώρησε πλησίον εἰς τὴν   Βαιθσούραν, θέσιν ὀχυρωτάτην, ποὺ ἀπεῖχε πέντε περίπου στάδια ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, καὶ τὴν ἐπίεζε μὲ ἰσχυρὰν δύναμιν.
6 Ὅταν δὲ ὁ Μακκαβαῖος καὶ οἱ ἄνδρες του ἐπληροφορήθησαν, ὅτι ὁ Λυσίας πολιορκεῖ αὐτὴν τὴν ὀχυρὰν θέσιν, παρεκάλουν αὐτοὶ καὶ ὅλος ὁ λαὸς τὸν Θεὸν μὲ ὀδυρμοὺς καὶ δάκρυα, νὰ ἀποστείλῃ ἄγγελον ἀγαθὸν πρὸς σωτηρίαν τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ.
7 Πρῶτος δὲ ὁ Μακκαβαῖος ἐπῆρε τὰ ὅπλα, παρεκίνησε δὲ καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους νὰ βοηθήσουν τοὺς ἀδελφούς των, ὀσονδήποτε καὶ ἂν ἐπρόκειτο νὰ διακινδυνεύσουν. Ἐκεῖνοι δὲ ὥρμησαν ποοθύμως μαζῆ μὲ αὐτόν.
8 Ὅταν δὲ ἔφθασαν κοντὰ εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, παρουσιάσθη ἐπικεφαλῆς των ἕνας ἰππεὺς ἐνδεδυμένος λευκά, ὁ ὁποῖος ἐπέσειεν ἕνα χρυσὸν ὁπλισμόν.
9 Τότε ὅλοι μαζῆ ἐδοξολόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐπῆραν θάρρος, ἕτοιμοι πλέον νὰ διατρυπήσουν ὄχι μόνον ἀνθρώπους ἀλλὰ καὶ τὰ ἀγριώτατα θηρία καὶ σιδηρένια ἀκόμα τείχη.
10 Ἐπροχωροῦσαν εἰς πολεμικὴν παράταξιν, ἔχοντες ὡς σύμμαχόν των τὸν οὐράνιον Θεόν, ὁ ὁποῖος τόσον ἐλεήμων ἐφάνη πρὸς αὐτούς.
11 Ὡς λέοντες δὲ ἐξώρμησαν ἐναντίον τῶν πολεμίων καὶ ἔστρωσαν κατὰ γῆς νεκροὺς ἕνδεκα χιλιάδας πεζοὺς καὶ χιλίους ἑξακοσίους ἱππεῖς. ῞Ολους δὲ τοὺς ὑπολοίπους ἠνάγκασαν νὰ τραποῦν εἰς φυγήν.
12 Οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς διέφυγαν πληγωμένοι καὶ γυμνοὶ ἀπὸ τὰ ὅπλα των. Καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ Λυσίας διεσώθη μὲ ἐπαίσχυντον φυγήν.
13 Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἦτο ἀνόητος, ἐσκέφθη καθ' ἑαυτόν, ἐμελέτησε τὴν ἀποτυχίαν καὶ ἐπείσθη, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι εἶναι ἀνίκητοι, διότι ἔχουν σύμμαχόν των τὸν παντοδύναμον Θεόν.
14 Ἔστειλε, λοιπόν, πρὸς αὐτοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπρότεινε συμφιλίωσιν μὲ ὅρους δικαίους καὶ ἴσους μεταξύ των. Διότι ἀνέλαβεν ἐπὶ πλέον τὴν ὑποχρέωσιν νὰ πείσῃ καὶ τὸν βασιλέα καὶ νὰ τὸν πειθαναγκάσῃ νὰ γίνῃ φίλος των.
15 Ὁ Μακκαβαῖος συγκατένευσεν εἰς ὅλα ὅσα ἐπρότεινεν ὁ Λυσίας ὡς ἀνταποκρινόμενα εἰς τὸ συμφέρον ὅλων. Διότι ὅλους τοὺς ὅρους, τοὺς ὁποίους ὁ Μακκαβαῖος ἐπέδωσε γραπτῶς εἰς τὸν Λυσίαν ὑπὲρ τῶν Ἰουδαίων, ὁ βασιλεὺς τοὺς ἀπεδέχθη.
16 Αἱ δὲ παρὰ τοῦ Λυσίου ἐπιστολαὶ αἱ γραφεῖσαι πρὸς τοὺς Ἰουδαίους περιεῖχαν τὰ ἐξῆς· <Ὁ Λυσίας χαιρετίζει τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.
17 Ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Ἀβεσσαλὼμ, οἱ ὁποῖοι ἐστάλησαν πρὸς ἡμᾶς ἀπὸ σᾶς, ἀφοῦ μας ἔδωσαν γραπτῶς τοὺς ὅρους σας, ἐζητοῦσαν νὰ ἐπικυρώσω καὶ ἐγὼ αὐτά, ποὺ ἦσαν γραμμένα.
18 Ὅσα μὲν λοιπὸν ἔπρεπε νὰ ὑποβάλω εἰς τὸν βασιλέα, τὰ κατέστησα εἰς αὐτὸν γνωστά. Ἐκεῖνος δὲ παρεχώρησεν ὅ,τι ἦτο δυνατὸν νὰ παραχωρηθῇ.
19 Ἐάν, λοιπόν, σεῖς διατηρήσετε ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα τὴν φιλικὴν στάσιν σας, ἐγὼ θὰ προσπαθήσω μὲ ὅλην μου τὴν δύναμιν κατὰ τὸν ὑπόλοιπον χρόνον νὰ γίνω πρόξενος ἀγαθῶν εἰς σᾶς.
20 Ὅσον δὲ ἀφορᾷ τὰς ἐπὶ μέρους λεπτομερείας, ἔδωσα ἐντολὴν εἰς τοὺς ἀπεσταλμένους σας, ὅπως καὶ εἰς τοὺς ἰδικούς μου ἀπεσταλμένους, νὰ συνεννοηθοῦν μὲ σᾶς.
21 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον τῆς χρονολογίας τῶν Σελευκιδῶν, εἰκοστὴ τετάρτη τοῦ μηνὸς Διοσκορινθίου>.
22 Ἡ ἐπιστολὴ δὲ τοῦ βασιλέως περιεῖχε τὰ ἑξῆς· <ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος χαιρετίζει τὸν ἀδελφὸν Λυσίαν.
23 Τοῦ πατρός μου ἐκδημήσαντος εἰς τοὺς θεούς, ἐγὼ ἐπιθυμῶ ἵνα, ἐκεῖνοι ποὺ μένουν εἰς τὸ βασίλειόν μου, ἐπιδίδωνται ἀνενόχλητοι εἰς τὰ εἰρηνικά των ἔργα.
24 Ἐπειδὴ δὲ ἐπληροφορήθημεν, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι δὲν συμφωνοῦν μὲ τὴν γνώμην τοῦ πατρός μου νὰ ἀσπασθοῦν τὰς εἰδωλολατρικὰς ἑλληνικὰς συνηθείας, ἀλλὰ προτιμοῦν τὸν ἰδικόν των τρόπον ζωῆς καὶ διὰ τοῦτο ἔχουν τὴν ἀξίωσιν νὰ ἐπιτραπῇ εἰς αὐτοὺς νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ τοὺς πατροπαραδότους νόμους των,
25 ἐπειδὴ δὲ καὶ ἡμεῖς ἐπιθυμοῦμεν νὰ εἶναι καὶ τοῦτο τὸ ἔθνος ἔξω ἀπὸ κάθε ταραχήν, κρίνομεν καὶ ἀποφασίζομεν, ὅπως ἐπιστραφῇ εἰς αὐτοὺς ὁ ναός των καὶ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὰ προγονικά των ἔθιμα.
26 Σὺ δὲ θὰ πράξῃς καλῶς νὰ ἀποστείλῃς εἰς αὐτοὺς ἄνδρας, διὰ νὰ ἀνταλλάξουν δεξιὰς καὶ ἀφοῦ γνωρίσουν καλῶς τὴν ἰδικήν μας ἀγαθὴν προαίρεσιν νὰ εἶναι χαρούμενοι καὶ εὐχαρίστως νὰ ἐπιδίδωνται εἰς τὰ εἰρηνικά των ἔργα>.
27 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως πρὸς τὸ ἔθνος τῶν Ἰουδαίων ἦτο ἡ ἐξῆς· <ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος χαιρετίζει τὴν γερουσίαν τῶν Ἰουδαίων καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους Ἰουδαίους.
28 Ἐὰν σεῖς ὑγιαίνετε, αὐτὸ εἶναι σύμφωνον καὶ μὲ τὴν ἰδικήν μας ἐπιθυμίαν. Καὶ ἡμεῖς ἐπίσης ὑγιαίνομεν.
29 Ὁ Μενέλαος παρουσίασεν εἰς ἡμᾶς τὴν ἐπιθυμίαν σας, ὅτι δηλαδὴ θέλετε νὰ κατέλθετε εἰς τὴν πόλιν σας καὶ νὰ παραμένετε εἰς τὰς ἰδικάς σας κατοικίας.
30 Ὅσοι, λοιπόν, ἐπιθυμοῦν νὰ ἐπανέλθουν μέχρι τῆς τριακοστῆς ἡμέρας τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ, θὰ ἔχουν εἰρήνην καὶ ἀσφάλειαν.
31 Θὰ ἔχουν ἐπίσης τὸ δικαίωμα νὰ χρησιμοποιοῦν τροφάς, ποὺ ἐπιτρέπεται εἰς αὐτοὺς ὡς Ἰουδαίους, καὶ νὰ ἀκολουθοῦν τοὺς ἰδικούς των νόμους, ὅπως ἔκαναν καὶ προηγουμένως. Κανεὶς δὲ ἀπὸ αὐτοὺς κατ' οὐδένα τρόπον δὲν θὰ ἐνοχληθῇ διὰ παραβάσεις, αἱ ὁποῖαι διεπράχθησαν ἐξ ἀγνοίας.
32 Ἔστειλα δὲ καὶ τὸν Μενέλαον νὰ σᾶς καθησύχασῃ σχετικῶς.
33 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκστοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον, δεκάτη πέμπτη τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.
34 Καὶ οἱ Ρωμαῖοι ἔστειλαν ἐπιστολὴν πρὸς τοὺς Ἰουδαίους περιέχουσαν τὰ ἐξῆς· <ὁ Κόϊντος Μέμμιος καὶ ὁ Τίτος Μάνλιος, συγκλητικοὶ τῶν Ρωμαίων, χαιρετίζουν τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων.
35 Τὰς παραχωρήσεις ἐκείνας, τὰς ὁποίας ἔκαμε πρὸς σᾶς ὁ Λυσίας, ὁ συγγενὴς τοῦ βασιλέως, καὶ ἡμεῖς ἐπίσης παραχωροῦμεν.
36 Δι' ἐκεῖνα δὲ τὰ ζητήματα, τὰ ὁποῖα αὐτὸς ἐθεώρησε καλὸν νὰ ὑποβάλῃ πρὸς τὸν βασιλέα του, στείλατε κάποιον ἀπὸ σᾶς ἀμέσως νὰ τὰ ἐξετάσωμεν μαζῆ καὶ νὰ τὰ ἐκθέσωμεν καὶ ἡμεῖς πρὸς τὸν βασιλέα κατὰ ἕνα τρόπον, ὁ ὁποῖος θὰ συμφέρῃ καὶ σᾶς. Διότι ἡμεῖς κατ' αὐτὰς θὰ μεταβῶμεν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν.
37 Σπεύσατε λοιπὸν καὶ ἀποστείλατε πρὸς ἡμᾶς ἀντιπροσώπους σας, διὰ νὰ μάθομεν ἐπὶ τοῦ προκειμένου, ποίαν γνώμην ἔχετε.
38 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον, δεκάτη πέμπτη τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

στέρα δὲ ἀπὸ ὀλίγον χρόνον καὶ σχεδὸν ἀμέσως μετὰ τὰ γεγονότα, ποὺ ἀνεφέρθησαν προηγουμένως, ὁ Λυσίας, ὁ ἐπίτροπος τοῦ βασιλιᾶ καὶ συγγενὴς καὶ ἀντιβασιλιάς, ἐπειδὴ δυσηρεστήθη πολύ, ἀνησύχησε καὶ ὠργίσθη μὲ τὴν δυσμενῆ ἐξέλιξιν τῶν πραγμάτων,
2 συνεκέντρωσε περὶ τὶς ὀγδόντα χιλιάδες (80.000) πεζοὺς καὶ ὅλον τὸ ἱππικὸν καὶ ἐβάδισε κατὰ τῶν Ἰουδαίων. Ἀπόφασίς του ἦταν νὰ καταστήσῃ μὲν τὴν Ἱερουσαλὴμ κατοικητήριον τῶν Ἑλλήνων,
3 νὰ φορολογήσῃ δὲ τὸν Ναόν, ὅπως ἐφορολόγησε καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ἱερὰ τῶν ἐθνικῶν ἐπὶ πλέον νὰ μετατρέψῃ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀρχιερέως, ἀπὸ κληρονομικὸν ποὺ ἦταν, εἰς ἀξίωμα, τὸ ὁποῖον θὰ ἐπωλεῖτο κάθε ἔτος.
4 Αὐτὰ εἶχε τὴν πρόθεσιν νὰ κάμῃ, χωρὶς νὰ λογαριάζῃ καθόλου τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ, διότι ἦταν γεμᾶτος ἀπὸ ὑπερηφάνειαν καὶ ἐγωϊστικὴν αὐτοπεποίθησιν διὰ τὴν δύναμιν ποὺ διέθετε, μὲ τὶς δεκάδες χιλιάδες τοῦ πεζικοῦ καὶ τὶς χιλιάδες τῶν ἱππέων καὶ τοὺς ὀγδόντα (80) πολεμικοὺς ἐλέφαντας.
5 Ἀφοῦ λοιπὸν εἰσέβαλεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ἔφθασε πλησίον τῆς Βαιθσούρας, ἡ ὁποία ἦταν πολὺ ἰσχυρὴ θέσις καὶ ἀπεῖχε περὶ τὰ πέντε στάδια ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, τὴν ἐπίεζε δὲ ἰσχυρῶς καὶ τὴν ἐπολιορκοῦσε.
6 Ὅταν ὁ Μακκαβαῖος καὶ οἱ ἄνδρες του ἐπληροφορήθησαν ὅτι ὁ Λυσίας ἐπολιορκοῦσε τὰ ὀχυρά των φρούρια, μὲ θρήνους, κλαυθμοὺς καὶ δάκρυα ἰκέτευαν τὸν Κύριον μαζὶ μὲ ὅλον τὸν λαόν, νὰ ἀποστείλῃ ἄγγελον ἀγαθὸν διὰ νὰ λυτρώσῃ τὸν Ἰσραήλ.
7 Πρῶτος μάλιστα ὁ ἴδιος ὁ Μακκαβαῖος ἐζώσθη τὰ ὅπλα, προέτρεψε δὲ καὶ τοὺς ἄλλους νὰ ριψοκινδυνεύσουν τὴν ζωήν των μαζί του καὶ νὰ τρέξουν εἰς βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν των. Ἔτσι ἐξώρμησαν δι’ ἕφοδον μὲ προθυμίαν καὶ ἀποφασιστικότητα ὡς ἕνας ἄνθρωπος.
8 Ὅταν δὲ ἔφθασαν καὶ εὑρίσκοντο πλησίον τῆς Ἱερουσαλήμ, παρουσιάσθη ἐπὶ κεφαλῆς τῶν Ἰουδαίων ἕνας ἱππεὺς ντυμένος μὲ λευκὸν ἔνδυμα, ὁ ὁποῖος ἔσειε πανοπλίαν χρυσήν.
9 Ἐμπρὸς εἰς τὸ ὑπερφυσικὸν ἐκεῖνο φαινόμενον ὅλοι μὲ μίαν φωνὴν ὕμνησαν καὶ ἐδοξολόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐνεδυναμώθησαν τόσον πολὺ κατὰ τὸ φρόνημα καὶ τὴν ψυχήν, ὥστε ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἐπιτεθοῦν καὶ να πλήξουν ὅχι μόνον ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τὰ πλέον ἄγρια θηρία, καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ σιδερένια τείχη!
10 Μὲ τέτοιο γενναῖον φρόνημα ἐπροχωροῦσαν εἰς παράταξιν μάχης, ἔχοντες ὡς σύμμαχον τὸν Θεὸν ἀπὸ τὸν οὐρανόν, ἀφοῦ ὁ Κύριος ἐφάνη πρὸς αὐτοὺς συμπαθὴς καὶ εὐσπλαγχνικός.
11 Ἀφοῦ δὲ ὥρμησαν ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν μὲ δύναμιν ὅπως τὰ λιοντάρια, ἐφόνευσαν ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς καὶ ἔστρωσαν κατὰ γῆς νεκροὺς ἕνδεκα χιλιάδες (11.000) πεζοὺς καὶ χιλίους ἑξακοσίους (1.600) ἱππεῖς, ὅλους δὲ τοὺς ἄλλους τοὺς ἔτρεψαν εἰς φυγήν.
12 Οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν, διεσώθησαν ἄοπλοι, γυμνοὶ καὶ τραυματισμένοι. Ὁ ἴδιος δὲ ὁ ὑπερήφανος Λυσίας διεσώθη μὲ τὸ νὰ τραπῇ εἰς ἐπαίσχυντον φυγήν.
13 Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Λυσίας δὲν ἦταν ἀνόητος καὶ ἀσύνετος, ἀφοῦ ἐσκέφθη καλὰ καὶ συνεζήτησε μὲ τὸν ἑαυτόν του τὴν ἧτταν, ποὺ μόλις εἶχεν ὑποστῇ ὁ ἴδιος ὁ στρατός του, ἐνόησε καὶ ἐβεβαιώθη δτι οἱ Ἑβραῖοι εἶναι ἀνίκητοι, διότι ὁ παντοδύναμος Θεὸς ἦταν σύμμαχός των. Ἔτσι ἔστειλε πρὸς τοὺς Ἑβραίους ἀπεσταλμένους
14 καὶ τοὺς ἔπεισε μὲ τὶς προτάσεις του νὰ δεχθοῦν συμφιλίωσιν ὑπὸ ὅρους δικαίους καὶ ἀπολύτως ἀποδεκτοὺς ταυτοχρόνως τοὺς ὑπέσχετο ὅτι θὰ ἔπειθε τὸν βασιλιᾶ, ὥστε νὰ ὑποχρεωθῇ νὰ γίνῃ φίλος των.
15 Ὁ δὲ Μακκαβαῖος συγκατένευσε καὶ ἀπεδέχθη ὅλες τὶς προτάσεις τοῦ Λυσία, διότι ἐφρόντιζε μόνον διὰ τὸ συμφέρον καὶ τὴν εὐημερίαν ὅλων διότι ὅλες τὶς προτάσεις καὶ τοὺς ὄρους, ποὺ ὑπέβαλεν ὁ Μακκαβαῖος εἰς τὸν Λυσίαν γραπτῶς διὰ τοὺς Ἰουδαίους, τὰ ἐνέκρινε ὁ βασιλιᾶς καὶ τὰ ἀπεδέχθη.
16 Οἱ ἐπιστολές, ποὺ εἶχαν σταλῆ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, ἦσαν οἱ κάτωθι. Καὶ ἡ μὲν ἐπιστολή, τὴν ὁποίαν ἔγραψεν ὁ Λυσίας πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, εἶχε τοῦτο τὸ περιεχόμενον: <Ὁ Λυσίας πρὸς τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων, εὔχεται εἰς αὐτοὺς νὰ χαίρουν.
17 Ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Ἀβεσσαλώμ, τοὺς ὁποίους ἀπεστείλατε πρὸς ἡμᾶς, ἀφοῦ μοῦ ἐπέδωσαν τὸ ἀντίγραφον τοῦ μηνύματος (ἐγγράφου), ἐζητοῦσαν ἀπὸ ἐμὲ νὰ ἐγκρίνω καὶ νὰ ἐπικυρώσω τοὺς ὄρους του.
18 Ὅσα μὲν ἔπρεπε νὰ τεθοῦν ὑπ’ ὄψιν τοῦ βασιλιᾶ, τοῦ τὰ διεβίβασα καὶ τοῦ τὰ ἐξήγησα· ἐκεῖνος δὲ συνεφώνησεν, εἰς ὅσα ἦταν δυνατὸν νὰ ἐγκριθοῦν καὶ νὰ παραχωρηθοῦν.
19 Ἐὰν λοιπὸν διατηρήσετε τὴν φιλικήν σας στάσιν πρὸς τὰ συμφέροντα τῆς βασιλείας, ὅσον ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμέ, θὰ προσπαθήσω μὲ ὅλες μου τὶς δυνάμεις νὰ προαγάγω καὶ νὰ συντελέσω εἰς τὴν μελλοντικὴν εὐημερίαν σας.
20 Ὅσον δὲ ἀφορᾷ εἰς τὶς ἐπὶ μέρους λεπτομέρειες, ἔδωκα σχετικὲς ὁδηγίες εἰς τοὺς ἀντιπροσώπους σας καὶ τοὺς ἰδικούς μου, νὰ τὶς συζητήσουν μαζί σας.
21 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (148ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ 164 π.Χ.), εἰκοστὴ τετάρτη (24η) τοῦ μηνὸς Διοσκορινθίου>.
22 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλιᾶ περιεῖχε τὰ ἀκόλουθα: <Ὁ βασιλιᾶς Ἀντίοχος Ε' εἰς τὸν ἀδελφόν του Λυσίαν, εὔχεται εἰς αὐτὸν νὰ χαίρῃ.
23 Τώρα ποὺ ὁ πατέρας μας (Ἀντίοχος Δ') ἔφυγεν ἀπὸ τὸν κόσμον αὐτὸν καὶ ἐπῆγε νὰ συγκαταριθμηθῇ μὲ τοὺς θεούς, θέλομεν καὶ ἐπιθυμοῦμεν οἱ ὑπήκοοι τῆς βασιλείας μας νὰ ἀσχολοῦνται ἀπερίσπαστοι καὶ ἀνενόχλητοι εἰς τὰ ἔργα των.
24 Εἴμεθα ἤδη ἐνήμεροι, ὅτι οἰ Ἰουδαῖοι δὲν συγκατατίθενται εἰς τὸ νὰ υἱοθετήσουν τοὺς ἑλληνικούς (εἰδωλολατρικούς) τρόπους ζωῆς καὶ λατρείας, ὅπως ἐπιθυμοῦσε ὁ πατέρας μας, ἀλλὰ προτιμοῦν τὸν ἰδικόν των τρόπον ζωῆς καὶ διὰ τοῦτο ζητοῦν νὰ τοὺς ἐπιτραπῇ, ὥστε νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὸν Νόμον καὶ τὰ ἔθιμά των.
25 Ἕνεκα τούτου, ἐπειδὴ καὶ ἡμεῖς ἐπιθυμοῦμεν καὶ θέλομεν, ὥστε καὶ αὐτὸ τὸ ἔθνος, ὅπως τὰ ἄλλα, νὰ μένῃ ἀπερίσπαστον καὶ ἀνενόχλητον, θεσπίζομεν καὶ ἀποφασίζομεν ὅπως ἐπιστραφῇ εἰς αὐτοὺς ὁ Ναός των καὶ ἀποκατασταθῇ ἡ λατρεία των καὶ ὅπως αὐτοὶ συμπεριφέρωνται καὶ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα τῶν προγόνων των.
26 Καλὰ λοιπὸν θὰ κάμῃς νὰ τοὺς πληροφορήσῃς σχετικῶς, μὲ τὸ νὰ ἀποστείλῃς πρὸς αὐτοὺς ἀντιπροσωπείαν, ἡ ὁποία θὰ ἀνακοινώσῃ τὴν φιλικήν σου διάθεσιν πρὸς αὐτούς, καὶ ἔτσι, ἀφοῦ γνωρίσουν ὅτι ἔχομεν ἀγαθὰς διαθέσεις ἀπέναντί των, νὰ εἶναι χαρούμενοι καὶ νὰ ἐπιδίδωνται μὲ εὐχαρίστησιν εἰς τὰ ἔργα καὶ τὶς προσωπικές των ὑποθέσεις>.
27 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλιᾶ πρὸς τὸ Ἰουδαϊκὸν ἔθνος ἦταν ἡ ἀκόλουθη: <Ὁ βασιλιᾶς Ἀντίοχος πρὸς τὴν Γερουσίαν τῶν Ἰουδαίων καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους Ἰουδαίους, εὔχεται εἰς αὐτοὺς νὰ χαίρουν.
28 Ἐὰν ὑγιαίνετε, θὰ συμβαίνῃ αὐτό, τὸ ὁποῖον καὶ ἠμεῖς ἐπιθυμοῦμεν. Καὶ ἠμεῖς ἐπίσης ὑγιαίνομεν.
29 Ὁ Μενέλαος μᾶς ἐπληροφόρησεν ὅτι ἐπιθυμεῖτε νὰ ἐπιστρέψετε εἰς τὶς ἐπαρχίες καὶ τὰ σπίτια σας καὶ νὰ ἐπιδοθῆτε εἰς τὰ ἔργα καὶ τὶς προσωπικές σας ὑποθέσεις.
30 Ὅσοι λοιπὸν ἐπιθυμοῦν νὰ ἐπιστρέψουν μέχρι τὴν τριακοστὴν ἡμέραν τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ (πρόκειται διὰ τὸν ἰδικόν μας Μάρτιον /Ἀπρίλιον) ἂς εἶναι βέβαιοι καὶ ἀπολύτως ἥσυχοι ὅτι δὲν ἔχουν νὰ φοβηθοῦν τίποτε· εἰς αὐτοὺς δίδεται πλήρης ἄδεια καὶ ἐλευθερία κινήσεως.
31 Οἱ Ἰουδαῖοι ἠμποροῦν καὶ θὰ εἶναι ἐλεύθεροι νὰ ἀκολουθήσουν τοὺς ἰδικούς των νόμους περὶ τροφῶν, ὅπως καὶ προηγουμένως· κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς καὶ μὲ κανένα τρόπον δὲν πρόκειται νὰ τοὺς κατηγορήσῃ ἢ νὰ τοὺς παρενοχλήσῃ δὶ ὅσα ἔχουν ἤδη πράξει ἀπὸ ἄγνοιαν ἢ ἀπερισκεψίαν.
32 Ἔχω στείλει δὲ καὶ τὸν Μενέλαον, διὰ νὰ σᾶς διαβεβαιώσῃ περὶ τῶν καλῶν προθέσεών μου καὶ νὰ σᾶς καθησυχάσῃ.
33 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (Ι48ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ τὸ 164 π.Χ.), δεκάτη πέμπτη (15η) τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.
34 Ἔστειλαν δὲ καὶ οἱ Ῥωμαῖοι πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ἐπιστολὴν μὲ τὸ ἀκόλουθον περιεχόμενον: <Ὁ Κόϊντος Μέμμιος καὶ ὁ Τίτος Μάνλιος, ἄρχοντες (συγκλητικοί) τῶν Ρωμαίων, πρὸς τὸν Ἰουδαϊκὸν λαόν, εὔχονται εἰς αὐτὸν νὰ χαίρῃ.
35 Ὀσαδήποτε ὁ Λυσίας, ὁ συγγενὴς τοῦ βασιλιᾶ, σᾶς παρεχώρησε, τὰ ἐγκρίνομεν καὶ ἠμεῖς.
36 Δι’ ὅσα ὅμως ἐκεῖνος ἔκρινε νὰ ἀναφέρῃ εἰς τὸν βασιλιᾶ, στείλετε εὐθὺς ἀμέσως κάποιον διὰ νὰ σκεφθῶμεν καὶ νὰ τὰ ἐξετάσωμεν, ὥστε νὰ τὰ ἐκθέσωμεν εἰς τὸν βασιλιᾶ καταλλήλως πρὸς τὸ ἰδικόν σας καλόν. Διότι ἀναχωροῦμεν τὶς ἡμέρες αὐτὲς διὰ τὴν Ἀντιόχειαν.
37 Σπεύσατε λοιπὸν χωρὶς ἀναβολὴν καὶ στείλετε πρὸς ἡμᾶς ἀντιπροσώπους, ὥστε νὰ μάθωμεν καὶ ἠμεῖς ποία εἶναι ἡ γνώμη καὶ οἱ προθέσεις σας ἐπὶ τῶν θεμάτων αὐτῶν.
38 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (148ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ τὸ 164 π.Χ.), δεκάτη πέμπτη (15η) τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
ετ' ὀλίγον δὲ παντελῶς χρόνον Λυσίας ἐπίτροπος τοῦ βασιλέως καὶ συγγενὴς καὶ ἐπὶ τῶν πραγμάτων λίαν βαρέως φέρων ἐπὶ τοῖς γεγονόσι,	πειτα ἀπὸ πολὺ ὀλίγον χρόνον ὁ Λυσίας, ὁ ἐπίτροπος καὶ συγγενὴς τοῦ βασιλέως, ὁ ὑπεύθυνος διὰ τὴν διοίκησιν τῶν βασιλικῶν πραγμάτων, ἔφερε πολὺ βαρέως τὴν δυσμενεστάτην ἐξέλιξιν τῶν γεγονότων.	στέρα δὲ ἀπὸ ὀλίγον χρόνον καὶ σχεδὸν ἀμέσως μετὰ τὰ γεγονότα, ποὺ ἀνεφέρθησαν προηγουμένως, ὁ Λυσίας, ὁ ἐπίτροπος τοῦ βασιλιᾶ καὶ συγγενὴς καὶ ἀντιβασιλιάς, ἐπειδὴ δυσηρεστήθη πολύ, ἀνησύχησε καὶ ὠργίσθη μὲ τὴν δυσμενῆ ἐξέλιξιν τῶν πραγμάτων,
2 συναθροίσας περὶ τὰς ὀκτὼ μυριάδας καὶ τὴν ἵππον πᾶσαν, παρεγένετο ἐπὶ τοὺς Ἰουδαίους λογιζόμενος τὴν μὲν πόλιν Ἕλλησιν οἰκητήριον ποιήσειν,	2 Ἀφοῦ λοιπὸν συνεκέντρωσεν ὀγδοήκοντα χιλιάδας πεζοὺς καὶ ὅλον τὸ ἱππικόν, ἐξεστράτευσεν ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων ἔχων ἀπόφασιν τὴν Ἱερουσαλὴμ νὰ κάμῃ κατοικητήριον τῶν Ἑλλήνων,	2 συνεκέντρωσε περὶ τὶς ὀγδόντα χιλιάδες (80.000) πεζοὺς καὶ ὅλον τὸ ἱππικὸν καὶ ἐβάδισε κατὰ τῶν Ἰουδαίων. Ἀπόφασίς του ἦταν νὰ καταστήσῃ μὲν τὴν Ἱερουσαλὴμ κατοικητήριον τῶν Ἑλλήνων,
3 τὸ δὲ ἱερὸν ἀργυρολόγητον, καθὼς τὰ λοιπὰ τῶν ἐθνῶν τεμένη, πρατὴν δὲ τὴν ἀρχιερωσύνην κατ' ἔτος ποιήσειν,	3 εἰς δὲ τὸν ἱερὸν ναὸν νὰ ἐπιβάλῃ φόρον, ὅπως εἶχε κάμει καὶ εἰς τοὺς ἄλλους ναοὺς τῶν εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν, νὰ πωλῇ δὲ κάθε χρόνον καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς ἀρχιερωσύνης.	3 νὰ φορολογήσῃ δὲ τὸν Ναόν, ὅπως ἐφορολόγησε καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ἱερὰ τῶν ἐθνικῶν ἐπὶ πλέον νὰ μετατρέψῃ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀρχιερέως, ἀπὸ κληρονομικὸν ποὺ ἦταν, εἰς ἀξίωμα, τὸ ὁποῖον θὰ ἐπωλεῖτο κάθε ἔτος.
4 οὐδαμῶς ἐπιλογιζόμενος τὸ τοῦ Θεοῦ κράτος, πεφρενωμένος δὲ ταῖς μυριάσι τῶν πεζῶν καὶ ταῖς χιλιάσι τῶν ἰππέων καὶ τοῖς ἐλέφασι τοῖς ὀγδοήκοντα.	4 Αὐτὰ ἐγωϊστικῶς ἐσκέπτετο ἔχων πλήρη πεποίθησιν εἰς τὰς δεκάδας χιλιάδας τοῦ πεζικοῦ του, εἰς τὰς χιλιάδας τῶν ἰππέων του καὶ εἰς τοὺς ὀγδοήκοντα ἐλέφαντάς του, χωρὶς νὰ λαμβάνῃ ὑπ' ὄψιν τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ.	4 Αὐτὰ εἶχε τὴν πρόθεσιν νὰ κάμῃ, χωρὶς νὰ λογαριάζῃ καθόλου τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ, διότι ἦταν γεμᾶτος ἀπὸ ὑπερηφάνειαν καὶ ἐγωϊστικὴν αὐτοπεποίθησιν διὰ τὴν δύναμιν ποὺ διέθετε, μὲ τὶς δεκάδες χιλιάδες τοῦ πεζικοῦ καὶ τὶς χιλιάδες τῶν ἱππέων καὶ τοὺς ὀγδόντα (80) πολεμικοὺς ἐλέφαντας.
5 Εἰσελθὼν δὲ εἰς τὴν Ἰουδαίαν καὶ συνεγγίσας Βαισθούρᾳ, ὄντι μὲν ἐρυμνῷ χωρίῳ, ἀπὸ δὲ Ἱεροσολύμων ἀπέχοντι ὡσεὶ σταδίους πέντε, τοῦτο ἔθλιβεν.	5 Ἀφοῦ, λοιπόν, εἰσῆλθεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν ἐπροχώρησε πλησίον εἰς τὴν Βαιθσούραν, θέσιν ὀχυρωτάτην, ποὺ ἀπεῖχε πέντε περίπου στάδια ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, καὶ τὴν ἐπίεζε μὲ ἰσχυρὰν δύναμιν.	5 Ἀφοῦ λοιπὸν εἰσέβαλεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ἔφθασε πλησίον τῆς Βαιθσούρας, ἡ ὁποία ἦταν πολὺ ἰσχυρὴ θέσις καὶ ἀπεῖχε περὶ τὰ πέντε στάδια ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, τὴν ἐπίεζε δὲ ἰσχυρῶς καὶ τὴν ἐπολιορκοῦσε.
6 Ὡς δὲ μετέλαβον οἱ περὶ τὸν Μακκαβαῖον πολιορκοῦντα αὐτὸν τὰ ὀχυρώματα, μετ' ὀδυρμῶν καὶ δακρύων ἱκέτευον σὺν τοῖς ὄχλοις τὸν Κύριον ἀγαθὸν ἄγγελον ἀποστεῖλαι πρὸς σωτηρίαν τῷ Ἰσραήλ.	6 Ὅταν δὲ ὁ Μακκαβαῖος καὶ οἱ ἄνδρες του ἐπληροφορήθησαν, ὅτι ὁ Λυσίας πολιορκεῖ αὐτὴν τὴν ὀχυρὰν θέσιν, παρεκάλουν αὐτοὶ καὶ ὅλος ὁ λαὸς τὸν Θεὸν μὲ ὀδυρμοὺς καὶ δάκρυα, νὰ ἀποστείλῃ ἄγγελον ἀγαθὸν πρὸς σωτηρίαν τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ.	6 Ὅταν ὁ Μακκαβαῖος καὶ οἱ ἄνδρες του ἐπληροφορήθησαν ὅτι ὁ Λυσίας ἐπολιορκοῦσε τὰ ὀχυρά των φρούρια, μὲ θρήνους, κλαυθμοὺς καὶ δάκρυα ἰκέτευαν τὸν Κύριον μαζὶ μὲ ὅλον τὸν λαόν, νὰ ἀποστείλῃ ἄγγελον ἀγαθὸν διὰ νὰ λυτρώσῃ τὸν Ἰσραήλ.
7 Αὐτὸς δὲ πρῶτος ὁ Μακκαβαῖος ἀναλαβὼν τὰ ὅπλα προετρέψατο τοὺς ἄλλους, ἅμα αὐτῷ διακινδυνεύοντας ἐπιβοηθεῖν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν· ὅμου δὲ καὶ προθύμως ἐξώρμησαν.	7 Πρῶτος δὲ ὁ Μακκαβαῖος ἐπῆρε τὰ ὅπλα, παρεκίνησε δὲ καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους νὰ βοηθήσουν τοὺς ἀδελφούς των, ὀσονδήποτε καὶ ἂν ἐπρόκειτο νὰ διακινδυνεύσουν. Ἐκεῖνοι δὲ ὥρμησαν ποοθύμως μαζῆ μὲ αὐτόν.	7 Πρῶτος μάλιστα ὁ ἴδιος ὁ Μακκαβαῖος ἐζώσθη τὰ ὅπλα, προέτρεψε δὲ καὶ τοὺς ἄλλους νὰ ριψοκινδυνεύσουν τὴν ζωήν των μαζί του καὶ νὰ τρέξουν εἰς βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν των. Ἔτσι ἐξώρμησαν δι’ ἕφοδον μὲ προθυμίαν καὶ ἀποφασιστικότητα ὡς ἕνας ἄνθρωπος.
8 Αὐτόθι δὲ καὶ πρὸς τοῖς Ἱεροσολύμοις ὄντων, ἐφάνη προηγούμενος αὐτῶν ἔφιππος ἐν λευκῇ ἐσθῆτι, πανοπλίαν χρυσῆν κραδαίνων.	8 Ὅταν δὲ ἔφθασαν κοντὰ εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, παρουσιάσθη ἐπικεφαλῆς των ἕνας ἰππεὺς ἐνδεδυμένος λευκά, ὁ ὁποῖος ἐπέσειεν ἕνα χρυσὸν ὁπλισμόν.	8 Ὅταν δὲ ἔφθασαν καὶ εὑρίσκοντο πλησίον τῆς Ἱερουσαλήμ, παρουσιάσθη ἐπὶ κεφαλῆς τῶν Ἰουδαίων ἕνας ἱππεὺς ντυμένος μὲ λευκὸν ἔνδυμα, ὁ ὁποῖος ἔσειε πανοπλίαν χρυσήν.
9 Ὁμοῦ δὲ πάντες εὐλόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐπερρώσθησαν ταῖς ψυχαῖς, οὐ μόνον ἀνθρώπους ἀλλὰ καὶ θῆρας τοὺς ἀγριωτάτους καὶ σιδηρᾶ τείχη τιτρώσκειν ὄντες ἕτοιμοι,	9 Τότε ὅλοι μαζῆ ἐδοξολόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐπῆραν θάρρος, ἕτοιμοι πλέον νὰ διατρυπήσουν ὄχι μόνον ἀνθρώπους ἀλλὰ καὶ τὰ ἀγριώτατα θηρία καὶ σιδηρένια ἀκόμα τείχη.	9 Ἐμπρὸς εἰς τὸ ὑπερφυσικὸν ἐκεῖνο φαινόμενον ὅλοι μὲ μίαν φωνὴν ὕμνησαν καὶ ἐδοξολόγησαν τὸν ἐλεήμονα Θεὸν καὶ ἐνεδυναμώθησαν τόσον πολὺ κατὰ τὸ φρόνημα καὶ τὴν ψυχήν, ὥστε ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἐπιτεθοῦν καὶ να πλήξουν ὅχι μόνον ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τὰ πλέον ἄγρια θηρία, καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ σιδερένια τείχη!
10 προῆγον ἐν διασκευῇ τὸν ἀπ' οὐρανοῦ σύμμαχον ἔχοντες, ἐλεήσαντος αὐτοὺς τοῦ Κυρίου.	10 Ἐπροχωροῦσαν εἰς πολεμικὴν παράταξιν, ἔχοντες ὡς σύμμαχόν των τὸν οὐράνιον Θεόν, ὁ ὁποῖος τόσον ἐλεήμων ἐφάνη πρὸς αὐτούς.	10 Μὲ τέτοιο γενναῖον φρόνημα ἐπροχωροῦσαν εἰς παράταξιν μάχης, ἔχοντες ὡς σύμμαχον τὸν Θεὸν ἀπὸ τὸν οὐρανόν, ἀφοῦ ὁ Κύριος ἐφάνη πρὸς αὐτοὺς συμπαθὴς καὶ εὐσπλαγχνικός.
11 Λεοντηδὸν δὲ ἐντινάξαντες εἰς τοὺς πολεμίους κατέστρωσαν αὐτοὺς χιλίους πρὸς τοῖς μυρίοις, ἱππεῖς δὲ ἑξακοσίους πρὸς τοῖς χιλίοις· τοὺς δὲ πάντας ἠνάγκασαν φυγεῖν.	11 Ὡς λέοντες δὲ ἐξώρμησαν ἐναντίον τῶν πολεμίων καὶ ἔστρωσαν κατὰ γῆς νεκροὺς ἕνδεκα χιλιάδας πεζοὺς καὶ χιλίους ἑξακοσίους ἱππεῖς. ῞Ολους δὲ τοὺς ὑπολοίπους ἠνάγκασαν νὰ τραποῦν εἰς φυγήν.	11 Ἀφοῦ δὲ ὥρμησαν ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν μὲ δύναμιν ὅπως τὰ λιοντάρια, ἐφόνευσαν ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς καὶ ἔστρωσαν κατὰ γῆς νεκροὺς ἕνδεκα χιλιάδες (11.000) πεζοὺς καὶ χιλίους ἑξακοσίους (1.600) ἱππεῖς, ὅλους δὲ τοὺς ἄλλους τοὺς ἔτρεψαν εἰς φυγήν.
12 Οἱ πλείονες δὲ αὐτῶν τραυματίαι γυμνοὶ διεσώθησαν, καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Λυσίας αἰσχρῶς φεύγων διεσώθη.	12 Οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς διέφυγαν πληγωμένοι καὶ γυμνοὶ ἀπὸ τὰ ὅπλα των. Καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ Λυσίας διεσώθη μὲ ἐπαίσχυντον φυγήν.	12 Οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν, διεσώθησαν ἄοπλοι, γυμνοὶ καὶ τραυματισμένοι. Ὁ ἴδιος δὲ ὁ ὑπερήφανος Λυσίας διεσώθη μὲ τὸ νὰ τραπῇ εἰς ἐπαίσχυντον φυγήν.
13 Οὐκ ἄνους δὲ ὑπάρχων, πρὸς ἑαυτὸν ἀντιβάλλων τὸ γεγονὸς περὶ ἑαυτὸν ἐλάσσωμα καὶ συννοήσας ἀνικήτους εἶναι τοὺς Ἑβραίους, τοῦ πάντα δυναμένου Θεοῦ συμμαχοῦντος αὐτοῖς, προσαποστείλας	13 Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἦτο ἀνόητος, ἐσκέφθη καθ' ἑαυτόν, ἐμελέτησε τὴν ἀποτυχίαν καὶ ἐπείσθη, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι εἶναι ἀνίκητοι, διότι ἔχουν σύμμαχόν των τὸν παντοδύναμον Θεόν.	13 Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Λυσίας δὲν ἦταν ἀνόητος καὶ ἀσύνετος, ἀφοῦ ἐσκέφθη καλὰ καὶ συνεζήτησε μὲ τὸν ἑαυτόν του τὴν ἧτταν, ποὺ μόλις εἶχεν ὑποστῇ ὁ ἴδιος ὁ στρατός του, ἐνόησε καὶ ἐβεβαιώθη δτι οἱ Ἑβραῖοι εἶναι ἀνίκητοι, διότι ὁ παντοδύναμος Θεὸς ἦταν σύμμαχός των. Ἔτσι ἔστειλε πρὸς τοὺς Ἑβραίους ἀπεσταλμένους
14 ἔπεισε συλλύσεσθαι ἐπὶ πᾶσι τοῖς δικαίοις, καὶ διότι καὶ τὸν βασιλέα πείσειν φίλον αὐτοῖς ἀναγκάζειν γενέσθαι.	14 Ἔστειλε, λοιπόν, πρὸς αὐτοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπρότεινε συμφιλίωσιν μὲ ὅρους δικαίους καὶ ἴσους μεταξύ των. Διότι ἀνέλαβεν ἐπὶ πλέον τὴν ὑποχρέωσιν νὰ πείσῃ καὶ τὸν βασιλέα καὶ νὰ τὸν πειθαναγκάσῃ νὰ γίνῃ φίλος των.	14 καὶ τοὺς ἔπεισε μὲ τὶς προτάσεις του νὰ δεχθοῦν συμφιλίωσιν ὑπὸ ὅρους δικαίους καὶ ἀπολύτως ἀποδεκτοὺς ταυτοχρόνως τοὺς ὑπέσχετο ὅτι θὰ ἔπειθε τὸν βασιλιᾶ, ὥστε νὰ ὑποχρεωθῇ νὰ γίνῃ φίλος των.
15 Ἐπένευσε δὲ ὁ Μακκαβαῖος ἐπὶ πᾶσιν, οἷς ὁ Λυσίας παρεκάλει, τοῦ συμφέροντος φροντίζων· ὅσα γὰρ ὁ Μακκαβαῖος ἐπέδωκε τῷ Λυσίᾳ διὰ γραπτῶν περὶ τῶν Ἰουδαίων, συνεχώρησεν ὁ βασιλεύς	15 Ὁ Μακκαβαῖος συγκατένευσεν εἰς ὅλα ὅσα ἐπρότεινεν ὁ Λυσίας ὡς ἀνταποκρινόμενα εἰς τὸ συμφέρον ὅλων. Διότι ὅλους τοὺς ὅρους, τοὺς ὁποίους ὁ Μακκαβαῖος ἐπέδωσε γραπτῶς εἰς τὸν Λυσίαν ὑπὲρ τῶν Ἰουδαίων, ὁ βασιλεὺς τοὺς ἀπεδέχθη.	15 Ὁ δὲ Μακκαβαῖος συγκατένευσε καὶ ἀπεδέχθη ὅλες τὶς προτάσεις τοῦ Λυσία, διότι ἐφρόντιζε μόνον διὰ τὸ συμφέρον καὶ τὴν εὐημερίαν ὅλων διότι ὅλες τὶς προτάσεις καὶ τοὺς ὄρους, ποὺ ὑπέβαλεν ὁ Μακκαβαῖος εἰς τὸν Λυσίαν γραπτῶς διὰ τοὺς Ἰουδαίους, τὰ ἐνέκρινε ὁ βασιλιᾶς καὶ τὰ ἀπεδέχθη.
16 Ἦσαν γὰρ αἱ γεγραμμέναι τοῖς Ἰουδαίοις ἐπιστολαί, παρὰ μὲν Λυσίου περιέχουσαι τὸν τρόπον τοῦτον· <Λυσίας τῷ πλήθει τῶν Ἰουδαίων χαίρειν.	16 Αἱ δὲ παρὰ τοῦ Λυσίου ἐπιστολαὶ αἱ γραφεῖσαι πρὸς τοὺς Ἰουδαίους περιεῖχαν τὰ ἐξῆς· <Ὁ Λυσίας χαιρετίζει τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.	16 Οἱ ἐπιστολές, ποὺ εἶχαν σταλῆ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, ἦσαν οἱ κάτωθι. Καὶ ἡ μὲν ἐπιστολή, τὴν ὁποίαν ἔγραψεν ὁ Λυσίας πρὸς τοὺς Ἰουδαίους, εἶχε τοῦτο τὸ περιεχόμενον: <Ὁ Λυσίας πρὸς τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων, εὔχεται εἰς αὐτοὺς νὰ χαίρουν.
17 Ἰωάννης καὶ Ἀβεσσαλὼμ οἱ πεμφθέντες παρ' ὑμῶν, ἐπιδόντες τὸν ὑπογεγραμμένον χρηματισμόν, ἠξίουν περὶ τῶν δι' αὐτοῦ σημαινομένων.	17 Ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Ἀβεσσαλὼμ, οἱ ὁποῖοι ἐστάλησαν πρὸς ἡμᾶς ἀπὸ σᾶς, ἀφοῦ μας ἔδωσαν γραπτῶς τοὺς ὅρους σας, ἐζητοῦσαν νὰ ἐπικυρώσω καὶ ἐγὼ αὐτά, ποὺ ἦσαν γραμμένα.	17 Ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Ἀβεσσαλώμ, τοὺς ὁποίους ἀπεστείλατε πρὸς ἡμᾶς, ἀφοῦ μοῦ ἐπέδωσαν τὸ ἀντίγραφον τοῦ μηνύματος (ἐγγράφου), ἐζητοῦσαν ἀπὸ ἐμὲ νὰ ἐγκρίνω καὶ νὰ ἐπικυρώσω τοὺς ὄρους του.
18 Ὅσα μὲν οὖν ἔδει καὶ τῷ βασιλεῖ προσενεχθῆναι, διεσάφησα· ἃ δὲ ἦν ἐνδεχόμενα, συνεχώρησεν.	18 Ὅσα μὲν λοιπὸν ἔπρεπε νὰ ὑποβάλω εἰς τὸν βασιλέα, τὰ κατέστησα εἰς αὐτὸν γνωστά. Ἐκεῖνος δὲ παρεχώρησεν ὅ,τι ἦτο δυνατὸν νὰ παραχωρηθῇ.	18 Ὅσα μὲν ἔπρεπε νὰ τεθοῦν ὑπ’ ὄψιν τοῦ βασιλιᾶ, τοῦ τὰ διεβίβασα καὶ τοῦ τὰ ἐξήγησα· ἐκεῖνος δὲ συνεφώνησεν, εἰς ὅσα ἦταν δυνατὸν νὰ ἐγκριθοῦν καὶ νὰ παραχωρηθοῦν.
19 Ἐὰν μὲν οὖν συντηρήσητε τὴν εἰς τὰ πράγματα εὔνοιαν, καὶ εἰς τὸ λοιπὸν πειράσομαι παραίτιος ὑμῖν ἀγαθῶν γενέσθαι.	19 Ἐάν, λοιπόν, σεῖς διατηρήσετε ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα τὴν φιλικὴν στάσιν σας, ἐγὼ θὰ προσπαθήσω μὲ ὅλην μου τὴν δύναμιν κατὰ τὸν ὑπόλοιπον χρόνον νὰ γίνω πρόξενος ἀγαθῶν εἰς σᾶς.	19 Ἐὰν λοιπὸν διατηρήσετε τὴν φιλικήν σας στάσιν πρὸς τὰ συμφέροντα τῆς βασιλείας, ὅσον ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμέ, θὰ προσπαθήσω μὲ ὅλες μου τὶς δυνάμεις νὰ προαγάγω καὶ νὰ συντελέσω εἰς τὴν μελλοντικὴν εὐημερίαν σας.
20 Ὑπὲρ δὲ τῶν κατὰ μέρος ἐντέταλμαι τούτοις τε καὶ τοῖς παρ' ἐμοῦ διαλεχθῆναι ὑμῖν.	20 Ὅσον δὲ ἀφορᾷ τὰς ἐπὶ μέρους λεπτομερείας, ἔδωσα ἐντολὴν εἰς τοὺς ἀπεσταλμένους σας, ὅπως καὶ εἰς τοὺς ἰδικούς μου ἀπεσταλμένους, νὰ συνεννοηθοῦν μὲ σᾶς.	20 Ὅσον δὲ ἀφορᾷ εἰς τὶς ἐπὶ μέρους λεπτομέρειες, ἔδωκα σχετικὲς ὁδηγίες εἰς τοὺς ἀντιπροσώπους σας καὶ τοὺς ἰδικούς μου, νὰ τὶς συζητήσουν μαζί σας.
21 Ἔρρωσθε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Διοσκορινθίου τετράδι καὶ εἰκάδι>.	21 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον τῆς χρονολογίας τῶν Σελευκιδῶν, εἰκοστὴ τετάρτη τοῦ μηνὸς Διοσκορινθίου>.	21 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (148ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ 164 π.Χ.), εἰκοστὴ τετάρτη (24η) τοῦ μηνὸς Διοσκορινθίου>.
22 Ἡ δὲ τοῦ βααιλέως ἐπιστολὴ περιεῖχεν οὕτως· <Βασιλεὺς Ἀντίοχος τῷ ἀδελφῷ Λυσίᾳ χαίρειν.	22 Ἡ ἐπιστολὴ δὲ τοῦ βασιλέως περιεῖχε τὰ ἑξῆς· <ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος χαιρετίζει τὸν ἀδελφὸν Λυσίαν.	22 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλιᾶ περιεῖχε τὰ ἀκόλουθα: <Ὁ βασιλιᾶς Ἀντίοχος Ε' εἰς τὸν ἀδελφόν του Λυσίαν, εὔχεται εἰς αὐτὸν νὰ χαίρῃ.
23 Τοῦ πατρὸς ἡμῶν εἰς θεοὺς μεταστάντος, βουλόμενοι τοὺς ἐκ τῆς βασιλείας ἀταράχους ὄντας γενέσθαι πρὸς τὴν τῶν ἰδίων ἐπιμέλειαν,	23 Τοῦ πατρός μου ἐκδημήσαντος εἰς τοὺς θεούς, ἐγὼ ἐπιθυμῶ ἵνα, ἐκεῖνοι ποὺ μένουν εἰς τὸ βασίλειόν μου, ἐπιδίδωνται ἀνενόχλητοι εἰς τὰ εἰρηνικά των ἔργα.	23 Τώρα ποὺ ὁ πατέρας μας (Ἀντίοχος Δ') ἔφυγεν ἀπὸ τὸν κόσμον αὐτὸν καὶ ἐπῆγε νὰ συγκαταριθμηθῇ μὲ τοὺς θεούς, θέλομεν καὶ ἐπιθυμοῦμεν οἱ ὑπήκοοι τῆς βασιλείας μας νὰ ἀσχολοῦνται ἀπερίσπαστοι καὶ ἀνενόχλητοι εἰς τὰ ἔργα των.
24 ἀκηκοότες τοὺς Ἰουδαίους μὴ συνευδοκοῦντας τῇ τοῦ πατρὸς ἐπὶ τὰ Ἑλληνικὰ μεταθέσει, ἀλλὰ τὴν ἑαυτῶν ἀγωγὴν αἱρετίζοντας καὶ διὰ τοῦτο ἀξιοῦντας συγχωρηθῆναι αὐτοῖς τὰ νόμιμα αὐτῶν·	24 Ἐπειδὴ δὲ ἐπληροφορήθημεν, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι δὲν συμφωνοῦν μὲ τὴν γνώμην τοῦ πατρός μου νὰ ἀσπασθοῦν τὰς εἰδωλολατρικὰς ἑλληνικὰς συνηθείας, ἀλλὰ προτιμοῦν τὸν ἰδικόν των τρόπον ζωῆς καὶ διὰ τοῦτο ἔχουν τὴν ἀξίωσιν νὰ ἐπιτραπῇ εἰς αὐτοὺς νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ τοὺς πατροπαραδότους νόμους των,	24 Εἴμεθα ἤδη ἐνήμεροι, ὅτι οἰ Ἰουδαῖοι δὲν συγκατατίθενται εἰς τὸ νὰ υἱοθετήσουν τοὺς ἑλληνικούς (εἰδωλολατρικούς) τρόπους ζωῆς καὶ λατρείας, ὅπως ἐπιθυμοῦσε ὁ πατέρας μας, ἀλλὰ προτιμοῦν τὸν ἰδικόν των τρόπον ζωῆς καὶ διὰ τοῦτο ζητοῦν νὰ τοὺς ἐπιτραπῇ, ὥστε νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὸν Νόμον καὶ τὰ ἔθιμά των.
25 αἱρούμενοι οὖν καὶ τοῦτο τὸ ἔθνος ἐκτὸς ταραχῆς εἶναι, κρίνομεν τό τε ἱερὸν αὐτοῖς ἀποκατασταθῆναι καὶ πολιτεύεσθαι κατὰ τὰ ἐπὶ τῶν προγόνων αὐτῶν ἔθη.	25 ἐπειδὴ δὲ καὶ ἡμεῖς ἐπιθυμοῦμεν νὰ εἶναι καὶ τοῦτο τὸ ἔθνος ἔξω ἀπὸ κάθε ταραχήν, κρίνομεν καὶ ἀποφασίζομεν, ὅπως ἐπιστραφῇ εἰς αὐτοὺς ὁ ναός των καὶ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὰ προγονικά των ἔθιμα.	25 Ἕνεκα τούτου, ἐπειδὴ καὶ ἡμεῖς ἐπιθυμοῦμεν καὶ θέλομεν, ὥστε καὶ αὐτὸ τὸ ἔθνος, ὅπως τὰ ἄλλα, νὰ μένῃ ἀπερίσπαστον καὶ ἀνενόχλητον, θεσπίζομεν καὶ ἀποφασίζομεν ὅπως ἐπιστραφῇ εἰς αὐτοὺς ὁ Ναός των καὶ ἀποκατασταθῇ ἡ λατρεία των καὶ ὅπως αὐτοὶ συμπεριφέρωνται καὶ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα τῶν προγόνων των.
26 Εὖ οὖν ποιήσεις διαπεμψάμενος πρὸς αὐτοὺς καὶ δοὺς δεξιάς, ὅπως εἰδότες τὴν ἡμετέραν προαίρεσιν εὔθυμοί τε ὦσι καὶ ἡδέως διαγίνωνται πρὸς τὴν τῶν ἰδίων ἀντίληψιν>.	26 Σὺ δὲ θὰ πράξῃς καλῶς νὰ ἀποστείλῃς εἰς αὐτοὺς ἄνδρας, διὰ νὰ ἀνταλλάξουν δεξιὰς καὶ ἀφοῦ γνωρίσουν καλῶς τὴν ἰδικήν μας ἀγαθὴν προαίρεσιν νὰ εἶναι χαρούμενοι καὶ εὐχαρίστως νὰ ἐπιδίδωνται εἰς τὰ εἰρηνικά των ἔργα>.	26 Καλὰ λοιπὸν θὰ κάμῃς νὰ τοὺς πληροφορήσῃς σχετικῶς, μὲ τὸ νὰ ἀποστείλῃς πρὸς αὐτοὺς ἀντιπροσωπείαν, ἡ ὁποία θὰ ἀνακοινώσῃ τὴν φιλικήν σου διάθεσιν πρὸς αὐτούς, καὶ ἔτσι, ἀφοῦ γνωρίσουν ὅτι ἔχομεν ἀγαθὰς διαθέσεις ἀπέναντί των, νὰ εἶναι χαρούμενοι καὶ νὰ ἐπιδίδωνται μὲ εὐχαρίστησιν εἰς τὰ ἔργα καὶ τὶς προσωπικές των ὑποθέσεις>.
27 Πρὸς δὲ τὸ ἔθνος ἡ τοῦ βασιλέως ἐπιστολὴ τοιαύτη ἦν· <Βασιλεὺς Ἀντίοχος τῇ γερουσίᾳ τῶν Ἰουδαίων καὶ τοῖς ἄλλοις Ἰουδαίοις χαίρειν.	27 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως πρὸς τὸ ἔθνος τῶν Ἰουδαίων ἦτο ἡ ἐξῆς· <ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος χαιρετίζει τὴν γερουσίαν τῶν Ἰουδαίων καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους Ἰουδαίους.	27 Ἡ δὲ ἐπιστολὴ τοῦ βασιλιᾶ πρὸς τὸ Ἰουδαϊκὸν ἔθνος ἦταν ἡ ἀκόλουθη: <Ὁ βασιλιᾶς Ἀντίοχος πρὸς τὴν Γερουσίαν τῶν Ἰουδαίων καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους Ἰουδαίους, εὔχεται εἰς αὐτοὺς νὰ χαίρουν.
28 Εἰ ἔρρωσθε, εἴη ἂν ὡς βουλόμεθα· καὶ αὐτοὶ δὲ ὑγιαίνομεν.	28 Ἐὰν σεῖς ὑγιαίνετε, αὐτὸ εἶναι σύμφωνον καὶ μὲ τὴν ἰδικήν μας ἐπιθυμίαν. Καὶ ἡμεῖς ἐπίσης ὑγιαίνομεν.	28 Ἐὰν ὑγιαίνετε, θὰ συμβαίνῃ αὐτό, τὸ ὁποῖον καὶ ἠμεῖς ἐπιθυμοῦμεν. Καὶ ἠμεῖς ἐπίσης ὑγιαίνομεν.
29 Ἐνεφάνισεν ἡμῖν ὁ Μενέλαος βούλεσθαι κατελθόντας ὑμᾶς γίνεσθα πρὸς τοῖς ἰδίοις.	29 Ὁ Μενέλαος παρουσίασεν εἰς ἡμᾶς τὴν ἐπιθυμίαν σας, ὅτι δηλαδὴ θέλετε νὰ κατέλθετε εἰς τὴν πόλιν σας καὶ νὰ παραμένετε εἰς τὰς ἰδικάς σας κατοικίας.	29 Ὁ Μενέλαος μᾶς ἐπληροφόρησεν ὅτι ἐπιθυμεῖτε νὰ ἐπιστρέψετε εἰς τὶς ἐπαρχίες καὶ τὰ σπίτια σας καὶ νὰ ἐπιδοθῆτε εἰς τὰ ἔργα καὶ τὶς προσωπικές σας ὑποθέσεις.
30 Τοῖς οὖν καταπορευομένοις μέχρι τριακάδος Ξανθικοῦ ὑπάρξει δεξιὰ μετὰ τῆς ἀδείας	30 Ὅσοι, λοιπόν, ἐπιθυμοῦν νὰ ἐπανέλθουν μέχρι τῆς τριακοστῆς ἡμέρας τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ, θὰ ἔχουν εἰρήνην καὶ ἀσφάλειαν.	30 Ὅσοι λοιπὸν ἐπιθυμοῦν νὰ ἐπιστρέψουν μέχρι τὴν τριακοστὴν ἡμέραν τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ (πρόκειται διὰ τὸν ἰδικόν μας Μάρτιον /Ἀπρίλιον) ἂς εἶναι βέβαιοι καὶ ἀπολύτως ἥσυχοι ὅτι δὲν ἔχουν νὰ φοβηθοῦν τίποτε· εἰς αὐτοὺς δίδεται πλήρης ἄδεια καὶ ἐλευθερία κινήσεως.
31 χρῆσθαι τοὺς Ἰουδαίους τοῖς ἑαυτῶν δαπανήμασι καὶ νόμοις, καθὰ καὶ τὸ πρότερον, καὶ οὐδεὶς αὐτῶν κατ' οὐδένα τρόπον παρενοχληθήσεται περὶ τῶν ἠγνοημένων.	31 Θὰ ἔχουν ἐπίσης τὸ δικαίωμα νὰ χρησιμοποιοῦν τροφάς, ποὺ ἐπιτρέπεται εἰς αὐτοὺς ὡς Ἰουδαίους, καὶ νὰ ἀκολουθοῦν τοὺς ἰδικούς των νόμους, ὅπως ἔκαναν καὶ προηγουμένως. Κανεὶς δὲ ἀπὸ αὐτοὺς κατ' οὐδένα τρόπον δὲν θὰ ἐνοχληθῇ διὰ παραβάσεις, αἱ ὁποῖαι διεπράχθησαν ἐξ ἀγνοίας.	31 Οἱ Ἰουδαῖοι ἠμποροῦν καὶ θὰ εἶναι ἐλεύθεροι νὰ ἀκολουθήσουν τοὺς ἰδικούς των νόμους περὶ τροφῶν, ὅπως καὶ προηγουμένως· κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς καὶ μὲ κανένα τρόπον δὲν πρόκειται νὰ τοὺς κατηγορήσῃ ἢ νὰ τοὺς παρενοχλήσῃ δὶ ὅσα ἔχουν ἤδη πράξει ἀπὸ ἄγνοιαν ἢ ἀπερισκεψίαν.
32 Πέπομφα δὲ καὶ τὸν Μενέλαον παρακαλέσοντα ὑμᾶς.	32 Ἔστειλα δὲ καὶ τὸν Μενέλαον νὰ σᾶς καθησύχασῃ σχετικῶς.	32 Ἔχω στείλει δὲ καὶ τὸν Μενέλαον, διὰ νὰ σᾶς διαβεβαιώσῃ περὶ τῶν καλῶν προθέσεών μου καὶ νὰ σᾶς καθησυχάσῃ.
33 Ἔρρωσθε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Ξανθικοῦ πέμπτη καὶ δεκάτῃ>.	33 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκστοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον, δεκάτη πέμπτη τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.	33 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (Ι48ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ τὸ 164 π.Χ.), δεκάτη πέμπτη (15η) τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.
34 Ἔπεμψαν δὲ καὶ οἱ Ρωμαῖοι πρὸς αὐτοὺς ἐπιστολὴν ἔχουσαν οὕτως· <Κόϊντος Μέμμιος, Τίτος Μάνλιος, πρεσβῦται Ρωμαίων, τῷ δήμῳ τῶν Ἰουδαίων χαίρειν.	34 Καὶ οἱ Ρωμαῖοι ἔστειλαν ἐπιστολὴν πρὸς τοὺς Ἰουδαίους περιέχουσαν τὰ ἐξῆς· <ὁ Κόϊντος Μέμμιος καὶ ὁ Τίτος Μάνλιος, συγκλητικοὶ τῶν Ρωμαίων, χαιρετίζουν τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων.	34 Ἔστειλαν δὲ καὶ οἱ Ῥωμαῖοι πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ἐπιστολὴν μὲ τὸ ἀκόλουθον περιεχόμενον: <Ὁ Κόϊντος Μέμμιος καὶ ὁ Τίτος Μάνλιος, ἄρχοντες (συγκλητικοί) τῶν Ρωμαίων, πρὸς τὸν Ἰουδαϊκὸν λαόν, εὔχονται εἰς αὐτὸν νὰ χαίρῃ.
35 Ὑπὲρ ὧν Λυσίας ὁ συγγενής τοῦ βασιλέως συνεχώρησεν ὑμῖν, καὶ ἡμεῖς συνευδοκοῦμεν,	35 Τὰς παραχωρήσεις ἐκείνας, τὰς ὁποίας ἔκαμε πρὸς σᾶς ὁ Λυσίας, ὁ συγγενὴς τοῦ βασιλέως, καὶ ἡμεῖς ἐπίσης παραχωροῦμεν.	35 Ὀσαδήποτε ὁ Λυσίας, ὁ συγγενὴς τοῦ βασιλιᾶ, σᾶς παρεχώρησε, τὰ ἐγκρίνομεν καὶ ἠμεῖς.
36 ἃ δὲ ἔκρινε προσανενεχθῆναι τῷ βασιλεῖ, πέμψατέ τινα παραχρῆμα ἐπισκεψάμενοι περὶ τούτων, ἵνα ἐκθῶμεν ὡς καθήκει ὑμῖν· ἡμεῖς γὰρ προσάγομεν πρὸς Ἀντιόχειαν.	36 Δι' ἐκεῖνα δὲ τὰ ζητήματα, τὰ ὁποῖα αὐτὸς ἐθεώρησε καλὸν νὰ ὑποβάλῃ πρὸς τὸν βασιλέα του, στείλατε κάποιον ἀπὸ σᾶς ἀμέσως νὰ τὰ ἐξετάσωμεν μαζῆ καὶ νὰ τὰ ἐκθέσωμεν καὶ ἡμεῖς πρὸς τὸν βασιλέα κατὰ ἕνα τρόπον, ὁ ὁποῖος θὰ συμφέρῃ καὶ σᾶς. Διότι ἡμεῖς κατ' αὐτὰς θὰ μεταβῶμεν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν.	36 Δι’ ὅσα ὅμως ἐκεῖνος ἔκρινε νὰ ἀναφέρῃ εἰς τὸν βασιλιᾶ, στείλετε εὐθὺς ἀμέσως κάποιον διὰ νὰ σκεφθῶμεν καὶ νὰ τὰ ἐξετάσωμεν, ὥστε νὰ τὰ ἐκθέσωμεν εἰς τὸν βασιλιᾶ καταλλήλως πρὸς τὸ ἰδικόν σας καλόν. Διότι ἀναχωροῦμεν τὶς ἡμέρες αὐτὲς διὰ τὴν Ἀντιόχειαν.
37 Διὸ σπεύσατε καὶ πέμψατέ τινας, ὅπως καὶ ἡμεῖς ἐπιγνῶμεν ὁποίας ἐστὲ γνώμης.	37 Σπεύσατε λοιπὸν καὶ ἀποστείλατε πρὸς ἡμᾶς ἀντιπροσώπους σας, διὰ νὰ μάθομεν ἐπὶ τοῦ προκειμένου, ποίαν γνώμην ἔχετε.	37 Σπεύσατε λοιπὸν χωρὶς ἀναβολὴν καὶ στείλετε πρὸς ἡμᾶς ἀντιπροσώπους, ὥστε νὰ μάθωμεν καὶ ἠμεῖς ποία εἶναι ἡ γνώμη καὶ οἱ προθέσεις σας ἐπὶ τῶν θεμάτων αὐτῶν.
38 Ὑγιαίνετε. Ἔτους ἑκατοστοῦ τεσσαρακοστοῦ ὀγδόου, Ξανθικοῦ πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ>.	38 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον, δεκάτη πέμπτη τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.	38 Ὑγιαίνετε. Ἔτος ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ὄγδοον (148ον) τῆς βασιλείας τῶν Ἑλλήνων Σελευκιδῶν (δηλαδὴ τὸ 164 π.Χ.), δεκάτη πέμπτη (15η) τοῦ μηνὸς Ξανθικοῦ>.