Η Γένεσις : Κεφάλαιον ΚΓ'

Πρωτότυπο Κείμενο

γένετο δὲ ἡ ζωὴ Σάρρας ἔτη ἑκατὸν εἰκοσιεπτά.
2 Καὶ ἀπέθανε Σάρρα ἐν πόλει Ἀρβόκ, ἥ ἐστιν ἐν τῷ κοιλώματι (αὕτη ἐστὶ Χεβρών) ἐν τῇ γῇ Χαναάν. Ἦλθε δὲ Ἁβραάμ κόψασθαι Σάρραν καὶ πενθῆσαι.
3 Καὶ ἀνέστη Ἁβραὰμ ἀπὸ τοῦ νεκροῦ αὐτοῦ καὶ εἶπεν Ἁβραὰμ τοῖς υἱοῖς τοῦ Χὲτ λέγων·
4 πάροικος καὶ παρεπίδημος ἐγώ εἰμι μεθ' ὑμῶν· δότε μοι οὖν κτῆσιν τάφου μεθ' ὑμῶν, καὶ θάψω τὸν νεκρόν μου ἀπ' ἐμοῦ.
5 Ἀπεκρίθησαν δὲ οἱ υἱοὶ Χὲτ πρὸς Ἁβραάμ λέγοντες· μὴ κύριε·
6 ἄκουσον δὲ ἡμῶν. Βασιλεὺς παρὰ Θεοῦ σὺ εἶ ἐν ἡμῖν· ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς μνημείοις ἡμῶν θάψον τὸν νεκρόν σου· οὐδεὶς γὰρ ἡμῶν οὐ μὴ κωλύσει τὸ μνημεῖον αὐτοῦ ἀπὸ σοῦ τοῦ θάψαι τὸν νεκρόν σου ἐκεῖ.
7 Ἀναστὰς δὲ Ἁβραὰμ προσεκύνησε τῷ λαῷ τῆς γῆς, τοῖς υἱοῖς τοῦ Χέτ,
8 καὶ ἐλάλησε πρὸς αὐτοὺς Ἁβραὰμ λέγων· εἰ ἔχετε τῇ ψυχῇ ὑμῶν, ὥστε θάψαι τὸν νεκρόν μου ἀπὸ προσώπου μου, ἀκούσατέ μου καὶ λαλήσατε περὶ ἐμοῦ Ἐφρὼν τῷ τοῦ Σαάρ,
9 καὶ δότω μοι τὸ σπήλαιον τὸ διπλοῦν, ὅ ἔστιν αὐτῷ, τὸ ὂν ἐν μέρει τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ· ἀργυρίου τοῦ ἀξίου δότω μοι αὐτὸ ἐν ὑμῖν εἰς κτῆσιν μνημείου.
10 Ἐφρὼν δὲ ἐκάθητο ἐν μέσῳ τῶν υἱῶν Χέτ· ἀποκριθεὶς δὲ Ἐφρὼν ὁ Χετταῖος πρὸς Ἁβραὰμ εἶπεν, ἀκουόντων τῶν υἱῶν Χὲτ καὶ τῶν εἰσπορευομένων εἰς τὴν πόλιν πάντων, λέγων·
11 παρ' ἐμοὶ γενοῦ, κύριε, καὶ ἄκουσόν μου· τὸν ἀγρὸν κοὶ τὸ σπήλαιον τὸ ἐν αὐτῷ σοι δίδωμι· ἐναντίον πάντων τῶν πολιτῶν μου δέδωκά σοι· θάψον τὸν νεκρόν σου.
12 Καὶ προσεκύνησεν Ἁβραάμ ἐναντίον τοῦ λαοῦ τῆς γῆς
13 καὶ εἶπε τῷ Ἐφρὼν εἰς τὰ ὦτα ἐναντίον τοῦ λαοῦ τῆς γῆς· ἐπειδὴ πρὸς ἐμοῦ εἶ, ἄκουσόν μου· τὸ ἀργύριον τοῦ ἀγροῦ λάβε παρ' ἐμοῦ, καὶ θάψω τὸν νεκρόν μου ἐκεῖ.
14 Ἀπεκρίθη δὲ Ἐφρὼν τῷ Ἁβραάμ λέγων·
15 οὐχὶ κύριε, ἀκήκοα γάρ, γῆ τετρακοσίων διδράχμων ἀργυρίου, ἀλλὰ τί ἄν εἴη τοῦτο ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ σοῦ; Σὺ δὲ τὸν νεκρόν σου θάψον.
16 Καὶ ἤκουσεν Ἁβραάμ τοῦ Ἐφρών, καὶ ἀποκατέστησεν Ἁβραὰμ τῷ Ἐφρὼν τὸ ἀργύριον, ὃ ἐλάλησεν εἰς τὰ ὦτα τῶν υἱῶν Χέτ, τετρακόσια δίδραχμα ἀργυρίου δοκίμου ἐμπόροις.
17 Καὶ ἔστη ὁ ἀγρὸς Ἐφρών, ὃς ἦν ἐν τῷ διπλῷ σπηλαίῳ, ὃς ἐστι κατὰ πρόσωπον Μαμβρῆ, ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ σπήλαιον, ὃ ἦν ἐν αὐτῷ, καὶ πᾶν δένδρον, ὃ ἦν ἐν τῷ ἀγρῷ, καὶ πᾶν ὃ ἐστιν ἐν τοῖς ὁρίοις αὐτοῦ κύκλῳ,
18 τῷ Ἁβραάμ, εἰς κτῆσιν ἐναντίον τῶν υἱῶν Χὲτ καὶ πάντων τῶν εἰσπορευομένων εἰς τὴν πόλιν.
19 Μετὰ ταῦτα ἔθαψεν Ἁβραάμ Σάρραν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ ἐν τῷ σπηλαίῳ τοῦ ἀγροῦ τῷ διπλῷ, ὅ ἐστιν ἀπέναντι Μαμβρῆ (αὕτη ἔστι Χεβρών) ἐν τῇ γῇ Χαναάν.
20 Καὶ ἐκυρώθη ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ σπήλαιον, ὃ ἦν ἐν αὐτῷ, τῷ Ἁβραάμ εἰς κτῆσιν τάφου παρὰ τῶν υἱῶν Χέτ.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

Σάρρα ἔφθασεν εἰς τὴν ἡλικίαν τῶν ἑκατὸν εἴκοσι ἑπτὰ ἐτῶν,
2 ὁπότε καὶ ἀπέθανεν εἰς τὴν πόλιν Ἀρβόκ (αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ Χεβρών), ἡ ὁποία εὑρίσκεται εἰς κάποιο βαθύπεδον τῆς περιοχῆς Χαναάν. Ὁ Ἁβραὰμ ἦλθεν ἀπὸ τὴν Βηρσαβεὲ εἰ, τὴν Χεβρών, διὰ νὰ θρηνήσῃ καὶ πενθήσῃ τὴν ἀποθανοῦσαν σύζυγόν του, τὴν Σάρραν.
3 Ἠγέρθη ὁ Ἁβραὰμ ἀπὸ τὸ πένθος τοῦ ἀγαπημένου του αὐτοῦ νεκροῦ καὶ εἶπεν εἰς τοὺς Χετταίους.
4 <Ἐγώ, ὅπως γνωρίζετε, εἶμαι πάροικος καὶ παρεπίδημος μεταξύ σας. Σᾶς παρακαλῶ, δόστε μου νὰ ἀγοράσω ὡς ἰδιοκτησίαν ἕνα τάφον εἰς τὴν περιοχήν σας, διὰ νὰ θάψω τὴν νεκράν μου σύζυγον>.
5 Ἀπεκρίθησαν δὲ οἱ Χετταῖοι πρὸς τὸν Ἁβραὰμ καὶ εἶπον· <ὄχι, κύριε, δὲν εἶναι σωστὸν αὐτό, ποὺ λέγεις νὰ ἀγοράσῃς τάφον.
6 Ἄκουσέ μας· σὺ εἶσαι μεταξύ μας σὰν ἕνας βασιλεὺς ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ σταλμένος. Διὰ τοῦτο εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ ἐκλεκτά μας μνημεῖα θάψε τὸν νεκρόν σου· διότι κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς δὲν θὰ ἀρνηθῇ τὸ μνημεῖον του, διὰ νὰ θάψῃς εἰς αὐτὸ τὴν νεκρὰν σύζυγόν σου>.
7 Ἐσηκώθη ὁ Ἁβραὰμ καὶ γεμᾶτος εὐγνωμοσύνην ἐπροσκύνηοε τοὺς Χετταίους, τοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς ἐκείνης.
8 Κατόπιν ὡμίλησε πρὸς αὐτοὺς καὶ τοὺς εἶπε· <ἀφοῦ ἔχετε τὴν καλωσύνην τῆς ψυχῆς, ὥστε νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ θάψω τὸν νεκρόν μου, ἀκούσατε τὴν παράκλησίν μου. Ὁμιλήσατε σᾶς παρακαλῶ περὶ ἐμοῦ εἰς τὸν Ἐφρών, τὸν υἱόν τοῦ Σαάρ,
9 καὶ πείσατέ τον νὰ μοῦ πωλήσῃ τὸ διπλοῦν σπήλαιον, ποὺ ἀνήκει εἰς αὐτὸν καὶ τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται εἰς κάποιο μέρος τοῦ ἀγροῦ του. ᾿Αντὶ τῶν χρημάτων ποὺ ἀξίζει, ἂς μοῦ δώσῃ τώρα ἐνώπιόν σας ὡς ἰδιοκτησίαν μου τὸ μνημεῖον αὐτό>.
10 Ὁ Ἐφρὼν ἧτο καὶ αὐτὸς ἕνας ἀπὸ τὸν λαὸν τῶν Χετταίων. Ἀμέσως δὲ ἀπήντησε πρὸς τὸν Ἁβραάμ, ἐκεῖ εἰς τὴν πύλην τῆς πόλεως, ὥστε νὰ τὸν ἀκούουν οἱ Χετταῖοι ὅσοι εἰσήρχοντο εἰς τὴν πόλιν, καὶ εἶπε·
11 <πλησίασε κοντά μου, κύριε, καὶ ἄκουσέ με· τὸν ἀγρὸν καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ὑπάρχει εἰς αὐτόν, σοῦ τὸν δίδω. Ἐνώπιον ὅλων τῶν συμπολιτῶν μου σοῦ τὰ ἔχω πλέον παραχωρήσει. Θάψε ἐκεῖ τὸν νεκρὸν ἄνθρωπόν σου>.
12 Ὁ Ἁβραὰμ εὐχαριστῶν διὰ τὴν καλωσύνην των προσεκύνησε τὸν λαὸν τῆς χώρας
13 καὶ εἶπε πρὸς τὸν Ἐφρών, ὥστε νὰ τὸν ἀκούσουν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως· <Ἐφρών, ἐπειδὴ εὐρίσκεσαι τώρα ἐνώπιόν μου καὶ θὰ συνάψωμεν συμφωνίαν, ἄκουσέ με· Πάρε ἐκ μέρους μου τὰ ἀργύρια, ποὺ πρέπει, ὡς ἀξίαν τοῦ ἀγροῦ, καὶ ἐγὼ θὰ θάψω πλέον ἐκεῖ τὸν νεκρόν μου>.
14 Ἀπήντησεν ὁ Ἐφρὼν πρὸς τὸν Ἁβραὰμ καὶ εἶπε, μὲ κάποιαν δόσιν ὑποκριτικῆς εὐγενείας.
15 <Ὄχι, κύριε, δὲν θέλω χρήματα. Ἔχω βέβαια πληροφορηθῆ ὅτι ὁ ἀγρὸς αὐτὸς ἀξίζει τετρακόσια ἀργυρᾶ δίδραχμα, ἀλλὰ τί εἶναι αὐτὰ μεταξύ μας; Θάψε, λοιπόν, τὸν νεκρόν σου, χωρὶς νὰ γίνεται πλέον λόγος δι' ἀγοραπωλησίαν>.
16 Ὁ Ἁβραὰμ ὅμως, ὅταν ἤκουσεν ἀπὸ τὸν Ἐφρών τὴν τιμὴν τοῦ ἀγροῦ, ἔδωσε ἀμέσως εἰς αὐτὸν τὰ χρήματα, τὰ ὁποῖα εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων εἶχεν ὁρίσει οὗτος εἰς τετρακόσια ἀργυρᾶ δίδραχμα εἰς ἔγκυρον νόμισμα ποὺ ἐκυκλοφοροῦσε τότε μεταξὺ τῶν ἐμπόρων.
17 Κατόπιν αὐτῆς τῆς συμφωνίας παρεδόθη ὁ ἀγρὸς τοῦ Ἐφρὼν μαζῆ μὲ τὸ διπλοῦν σπήλαιον, ποὺ εὑρίσκετο ἀπέναντι εἰς τὴν Δρῦν Μαμβρῆ, ὅπως ἐπίσης καὶ ὅλα τὰ δένδρα καὶ κάθε τι, ποὺ ὑπῆρχεν εἰς τὸν ἀγρὸν καὶ εἰς τὰ σύνορα αὐτοῦ κύκλῳ,
18 ὡς ἰδιοκτησία πλέον εἰς τὸν Ἁβραὰμ ἐπὶ παρουσία τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων καὶ τῶν εἰσερχομένων διὰ τῆς πύλης εἰς τὴν πόλιν.
19 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ἔθαψεν ὁ Ἁβραὰμ τὴν γυναῖκα του τὴν Σάρραν εἰς τὸ διπλοῦν αὐτὸ σπήλαιον τοῦ ἀγροῦ, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται ἀπέναντι τῆς Μαμβρῆ εἰς Χεβρὼν τῆς χώρας Χαναάν.
20 Ἔτσι δὲ ἐπεκυρώθη ἐνώπιον τῶν Χετταίων ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ διπλοῦν σπήλαιον ὡς ἰδιοκτησία πλέον τοῦ Ἁβραὰμ διὰ μνημεῖον.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

φθασαν δὲ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς τῆς Σάρρας τὰ ἑκατὸν εἴκοσι ἑπτὰ
2 καὶ ἀπέθανεν ἡ Σάρρα εἰς τὴν πόλιν Ἀρβόκ (αὐτὴ εἶναι ἡ πόλις Χεβρών), ἡ ὁποία εὑρίσκεται εἰς μίαν χαμηλὴν πεδιάδα τῆς περιοχῆς Χαναάν. Ἦλθε δὲ ὁ Ἀβραὰμ ἀπὸ τὴν Βηρσαβεὲ διὰ νὰ Θρηνήσῃ τὴν γυναῖκα του τὴν Σάρραν καὶ νὰ τὴν πενθήσῃ.
3 Ἐσηκώθη δὲ ὁ Ἀβραὰμ ἀπὸ τὸν τόπον, εἰς τὸν ὁποῖον εὑρίσκετο τὸ λείψανον τῆς Σάρρας, ἐβγῆκεν ἔξω καὶ συνήντησε τοὺς Χετταίους (φυλὴν τῶν Χαναναίων), οἱ ὁποῖοι ἦσαν κύριοι τῆς περιοχῆς, καὶ τοὺς εἶπεν:
4 <Ἑγὼ εἶμαι μεταξύ σας προσωρινὸς κάτοικος καὶ ταξιδιώτης· δὲν ἔχω καμμίαν ἰδιοκτησίαν καὶ κανένα κόμματι γῆς ἰδικόν μου· δῶστέ μου λοιπὸν ἀπὸ τὸν τόπον σας γῆν δι' ἕνα ἰδιόκτητον τάφον, ὥστε νὰ θάψω τὴν νεκρὰν σύζυγόν μου>.
5 Οἱ Χετταῖοι ἀπεκρίθησαν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τοῦ εἶπαν: <Ὄχι, κύριε,
6 καλύτερα ἄκουσέ μας· σὺ εἶσαι μεταξύ μας ὡς βασιλιᾶς καὶ ἡγεμόνας, τὸν ὁποῖον ἔστειλε πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεός· θάψε λοιπὸν τὸν νεκρόν σου εἰς ἕνα ἀπὸ τοὺς πλέον ἐκλεκτοὺς καὶ ἐπισήμους τάφους μας· διότι κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς δὲν θὰ σοῦ ἀρνηθῇ τὸ μνημεῖον του, ὥστε νὰ θάψῃς ἐκεῖ τὴν νεκρὰν συζυγόν σου Σάρραν>.
7 Ὅταν ὁ Ἀβραὰμ εἶδε τὴν προθυμίαν των, ἐσηκώθη καὶ μὲ ἕνα ἐδαφιαῖον προσκύνημα ἐχαίρετισε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν τὸν λαὸν τῆς Χαναάν, τοὺς Χετταίους.
8 Κατόπιν τοὺς ἐμίλησε καὶ τοὺς εἶπεν: <Ἀφοῦ ἔχετε πράγματι τὴν καλωσύνην καὶ τὴν ἐπιθυμίαν νὰ μοῦ δώσετε τὴν ἄδειαν νὰ θάψω τὴν νεκρὰν σύζυγόν μου, τότε σᾶς παρακαλῶ ἀκοῦστε με καὶ μεσιτεύσετε διὰ λογαριασμόν μου εἰς τὸν Ἐφρών, τὸν υἱὸν τοῦ Σαάρ,
9 καὶ ζητῆστε ἀπὸ αὐτὸν νὰ μοῦ πωλήσῃ τὸ διπλὸν σπήλαιον, τὸ ὁποῖον εἶναι εἰς τὴν ἄκρην τοῦ χωραφιοῦ του. Ζητῆστε ἀπὸ τὸν Ἐφρὼν νὰ μοῦ τὸ πωλήσῃ εἰς τὴν πλήρη ἀξίαν του, τώρα, ἐμπρός σας, διὰ νὰ τὸ ἀποκτήσω ὡς ἰδικόν μου καὶ διὰ νὰ τὸ κατέχω ὡς ἰδιόκτητον τάφον>.
10 Ὁ Ἐφρών, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ὁ Ἀβραὰμ ἐζητοῦσε νὰ ἀγοράσῃ τὸ σπήλαιον, εὑρίσκετο εἰς τὴν συνάθροισιν ἐκείνην τῶν Χετταίων. Ὅταν δὲ ἄκουσε τοὺς λόγους τοῦ Ἀβραάμ, τοῦ ἀπεκρίθη ἐμπρὸς εἰς ὅλους τοὺς Χετταίους ποὺ ἦσαν συγκεντρωμένοι εἰς τὴν εἴσοδον τῆς πόλεως, καὶ εἰς ὅλους ὅσοι ἔμπαιναν εἰς τὴν πόλιν καὶ τοῦ εἶπε:
11 <Μάλιστα, κύριε· ἔλα κοντά μου καὶ ἄκουσέ με εἰς ὅσα θὰ σοῦ εἴπω· τὸ χωράφι μου καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ὑπάρχει εἰς αὐτό, τὰ δίδω εἰς σέ· νά, σοῦ τὰ ἔδωκα ὡς ἰδικά σου παρουσία ὅλων τῶν συμπολιτῶν μου· δέξου τα λοιπὸν καὶ θάψε με ὅλην τὴν ἐλευθερίαν τὸν νεκρόν σου>.
12 Ὁ Ἀβραάμ μὲ ἐδαφιαῖον προσκύνημα ἐχαιρέτισε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν τὸν λαὸν τῆς Χαναάν, τοὺς Χετταίους·
13 καὶ ἀπάντησεν εἰς τὸν Ἐφρὼν εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ τῆς χώρας λέγων: <Ἐπειδὴ ἔχω νὰ κάμω μὲ σέ, παρακαλῶ, ἄκουσέ με. Διὰ νὰ θάψω τὸν νεκρόν μου εἰς τὸ χωράφι σου, πρέπει νὰ δεχθῇς ἀπὸ ἑμὲ τὴν τιμὴν ὁλοκλήρου τοῦ χωραφιοῦ καὶ τότε, ὅταν πλέον γίνῃ κτῆμα μου, θὰ θάψω ἐκεῖ τὸν νεκρόν μου>.
14 Ὁ Ἐφρὼν ἀπεκρίθη εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τοῦ εἶπε:
15 <Ὄχι, κύριε, τὶ εἶναι αὐτὰ ποὺ λέγεις; Ἐγὼ ἔχω ἀκούσει, ὅτι τὸ χωράφι μου αὐτο τὸ ἐκτιμοῦν τετρακόσια ἀργυραδίδραχμα· ἀλλὰ τί ἀξίαν ἔχει τὸ ποσὸν τοῦτο μεταξύ μας; Οὔτε λόγος νὰ γίνεται διὰ χρήματα. Θάψε λοιπὸν τὸν νεκρόν σου ἐκεῖ>.
16 Ὁ Ἀβραὰμ ἐδέχθη τὴν προσφορὰν τοῦ Ἐφρὼν καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸν τὸ ἀργύριον, τὸ ὁποῖον ἐζήτησεν, ἐμπρὸς εἰς ὅλους τοὺς Χετταίους· ἐζύγισε καὶ ἔδωκεν εἰς τὸν Ἐφρὼν τετρακόσια δίδραχμα καθαροῦ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ἦταν δόκιμον καὶ εἶχεν ἀξίαν καὶ <πέρασιν> εἰς αὐτοὺς ὡς ἐμπόρους.
17 Τοιουτοτρόπως τὸ χωράφι τοῦ Ἐφρὼν μὲ τὸ διπλὸν σπήλαιον, τὸ ὁποῖον ἦταν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν βελανιδιὰν τοῦ Μαμβρῆ, τὸ χωράφι καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ἦταν εἰς αὐτὸ καὶ ὅλα τὰ δένδρα, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ χωράφι καὶ ὅλα, ὅσα περιλαμβάνονται εἰς τὰ ὅρια τοῦ χωραφιοῦ γύρῳ - γύρω,
18 ἀνεγνωρίσθησαν ὡς περιουσία καὶ παρεδόθησαν ὡς ἰδιοκτησία εἰς τὸν Ἀβραάμ, παρουσία ὅλου τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων, ποὺ ἦταν συγκεντρωμένος εἰς τὴν εἴσοδον τῆς πόλεως, καὶ ὅλων, ὅσοι ἔμπαιναν εἰς τὴν πόλιν.
19 Κατόπιν αὐτῶν ὁ Ἀβραὰμ ἔθαψε τὴν γυναῖκα τὸν Σάρραν εἰς τὸ διπλὸν σπήλαιον τοῦ χωραφιοῦ, τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται ἀπέναντι ἀπὸ τὴν βελανιδιὰν τοῦ Μαμβρῆ (εἰς τὴν Χεβρών), εἰς τὰ νότια τῆς γῆς Χαναάν.
20 Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον τὸ χωράφι καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ἦταν εἰς αὐτό, ἐπεκυρώθησαν ἐπισήμως ἀπὸ τοὺς Χετταίους ὡς ἰδιοκτησία εἰς τὸν Ἀβραάμ, διὰ νὰ τοῦ χρησιμεύσῃ ὡς τόπος ταφῆς.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
γένετο δὲ ἡ ζωὴ Σάρρας ἔτη ἑκατὸν εἰκοσιεπτά.	Σάρρα ἔφθασεν εἰς τὴν ἡλικίαν τῶν ἑκατὸν εἴκοσι ἑπτὰ ἐτῶν,	φθασαν δὲ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς τῆς Σάρρας τὰ ἑκατὸν εἴκοσι ἑπτὰ
2 Καὶ ἀπέθανε Σάρρα ἐν πόλει Ἀρβόκ, ἥ ἐστιν ἐν τῷ κοιλώματι (αὕτη ἐστὶ Χεβρών) ἐν τῇ γῇ Χαναάν. Ἦλθε δὲ Ἁβραάμ κόψασθαι Σάρραν καὶ πενθῆσαι.	2 ὁπότε καὶ ἀπέθανεν εἰς τὴν πόλιν Ἀρβόκ (αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ Χεβρών), ἡ ὁποία εὑρίσκεται εἰς κάποιο βαθύπεδον τῆς περιοχῆς Χαναάν. Ὁ Ἁβραὰμ ἦλθεν ἀπὸ τὴν Βηρσαβεὲ εἰ, τὴν Χεβρών, διὰ νὰ θρηνήσῃ καὶ πενθήσῃ τὴν ἀποθανοῦσαν σύζυγόν του, τὴν Σάρραν.	2 καὶ ἀπέθανεν ἡ Σάρρα εἰς τὴν πόλιν Ἀρβόκ (αὐτὴ εἶναι ἡ πόλις Χεβρών), ἡ ὁποία εὑρίσκεται εἰς μίαν χαμηλὴν πεδιάδα τῆς περιοχῆς Χαναάν. Ἦλθε δὲ ὁ Ἀβραὰμ ἀπὸ τὴν Βηρσαβεὲ διὰ νὰ Θρηνήσῃ τὴν γυναῖκα του τὴν Σάρραν καὶ νὰ τὴν πενθήσῃ.
3 Καὶ ἀνέστη Ἁβραὰμ ἀπὸ τοῦ νεκροῦ αὐτοῦ καὶ εἶπεν Ἁβραὰμ τοῖς υἱοῖς τοῦ Χὲτ λέγων·	3 Ἠγέρθη ὁ Ἁβραὰμ ἀπὸ τὸ πένθος τοῦ ἀγαπημένου του αὐτοῦ νεκροῦ καὶ εἶπεν εἰς τοὺς Χετταίους.	3 Ἐσηκώθη δὲ ὁ Ἀβραὰμ ἀπὸ τὸν τόπον, εἰς τὸν ὁποῖον εὑρίσκετο τὸ λείψανον τῆς Σάρρας, ἐβγῆκεν ἔξω καὶ συνήντησε τοὺς Χετταίους (φυλὴν τῶν Χαναναίων), οἱ ὁποῖοι ἦσαν κύριοι τῆς περιοχῆς, καὶ τοὺς εἶπεν:
4 πάροικος καὶ παρεπίδημος ἐγώ εἰμι μεθ' ὑμῶν· δότε μοι οὖν κτῆσιν τάφου μεθ' ὑμῶν, καὶ θάψω τὸν νεκρόν μου ἀπ' ἐμοῦ.	4 <Ἐγώ, ὅπως γνωρίζετε, εἶμαι πάροικος καὶ παρεπίδημος μεταξύ σας. Σᾶς παρακαλῶ, δόστε μου νὰ ἀγοράσω ὡς ἰδιοκτησίαν ἕνα τάφον εἰς τὴν περιοχήν σας, διὰ νὰ θάψω τὴν νεκράν μου σύζυγον>.	4 <Ἑγὼ εἶμαι μεταξύ σας προσωρινὸς κάτοικος καὶ ταξιδιώτης· δὲν ἔχω καμμίαν ἰδιοκτησίαν καὶ κανένα κόμματι γῆς ἰδικόν μου· δῶστέ μου λοιπὸν ἀπὸ τὸν τόπον σας γῆν δι' ἕνα ἰδιόκτητον τάφον, ὥστε νὰ θάψω τὴν νεκρὰν σύζυγόν μου>.
5 Ἀπεκρίθησαν δὲ οἱ υἱοὶ Χὲτ πρὸς Ἁβραάμ λέγοντες· μὴ κύριε·	5 Ἀπεκρίθησαν δὲ οἱ Χετταῖοι πρὸς τὸν Ἁβραὰμ καὶ εἶπον· <ὄχι, κύριε, δὲν εἶναι σωστὸν αὐτό, ποὺ λέγεις νὰ ἀγοράσῃς τάφον.	5 Οἱ Χετταῖοι ἀπεκρίθησαν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τοῦ εἶπαν: <Ὄχι, κύριε,
6 ἄκουσον δὲ ἡμῶν. Βασιλεὺς παρὰ Θεοῦ σὺ εἶ ἐν ἡμῖν· ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς μνημείοις ἡμῶν θάψον τὸν νεκρόν σου· οὐδεὶς γὰρ ἡμῶν οὐ μὴ κωλύσει τὸ μνημεῖον αὐτοῦ ἀπὸ σοῦ τοῦ θάψαι τὸν νεκρόν σου ἐκεῖ.	6 Ἄκουσέ μας· σὺ εἶσαι μεταξύ μας σὰν ἕνας βασιλεὺς ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ σταλμένος. Διὰ τοῦτο εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ ἐκλεκτά μας μνημεῖα θάψε τὸν νεκρόν σου· διότι κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς δὲν θὰ ἀρνηθῇ τὸ μνημεῖον του, διὰ νὰ θάψῃς εἰς αὐτὸ τὴν νεκρὰν σύζυγόν σου>.	6 καλύτερα ἄκουσέ μας· σὺ εἶσαι μεταξύ μας ὡς βασιλιᾶς καὶ ἡγεμόνας, τὸν ὁποῖον ἔστειλε πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεός· θάψε λοιπὸν τὸν νεκρόν σου εἰς ἕνα ἀπὸ τοὺς πλέον ἐκλεκτοὺς καὶ ἐπισήμους τάφους μας· διότι κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς δὲν θὰ σοῦ ἀρνηθῇ τὸ μνημεῖον του, ὥστε νὰ θάψῃς ἐκεῖ τὴν νεκρὰν συζυγόν σου Σάρραν>.
7 Ἀναστὰς δὲ Ἁβραὰμ προσεκύνησε τῷ λαῷ τῆς γῆς, τοῖς υἱοῖς τοῦ Χέτ,	7 Ἐσηκώθη ὁ Ἁβραὰμ καὶ γεμᾶτος εὐγνωμοσύνην ἐπροσκύνηοε τοὺς Χετταίους, τοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς ἐκείνης.	7 Ὅταν ὁ Ἀβραὰμ εἶδε τὴν προθυμίαν των, ἐσηκώθη καὶ μὲ ἕνα ἐδαφιαῖον προσκύνημα ἐχαίρετισε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν τὸν λαὸν τῆς Χαναάν, τοὺς Χετταίους.
8 καὶ ἐλάλησε πρὸς αὐτοὺς Ἁβραὰμ λέγων· εἰ ἔχετε τῇ ψυχῇ ὑμῶν, ὥστε θάψαι τὸν νεκρόν μου ἀπὸ προσώπου μου, ἀκούσατέ μου καὶ λαλήσατε περὶ ἐμοῦ Ἐφρὼν τῷ τοῦ Σαάρ,	8 Κατόπιν ὡμίλησε πρὸς αὐτοὺς καὶ τοὺς εἶπε· <ἀφοῦ ἔχετε τὴν καλωσύνην τῆς ψυχῆς, ὥστε νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ θάψω τὸν νεκρόν μου, ἀκούσατε τὴν παράκλησίν μου. Ὁμιλήσατε σᾶς παρακαλῶ περὶ ἐμοῦ εἰς τὸν Ἐφρών, τὸν υἱόν τοῦ Σαάρ,	8 Κατόπιν τοὺς ἐμίλησε καὶ τοὺς εἶπεν: <Ἀφοῦ ἔχετε πράγματι τὴν καλωσύνην καὶ τὴν ἐπιθυμίαν νὰ μοῦ δώσετε τὴν ἄδειαν νὰ θάψω τὴν νεκρὰν σύζυγόν μου, τότε σᾶς παρακαλῶ ἀκοῦστε με καὶ μεσιτεύσετε διὰ λογαριασμόν μου εἰς τὸν Ἐφρών, τὸν υἱὸν τοῦ Σαάρ,
9 καὶ δότω μοι τὸ σπήλαιον τὸ διπλοῦν, ὅ ἔστιν αὐτῷ, τὸ ὂν ἐν μέρει τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ· ἀργυρίου τοῦ ἀξίου δότω μοι αὐτὸ ἐν ὑμῖν εἰς κτῆσιν μνημείου.	9 καὶ πείσατέ τον νὰ μοῦ πωλήσῃ τὸ διπλοῦν σπήλαιον, ποὺ ἀνήκει εἰς αὐτὸν καὶ τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται εἰς κάποιο μέρος τοῦ ἀγροῦ του. ᾿Αντὶ τῶν χρημάτων ποὺ ἀξίζει, ἂς μοῦ δώσῃ τώρα ἐνώπιόν σας ὡς ἰδιοκτησίαν μου τὸ μνημεῖον αὐτό>.	9 καὶ ζητῆστε ἀπὸ αὐτὸν νὰ μοῦ πωλήσῃ τὸ διπλὸν σπήλαιον, τὸ ὁποῖον εἶναι εἰς τὴν ἄκρην τοῦ χωραφιοῦ του. Ζητῆστε ἀπὸ τὸν Ἐφρὼν νὰ μοῦ τὸ πωλήσῃ εἰς τὴν πλήρη ἀξίαν του, τώρα, ἐμπρός σας, διὰ νὰ τὸ ἀποκτήσω ὡς ἰδικόν μου καὶ διὰ νὰ τὸ κατέχω ὡς ἰδιόκτητον τάφον>.
10 Ἐφρὼν δὲ ἐκάθητο ἐν μέσῳ τῶν υἱῶν Χέτ· ἀποκριθεὶς δὲ Ἐφρὼν ὁ Χετταῖος πρὸς Ἁβραὰμ εἶπεν, ἀκουόντων τῶν υἱῶν Χὲτ καὶ τῶν εἰσπορευομένων εἰς τὴν πόλιν πάντων, λέγων·	10 Ὁ Ἐφρὼν ἧτο καὶ αὐτὸς ἕνας ἀπὸ τὸν λαὸν τῶν Χετταίων. Ἀμέσως δὲ ἀπήντησε πρὸς τὸν Ἁβραάμ, ἐκεῖ εἰς τὴν πύλην τῆς πόλεως, ὥστε νὰ τὸν ἀκούουν οἱ Χετταῖοι ὅσοι εἰσήρχοντο εἰς τὴν πόλιν, καὶ εἶπε·	10 Ὁ Ἐφρών, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ὁ Ἀβραὰμ ἐζητοῦσε νὰ ἀγοράσῃ τὸ σπήλαιον, εὑρίσκετο εἰς τὴν συνάθροισιν ἐκείνην τῶν Χετταίων. Ὅταν δὲ ἄκουσε τοὺς λόγους τοῦ Ἀβραάμ, τοῦ ἀπεκρίθη ἐμπρὸς εἰς ὅλους τοὺς Χετταίους ποὺ ἦσαν συγκεντρωμένοι εἰς τὴν εἴσοδον τῆς πόλεως, καὶ εἰς ὅλους ὅσοι ἔμπαιναν εἰς τὴν πόλιν καὶ τοῦ εἶπε:
11 παρ' ἐμοὶ γενοῦ, κύριε, καὶ ἄκουσόν μου· τὸν ἀγρὸν κοὶ τὸ σπήλαιον τὸ ἐν αὐτῷ σοι δίδωμι· ἐναντίον πάντων τῶν πολιτῶν μου δέδωκά σοι· θάψον τὸν νεκρόν σου.	11 <πλησίασε κοντά μου, κύριε, καὶ ἄκουσέ με· τὸν ἀγρὸν καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ὑπάρχει εἰς αὐτόν, σοῦ τὸν δίδω. Ἐνώπιον ὅλων τῶν συμπολιτῶν μου σοῦ τὰ ἔχω πλέον παραχωρήσει. Θάψε ἐκεῖ τὸν νεκρὸν ἄνθρωπόν σου>.	11 <Μάλιστα, κύριε· ἔλα κοντά μου καὶ ἄκουσέ με εἰς ὅσα θὰ σοῦ εἴπω· τὸ χωράφι μου καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ὑπάρχει εἰς αὐτό, τὰ δίδω εἰς σέ· νά, σοῦ τὰ ἔδωκα ὡς ἰδικά σου παρουσία ὅλων τῶν συμπολιτῶν μου· δέξου τα λοιπὸν καὶ θάψε με ὅλην τὴν ἐλευθερίαν τὸν νεκρόν σου>.
12 Καὶ προσεκύνησεν Ἁβραάμ ἐναντίον τοῦ λαοῦ τῆς γῆς	12 Ὁ Ἁβραὰμ εὐχαριστῶν διὰ τὴν καλωσύνην των προσεκύνησε τὸν λαὸν τῆς χώρας	12 Ὁ Ἀβραάμ μὲ ἐδαφιαῖον προσκύνημα ἐχαιρέτισε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν τὸν λαὸν τῆς Χαναάν, τοὺς Χετταίους·
13 καὶ εἶπε τῷ Ἐφρὼν εἰς τὰ ὦτα ἐναντίον τοῦ λαοῦ τῆς γῆς· ἐπειδὴ πρὸς ἐμοῦ εἶ, ἄκουσόν μου· τὸ ἀργύριον τοῦ ἀγροῦ λάβε παρ' ἐμοῦ, καὶ θάψω τὸν νεκρόν μου ἐκεῖ.	13 καὶ εἶπε πρὸς τὸν Ἐφρών, ὥστε νὰ τὸν ἀκούσουν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως· <Ἐφρών, ἐπειδὴ εὐρίσκεσαι τώρα ἐνώπιόν μου καὶ θὰ συνάψωμεν συμφωνίαν, ἄκουσέ με· Πάρε ἐκ μέρους μου τὰ ἀργύρια, ποὺ πρέπει, ὡς ἀξίαν τοῦ ἀγροῦ, καὶ ἐγὼ θὰ θάψω πλέον ἐκεῖ τὸν νεκρόν μου>.	13 καὶ ἀπάντησεν εἰς τὸν Ἐφρὼν εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ τῆς χώρας λέγων: <Ἐπειδὴ ἔχω νὰ κάμω μὲ σέ, παρακαλῶ, ἄκουσέ με. Διὰ νὰ θάψω τὸν νεκρόν μου εἰς τὸ χωράφι σου, πρέπει νὰ δεχθῇς ἀπὸ ἑμὲ τὴν τιμὴν ὁλοκλήρου τοῦ χωραφιοῦ καὶ τότε, ὅταν πλέον γίνῃ κτῆμα μου, θὰ θάψω ἐκεῖ τὸν νεκρόν μου>.
14 Ἀπεκρίθη δὲ Ἐφρών τῷ Ἁβραάμ λέγων·	14 Ἀπήντησεν ὁ Ἐφρὼν πρὸς τὸν Ἁβραὰμ καὶ εἶπε, μὲ κάποιαν δόσιν ὑποκριτικῆς εὐγενείας.	14 Ὁ Ἐφρὼν ἀπεκρίθη εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τοῦ εἶπε:
15 οὐχὶ κύριε, ἀκήκοα γάρ, γῆ τετρακοσίων διδράχμων ἀργυρίου, ἀλλὰ τί ἄν εἴη τοῦτο ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ σοῦ; Σὺ δὲ τὸν νεκρόν σου θάψον.	15 <Ὄχι, κύριε, δὲν θέλω χρήματα. Ἔχω βέβαια πληροφορηθῆ ὅτι ὁ ἀγρὸς αὐτὸς ἀξίζει τετρακόσια ἀργυρᾶ δίδραχμα, ἀλλὰ τί εἶναι αὐτὰ μεταξύ μας; Θάψε, λοιπόν, τὸν νεκρόν σου, χωρὶς νὰ γίνεται πλέον λόγος δι' ἀγοραπωλησίαν>.	15 <Ὄχι, κύριε, τὶ εἶναι αὐτὰ ποὺ λέγεις; Ἐγὼ ἔχω ἀκούσει, ὅτι τὸ χωράφι μου αὐτο τὸ ἐκτιμοῦν τετρακόσια ἀργυραδίδραχμα· ἀλλὰ τί ἀξίαν ἔχει τὸ ποσὸν τοῦτο μεταξύ μας; Οὔτε λόγος νὰ γίνεται διὰ χρήματα. Θάψε λοιπὸν τὸν νεκρόν σου ἐκεῖ>.
16 Καὶ ἤκουσεν Ἁβραάμ τοῦ Ἐφρών, καὶ ἀποκατέστησεν Ἁβραὰμ τῷ Ἐφρὼν τὸ ἀργύριον, ὃ ἐλάλησεν εἰς τὰ ὦτα τῶν υἱῶν Χέτ, τετρακόσια δίδραχμα ἀργυρίου δοκίμου ἐμπόροις.	16 Ὁ Ἁβραὰμ ὅμως, ὅταν ἤκουσεν ἀπὸ τὸν Ἐφρών τὴν τιμὴν τοῦ ἀγροῦ, ἔδωσε ἀμέσως εἰς αὐτὸν τὰ χρήματα, τὰ ὁποῖα εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων εἶχεν ὁρίσει οὗτος εἰς τετρακόσια ἀργυρᾶ δίδραχμα εἰς ἔγκυρον νόμισμα ποὺ ἐκυκλοφοροῦσε τότε μεταξὺ τῶν ἐμπόρων.	16 Ὁ Ἀβραὰμ ἐδέχθη τὴν προσφορὰν τοῦ Ἐφρὼν καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸν τὸ ἀργύριον, τὸ ὁποῖον ἐζήτησεν, ἐμπρὸς εἰς ὅλους τοὺς Χετταίους· ἐζύγισε καὶ ἔδωκεν εἰς τὸν Ἐφρὼν τετρακόσια δίδραχμα καθαροῦ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ἦταν δόκιμον καὶ εἶχεν ἀξίαν καὶ <πέρασιν> εἰς αὐτοὺς ὡς ἐμπόρους.
17 Καὶ ἔστη ὁ ἀγρὸς Ἐφρών, ὃς ἦν ἐν τῷ διπλῷ σπηλαίῳ, ὃς ἐστι κατὰ πρόσωπον Μαμβρῆ, ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ σπήλαιον, ὃ ἦν ἐν αὐτῷ, καὶ πᾶν δένδρον, ὃ ἦν ἐν τῷ ἀγρῷ, καὶ πᾶν ὃ ἐστιν ἐν τοῖς ὁρίοις αὐτοῦ κύκλῳ,	17 Κατόπιν αὐτῆς τῆς συμφωνίας παρεδόθη ὁ ἀγρὸς τοῦ Ἐφρὼν μαζῆ μὲ τὸ διπλοῦν σπήλαιον, ποὺ εὑρίσκετο ἀπέναντι εἰς τὴν Δρῦν Μαμβρῆ, ὅπως ἐπίσης καὶ ὅλα τὰ δένδρα καὶ κάθε τι, ποὺ ὑπῆρχεν εἰς τὸν ἀγρὸν καὶ εἰς τὰ σύνορα αὐτοῦ κύκλῳ,	17 Τοιουτοτρόπως τὸ χωράφι τοῦ Ἐφρὼν μὲ τὸ διπλὸν σπήλαιον, τὸ ὁποῖον ἦταν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν βελανιδιὰν τοῦ Μαμβρῆ, τὸ χωράφι καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ἦταν εἰς αὐτὸ καὶ ὅλα τὰ δένδρα, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ χωράφι καὶ ὅλα, ὅσα περιλαμβάνονται εἰς τὰ ὅρια τοῦ χωραφιοῦ γύρῳ - γύρω,
18 τῷ Ἁβραάμ, εἰς κτῆσιν ἐναντίον τῶν υἱῶν Χὲτ καὶ πάντων τῶν εἰσπορευομένων εἰς τὴν πόλιν.	18 ὡς ἰδιοκτησία πλέον εἰς τὸν Ἁβραὰμ ἐπὶ παρουσία τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων καὶ τῶν εἰσερχομένων διὰ τῆς πύλης εἰς τὴν πόλιν.	18 ἀνεγνωρίσθησαν ὡς περιουσία καὶ παρεδόθησαν ὡς ἰδιοκτησία εἰς τὸν Ἀβραάμ, παρουσία ὅλου τοῦ λαοῦ τῶν Χετταίων, ποὺ ἦταν συγκεντρωμένος εἰς τὴν εἴσοδον τῆς πόλεως, καὶ ὅλων, ὅσοι ἔμπαιναν εἰς τὴν πόλιν.
19 Μετὰ ταῦτα ἔθαψεν Ἁβραάμ Σάρραν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ ἐν τῷ σπηλαίῳ τοῦ ἀγροῦ τῷ διπλῷ, ὅ ἐστιν ἀπέναντι Μαμβρῆ (αὕτη ἔστι Χεβρών) ἐν τῇ γῇ Χαναάν.	19 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ἔθαψεν ὁ Ἁβραὰμ τὴν γυναῖκα του τὴν Σάρραν εἰς τὸ διπλοῦν αὐτὸ σπήλαιον τοῦ ἀγροῦ, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται ἀπέναντι τῆς Μαμβρῆ εἰς Χεβρὼν τῆς χώρας Χαναάν.	19 Κατόπιν αὐτῶν ὁ Ἀβραὰμ ἔθαψε τὴν γυναῖκα τὸν Σάρραν εἰς τὸ διπλὸν σπήλαιον τοῦ χωραφιοῦ, τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται ἀπέναντι ἀπὸ τὴν βελανιδιὰν τοῦ Μαμβρῆ (εἰς τὴν Χεβρών), εἰς τὰ νότια τῆς γῆς Χαναάν.
20 Καὶ ἐκυρώθη ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ σπήλαιον, ὃ ἦν ἐν αὐτῷ, τῷ Ἁβραάμ εἰς κτῆσιν τάφου παρὰ τῶν υἱῶν Χέτ.	20 Ἔτσι δὲ ἐπεκυρώθη ἐνώπιον τῶν Χετταίων ὁ ἀγρὸς καὶ τὸ διπλοῦν σπήλαιον ὡς ἰδιοκτησία πλέον τοῦ Ἁβραὰμ διὰ μνημεῖον.	20 Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον τὸ χωράφι καὶ τὸ σπήλαιον, ποὺ ἦταν εἰς αὐτό, ἐπεκυρώθησαν ἐπισήμως ἀπὸ τοὺς Χετταίους ὡς ἰδιοκτησία εἰς τὸν Ἀβραάμ, διὰ νὰ τοῦ χρησιμεύσῃ ὡς τόπος ταφῆς.