΄Ησαίας : Κεφάλαιον Μ'

Πρωτότυπο Κείμενο

αρακαλεῖτε παρακαλεῖτε τὸν λαόν μου, λέγει ὁ Θεός.
2 Ἱερεῖς, λαλήσατε εἰς τὴν καρδίαν Ἱερουσαλήμ, παρακαλέσατε αὐτήν· ὅτι ἐπλήσθη ἡ ταπείνωσις αὐτῆς, λέλυται αὐτῆς ἡ ἁμαρτία· ὅτι ἐδέξατο ἐκ χειρὸς Κυρίου διπλᾶ τὰ ἁμαρτήματα αὐτῆς.
3 Φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἐτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.
4 Πάσα φάραγξ πληρωθήσεται καὶ πᾶν ὅρος καὶ βουνὸς ταπεινωθήσεται, καὶ ἔσται πάντα τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν καὶ ἡ τραχεῖα εἰς ὁδοὺς λεῖας·
5 καὶ ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καὶ ὄψεται πάσα σὰρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε.
6 Φωνὴ λέγοντος· βόησον· καὶ εἶπα· τί βοήσω; Πάσα σὰρξ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου.
7 Ἐξηράνθη ὁ χόρτος, καὶ τὸ ἄνθος ἐξέπεσε,
8 τὸ δὲ ρῆμα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν μένει εἰς τὸν αἰῶνα.
9 Ἐπ' ὄρος ὑψηλὸν ἀνάβηθι, ὁ εὐαγγελιζόμενος Σιών· ὕψωσον ἐν ἰσχὺ τὴν φωνήν σου, ὁ εὐαγγελιζόμενος Ἱερουσαλήμ· ὑψώσατε, μὴ φοβεῖσθε· εἰπὸν ταῖς πόλεσιν Ἰούδα· ἰδοὺ ὁ Θεὸς ὑμῶν.
10 Ἰδοὺ Κύριος Κύριος μετὰ ἰσχύος ἔρχεται καὶ ὁ βραχίων μετὰ κυρίας· ἰδοὺ ὁ μισθὸς αὐτοῦ μετ' οὐτοῦ καὶ τὸ ἔργον ἐναντίον αὐτοῦ.
11 Ὡς ποιμὴν ποιμανεῖ τὸ ποίμνιον αὐτοῦ καὶ τῷ βραχίονι αὐτοῦ συνάξει ἄρνας καὶ ἐν γαστρὶ ἐχούσας παρακαλέσει.
12 Τίς ἐμέτρησε τῇ χειρὶ τὸ ὕδωρ καὶ τὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρακί; Τίς ἔστησε τὰ ὄρη σταθμῷ καὶ τὰς νάπας ζυγῷ;
13 Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου, καὶ τὶς αὐτοῦ σύμβουλος ἐγένετο, ὃς συμβιβᾷ αὐτόν;
14 Ἢ πρὸς τίνα συνεβουλεύσατο καὶ συνεβίβασεν αὐτόν; Ἢ τὶς ἔδειξεν αὐτῷ κρίσιν; Ἢ ὁδὸν συνέσεως τὶς ἔδειξεν αὐτῷ;
15 Εἰ πάντα τὰ ἔθνη ὡς σταγὼν ἀπὸ κάδου καὶ ὡς ροπὴ ζυγοῦ ἐλογίσθησαν καὶ ὡς σίελος λογισθήσονται·
16 ὁ δὲ Λίβανος οὐχ ἱκανὸς εἰς καῦσιν, καὶ πάντα τὰ τετράποδα οὐχ ίκανὰ εἰς ὁλοκάρπωσιν,
17 καὶ πάντα τὰ ἔθνη ὡς οὐδὲν εἰσι καὶ εἰς οὐθὲν ἐλογίσθησαν.
18 Τίνι ὡμοιώσατε Κύριος καὶ τίνι ὁμοιώματι ὡμοιώσατε αὐτόν;
19 Μὴ εἰκόνα ἐποίησε τέκτων, ἡ χρυσοχόος χωνεύσας χρυσίον περιεχρύσωσεν αὐτόν, ὁμοίωμα κατεσκεύασεν αὐτόν;
20 Ξύλον γὰρ ἄσηπτον ἐκλέγεται τέντων καὶ σοφῶς ζητεῖ πῶς στήσει εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ἵνα μὴ σαλεύηται.
21 Οὐ γνώσεσθε; Οὐκ ἀκούσεσθε; Οὐκ ἀνηγγέλη ἐξ ἀρχῆς ὑμῖν; Οὐκ ἔγνωτε τὰ θεμέλια τῆς γῆς;
22 Ὁ κατέχων τὸν γῦρον τῆς γῆς, καὶ οἱ ἐνοικοῦντες ἐν αὐτῇ ὡς ἀκρίδες, ὁ στήσας ὡς καμάραν τὸν οὐρανὸν καῖ διατείνας ὡς σκηνὴν κατοικεῖν,
23 ὁ διδοὺς ἄρχοντας ὡς οὐδὲν ἄρχειν, τὴν δὲ γῆν ὡς οὐδὲν ἐποίησεν.
24 Οὐ γὰρ μὴ φυτεύσωσιν, οὐδὲ μὴ σπείρωσιν, οὐδὲ μὴ ριζωθῇ εἰς τὴν γῆν ἡ ρίζα αὐτῶν· ἔπνευσεν ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς ὡς φρύγανα λήψεται αὐτούς.
25 Νῦν οὖν τίνι με ὡμοιώσατε καὶ ὑψωθήσομαι; Εἶπεν ὁ ἅγιος.
26 Ἀναβλέψατε εἰς ὕψος τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ ἴδετε, τίς κατέδειξε ταῦτα πάντα; Ὁ ἐκφέρων κατ' ἀριθμὸν τὸν κόσμον αὐτοῦ πάντας ἐπ' ὀνόματι καλέσει· ἀπὸ πολλῆς δόξης καὶ ἐν κράτει ἰσχύος αὐτοῦ οὐδὲν σὲ ἔλαθε.
27 Μὴ γὰρ εἴπῃς, Ἰακώβ, καὶ τί ἐλάλησας, Ἰσραήλ· ἀπεκρύβη ἡ ὁδός μου ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ ὁ Θεός μου τὴν κρίσιν ἀφεῖλε καὶ ἀπέστη;
28 Καὶ νῦν οὐκ ἔγνως εἰ μὴ ἤκουσας; Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεὸς ὁ κατασκευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς, οὐ πεινάσει, οὐδὲ κοπιάσει, οὐδέ ἐστιν ἐξεύρεσις τῆς φρονήσεως αὐτοῦ·
29 διδοὺς τοῖς πεινῶσιν ἰσχὺν καὶ τοῖς μὴ ὀδυνωμένοις λύπην.
30 Πεινάσουσι γὰρ νεώτεροι, καὶ κοπιάσουσι νεανίσκοι, καὶ ἐκλεκτοὶ ἀνίσχυες ἔσονται·
31 οἱ δὲ ὑπομένοντες τὸν Θεὸν ἀλλάξουσιν ἰσχύν, πτεροφυήσουσιν ὡς ἀετοί, δραμοῦνται καὶ οὐ κοπιάσουσι, βαδιοῦνται καὶ οὐ πεινάσουσιν.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

αρηγορεῖτε, παρηγορεῖτε καὶ ἐνθαρύνατε τὸν λαόν μου, λέγει ὁ Θεός.
2 Ἱερεῖς, λαλήσατε λόγους, οἱ ὁποῖοι θὰ θερμάνουν τὴν καρδίαν τῆς Ἱερουσαλήμ. Παρηγορήσατέ την, διότι ὠλοκληρώθη πλέον ἡ ταπείνωσίς της, συνεχωρήθη ἡ ἁμαρτία της, διότι ἐπῆρεν ἀπὸ τὴν δεξιὰν χεῖρα τοῦ Κυρίου ἀρκετὴν τιμωρίαν διὰ τὰ ἁμαρτήματά της.
3 Ἰδού, ἀκούεται φωνὴ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος βοᾷ εἰς τὴν ἔρημον καὶ λέγει: Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδόν, διὰ τῆς ὁποίας θὰ διέλθῃ ὁ Κύριος. Καταστήσατε εὐθεῖς καὶ ἀπροσκόπτους τοὺς δρόμους τοῦ Θεοῦ μας.
4 Κάθε φάραγξ πρέπει νὰ ἐπιχωματισθῇ καὶ κάθε ὅρος καὶ βουνὸν πρέπει νὰ ἰσοπεδωθῇ. Ὅλα τὰ στραβὰ καὶ ὀφιοειδῆ πρέπει νὰ εὐθυγραμμισθοῦν, νὰ γίνουν ὁμαλά, καὶ κάθε τραχεῖα καὶ δύσβατος ὁδός, πρέπει, νὰ γίνῃ ὁμαλὴ καί λεία.
5 Καί θὰ φανῇ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου. Κάθε δὲ ἄνθρωπος θὰ ἴδῃ τὴν σωτηρίαν, ποὺ ὁ Θεὸς θὰ προσφέρῃ. Ὁ Κύριος ἐλάλησε καὶ ἐβεβαίωσεν αὐτά.
6 Ἠκούσθη φωνὴ κάποιου, ὁ ὁποῖος ἔλεγε· <βόησον, φώναξε δυνατά>. Καὶ ἐγὼ εἶπα· <τί νὰ βοήσω;> Καὶ ἡ φωνὴ ἐκείνη ἀπαντᾷ· <κάθε ἄνθρωπος εἶναι ὡσὰν τὸ χορτάρι καὶ κάθε δόξα ἀνθρώπου ὁμοιάζει ὡσὰν τὸ ἄνθος τοῦ χορταριοῦ.
7 Τὸ χορτάρι ἐξηράνθη καὶ τὸ ἄνθος του ἐμαράνθη καὶ ἔπεσε κάτω. Ἔτσι εἶναι κάθε ἄνθρωπος.
8 Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Θεοῦ μας παραμένει αἰώνιος καὶ ἀκατάλυτος>.
9 Ἀνέβα ἐπάνω εἰς ὑψηλυν ὄρος σύ, ὁ ὁποῖος ἐξαγγέλλεις εὐχαρίστους εἰδήσεις πρὸς τὴν Σιών, σὺ ὁ καλὸς ἀγγελιαφόρος τῆς Ἱερουσαλήμ, ὕψωσε μὲ μεγάλην δύναμιν τὴν φωνήν σου· ὑψώσατε τὰς φωνάς σας, κραυγάσατε, μὴ φοβεῖσθε. Εἴπατε εἰς τὰς πόλεις τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα· ἰδού, ὁ σωτὴρ καὶ ἐλευθερωτὴς Θεός σας.
10 Ἰδοὺ ὁ Κύριος ἔρχεται μὲ τὴν ἄπειρον αὐτοῦ δύναμιν καὶ ἡ παντοδύναμος δεξιά του μετὰ ἰσχύος καὶ κυριότητος.Ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῆς νίκης του εἶναι μαζῆ του καὶ τὸ ἔνδοξον ἔργον, ποὺ κατώρθωσεν, εἶναι ἐνώπιον του.
11 Ὡσὰν καλὸς ποιμὴν θὰ ποιμάνῃ τὸ ποίμνιόν του καὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ βραχίονός του θὰ συγκεντρώσῃ τὰ ἀρνιά, μὲ στοργὴν καὶ φροντίδα θὰ περιβάλῃ τὰς ἐγγύους προβατίνας.
12 Ποῖος ἐμέτρησε μὲ τὴν χούφτα τοῦ χεριοῦ του ὅλα τὰ νερὰ τῆς ὑφηλίου, τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν σπιθαμήν του καὶ τὸ χῶμα τῆς γῆς μὲ τὴν χούφτα του; Ποιὸς ἀνήγειρε καὶ ἐζύγισε μὲ στατῆρα τὰ ὄρη καὶ τὰς δασώσεις κοιλάδας μὲ πλάστιγγα;
13 Ποιὸς ἐγνώρισε τὸν νοῦν τοῦ Κυρίου καὶ ἐνόησε τὰ πάνσοφα αὐτοῦ σχέδια; Ποιὸς ἔγινε σύμβουλός του, ὁ ὁποῖος θὰ εἶναι εἰς θέσιν νὰ τὸν διδάξῃ;
14 Ἢ μὲ ποιὸν συνεσκέφθη ὁ Κύριος καὶ ποιὸς ποτὲ τὸν ἐδίδαξε; Ἢ ποιὸς ἔδειξεν εἰς αὐτὸν τὴν δικαίαν καὶ ὀρθὴν κρίσιν, ποιὸς ποτὲ τοῦ ὑπέδειξε δρόμον συνέσεως; Κανείς.
15 Πράγματι ὅλα τὰ ἔθνη εἶναι σὰν μιὰ σταγόνα ἀπὸ ἕνα ἀγγεῖον ὕδατος, σὰν μιὰ λεπτοτάτῃ σκόνη, ἡ ὁποία μόλις ἐπιφέρει ἐλαφρὰν κλίσιν εἰς τὸν δίσκον τοῦ ζυγοῦ. Τὰ πάντα ὡσὰν σάλιο, ποὺ τὸ φτύνει ὁ ἄνθρωπος, ἔτσι θεωροῦνται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
16 Ὁ Λίβανος μὲ τὰ ἀναρίθμητα κέδρα καὶ πεῦκα του, δὲν εἶναι ἀρκετὸς εἰς καῦσιν, διὰ νὰ προσφερθῇ εἰς τὸν Θεὸν ἡ πρέπουσα θυσία. Καὶ ὅλα τὰ τετράποδα τῆς γῆς δὲν εἶναι ἀρκετά, διὰ νὰ τοῦ προσφερθοῦν ὡς ἀνταξία θυσία ὁλοκαυτώματος.
17 Ὅλα τὰ ἔθνη εἶναι σὰν ἕνα μηδὲν ἐνώπιον του. Ἐλογαριάσθησαν, σαν νὰ μὴ ὑπάρχουν κἄν.
18 Σεῖς, ποὺ παρασύρεσθε εἰς τὴν εἰδωλολατρείαν, μὲ τί παρομοιάσατε τὸν Κύριον; Μὲ ποιὰ εἰκόνα παρομοιάσατε αὐτόν.
19 Μήπως ὁ εἰδωλολάτρης τέκτων κατεσκεύασεν εἰκόνα καὶ ὁ χρυσοχόος, ἀφοῦ ἔλυωσε τὸ χρυσίον μέσα εἰς τὸ χωνευτήριόν του, τὴν περιεχρύσωσε καὶ ἔτσι κατεσκεύασεν ὁμοίωμα τοῦ Θεοῦ;
20 Ὁ τέκτων ἐκλέγει ἐπίσης ἕνα ἄσηπτον ξύλον, τὸ σκαλίζει μὲ σοφίαν καὶ ἐπιζητεῖ νὰ στήσῃ τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ μὴ σαλεύεται.
21 Σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι δὲν θὰ γνωρίσετε τὴν ἀλήθειαν; Δὲν θὰ ἀκούσετε τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ; Δὲν ἀνηγγέλθη εἰς σᾶς εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου; Δὲν ἐμάθατε ἀπὸ τὴν ἀσφαλῆ θεμελίωσιν τῆς γῆς, ποιὸς τήν ἔκαμε καὶ τὴν ἐστερέωσε;
22 Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ κατέχει ὅλην τὴν σφαῖραν τῆς γῆς, οἱ δὲ κατοικοῦντες εἰς αὐτὴν εἶναι ὡσὰν ἀκρίδες. Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ ἔστησε καὶ ἐθεμελίωσε τὸν οὐρανὸν ὡς πελωρίαν καμάραν, ποὺ τὸν ἤπλωσεν ὡσὰν σκηνήν, διὰ νὰ κατοικοῦν κάτω ἀπὸ αὐτὴν οἱ ἄνθρωποι.
23 Ὁ Θεὸς καθιστᾷ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἄρχοντας ὡσὰν ἕνα μηδέν, χωρὶς κῦρος, σὰν νὰ μὴ ἐξουσιάζουν τίποτε. Ἐδημιούργησε δὲ τὴν γῆν, σὰν ἕνα τίποτε ἐνώπιόν του.
24 Οἱ ἄνθρωποι ὁμοιάζουν μὲ τὰ φυτά, ποὺ χωρὶς τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ δὲν ἠμποροῦν οὔτε νὰ φυτευθοῦν, οὔτε νὰ σπαροῦν, οὔτε καὶ ἡ ρίζα των νὰ εἰσχωρήσῃ εἰς τὴν γῆν. Ἔπνευσεν ἐναντίον των καυστικὸς ὁ ἄνεμος καὶ ἐξηράνθησαν· ἦλθεν ἡ καταιγὶς καὶ σὰν φρύγανα θὰ τὰ ἀναλάβῃ καὶ θὰ τὰ ἐξαφανίσῃ.
25 Τώρα, λοιπόν, σκεφθῆτε σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι, πρὸς ποῖον μὲ παρομοιάσατε; Ποῦ μὲ ἀνεβάσατε, ὥστε ἐγὼ νὰ δοξασθῶ; εἶπεν ὁ ἅγιος Θεός.
26 Σηκώσατε ὑψηλὰ τὰ μάτια σας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἴδετε, ποιὸς ἐδημιούργησε καὶ κατέστησε περίλαμπρα ὅλα αὐτά; Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος διατάσσει καὶ βγάζει ὡσὰν μετρημένην καὶ τακτοποιημένην στρατιάν, τὸν κόσμον τῶν ἀστέρων. Ὅλους τοὺς ἀστέρας ὀνομαστικῶς θὰ τοὺς καλέσῃ. Ἀπὸ τὴν πολλήν σου δόξαν καὶ εἰς τὴν ἰσχὺν τῆς δυνάμεώς σου, Κύριε, τίποτε δὲν σοῦ διέφυγε. Γνωρίζεις τὰ πάντα πάντοτε.
27 Μὴ πῇς ποτέ, Ἰακώβ, μὴ λαλήσῃς ἰσραηλιτικὲ λαέ· <ἡ ὁδός μου εἶναι, λοιπόν, κρυμμένη ἀπὸ τὸν Θεόν; Δὲν τὴν γνωρίζει; Ὁ Θεός μου μὲ ἐστέρησεν ἀπὸ τὴν δικαίαν του κρίσιν, ἀπέφυγε νὰ μοῦ ἀποδώσῃ τὸ δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπὸ ἐμέ;>
28 Καὶ λοιπὸν δὲν ἔμαθες, δὲν ἤκουσες ὅτι ὁ αἰώνιος Θεὸς εἶναι, ὁ Θεὸς ὁ ὁποῖος ἐδημιούργησεν ὁλόκληρον τὴν γῆν; Ἀπειροτέλειος καὶ αἰώνιος καθὼς εἶναι, αὐτὸς ἐδημιούργησεν ὁλόκληρον τὴν γῆν ἀπὸ ἄκρου εἰς ἄκρον. Δὲν θὰ πεινάσῃ, οὔτε καὶ θὰ κοπιάση, ὅπως οἱ ἄνθρωποι διὰ τὸν ἄρτον των· οὔτε καὶ εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξερευνήσῃ καὶ κατανοήσῃ κανεὶς ὅλον τὸ βάθος τῆς ἀπείρου σοφίας του.
29 Αὐτὸς δίδει εἰς τοὺς πεινῶντας τροφὴν καὶ δύναμιν· καὶ εἰς ὅσους δὲν ἔχουν δοκιμάσει ὀδύνας, ἀποστέλλει λύπην.
30 Νέοι, εὑρισκόμενοι εἰς τὴν ἀκμὴν τῆς ἡλικίας των, θὰ καταβληθοῦν ἀπὸ τὴν πεῖναν, θὰ κοπιάσουν καὶ θὰ ταλαιπωρηθοῦν· καὶ οἱ ἐκλεκτοὶ μεταξὺ αὐτῶν θὰ γίνουν ἀνίσχυροι.
31 Ἐκεῖνοι ὅμως οἱ ὁποῖοι ὑπομένουν καὶ περιμένουν τὸν Κύριον, θὰ πάρουν νέαν μεγαλυτέραν δύναμιν, θὰ βγάλουν νέα φτερά, σὰν ἀετοί· θὰ τρέχουν καὶ δὲν θὰ καταβάλλωνται ἀπὸ τὸν κόπον· θὰ βαδίζουν καὶ δὲν θὰ πεινάσουν.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

αρηγορεῖτε, παρηγορεῖτε τὸν λαόν μου, ὁ Θεός.
2 Καὶ σεῖς, ὦ ἱερεῖς, λαλήσατε λόγους ἐνθαρρυντικούς, ἱκανοὺς νὰ θερμάνουν τὰ βάθη τῶν καρδιῶν των ἐν ἐξορίᾳ κατοίκων τῆς Ἱερουσαλήμ. Παρηγορήσατε τούτους· διότι συνεπληρώθη καὶ ὠλοκληρώθη ἡ ταπείνωσίς των, συνεχωρήθη ἡ ἁμαρτία των διότι ἐδέχθησαν ἀπὸ τὴν χεῖρα τοῦ Κυρίου ἀρκετὴν τιμωρίαν διὰ τὰ ἁμαρτήματά των.
3 Ἠκούσθη φωνὴ ἀνθρώπου, ὅστις βοᾷ εἰς τὴν ἔρημον καὶ λέγει: Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδόν, διὰ τῆς ὁποίας θὰ διέλθῃ ὁ πρὸς ἀπελευθέρωσιν καὶ σωτηρίαν ὑμῶν ἐρχόμενος εἰς σᾶς Κύριος, εὐθεῖς καὶ ἴσιους κάμετε τοὺς δρόμους, διὰ τῶν ὁποίων θὰ περάσῃ ὁ πρὸς σᾶς ἐρχόμενος Θεός μας.
4 Πᾶσα φάραγξ θὰ γεμίσῃ ἐπιχωματιζομένη καὶ πᾶν ὄρος καὶ βουνὸν πρέπει νὰ ταπεινωθῇ ἰσοπεδούμενον· καὶ θὰ γίνουν ὅλα τὰ ἀνώμαλα καὶ στραβὰ εὐθυγραμμισμένα, καὶ ἡ τραχεῖα καὶ δύσβατος ὁδὸς λεία καὶ ἄνευ ἐμποδίων.
5 Καὶ θὰ φανῇ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου διὰ τῆς θαυμαστῆς ἐπεμβάσεως καὶ παρουσίας αὐτοῦ· καὶ θὰ ἴδῃ πᾶς ἄνθρωπος τὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ οἰκονομουμένην σωτηρίαν. Θὰ γίνουν δὲ ταῦτα, διότι ὁ Κύριος ἐλάλησε καὶ ἐβεβαίωσεν αὐτά.
6 Ἠκούσθη φωνὴ κάποιου, ὁ ὁποῖος ἔλεγε: Φώναξε δυνατά. Καὶ εἶπα: Τί νὰ φωνάξω; Θὰ εἴπω ὅτι κάθε ἄνθρωπος εἶναι ὡσὰν τὸν χόρτον καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὁμοιάζει πρὸς τὸ ἄνθος τοῦ χόρτου.
7 Ἐξηράνθη ὁ χόρτος καὶ τὸ ἄνθος του ἔπεσε μαραμένον.
8 Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Θεοῦ μας παραμένει εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ὅ,τι εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ γίνῃ.
9 Ἀνέβα εἰς ὄρος ὑψηλὸν σύ, ὁ ὁποῖος εὐαγγελίζεσαι τὴν Σιών· ὕψωσε μὲ δύναμιν τὴν φωνήν σου σύ, ὁ ὁποῖος φέρεις χαρμόσυνα μηνύματα εἰς τὴν Ἰερουσαλῆμ· σηκώσατε ὑψηλὰ τὴν φωνήν σας· μὴ φοβεῖσθε μήπως διαψευσθῆτε· εἰπὲ σὺ ὁ εὐαγγελιζόμενος εἰς τὰς πόλεις τοῦ Ἰούδα: Ἰδοὺ ὁ Θεός σας!
10 Ἰδοὺ ὁ Κύριος· ὁ Κύριος ἔρχεται μετὰ δυνάμεως καὶ ὁ βραχίων του εἶναι μετὰ κυριότητος καὶ ἐξουσίας· ἰδοὺ ὁ μισθὸς καὶ ἡ ἀμοιβὴ τῆς νίκης του εἶναι μαζί του καὶ τὸ ἐπιτευχθὲν ἔνδοξον ἔργον του εἶναι ἐνώπιόν του.
11 Ὡς ποιμὴν στοργικὸς θὰ ποιμαίνῃ τὸ ποίμνιόν του καὶ διὰ τῆς δυνάμεως τοῦ βραχίονός του θὰ συνάγῃ τὰ ἀρνία· καὶ τὰς ἐγκύους προβατίνας θὰ βοηθῇ καὶ μετὰ συμπαθείας θὰ παρακολουθῇ.
12 Ποῖος ἐμέτρησε μὲ τὸ κοῖλον τῆς χειρός του τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης καὶ τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν σπιθαμήν του καὶ ὅλον τὸ χῶμα τῆς γῆς μὲ τὴν χούφτα τῆς χειρός του; Ποῖος ἐτοποθέτησε τὰ ὅρη μὲ σταθμὰ καὶ τὰς δασώδεις κοιλάδας μὲ πλάστιγγα;
13 Ποῖος ἐγνώρισε τὰ εἰς τὸν νοῦν τοῦ Κυρίου κρυπτόμενα σχέδια καὶ ποῖος ἔγινε σύμβουλός του, ὁ ὁποῖος θὰ διδάξῃ αὐτόν;
14 Ἢ μετὰ τίνος συνεσκέφθη καὶ ποῖον συνεβουλεύθη ὁ Κύριος καὶ ποῖος ἐδίδαξεν αὐτόν; Ἢ ποῖος ἔδειξεν εἰς αὐτὸν τὸ ὑπὸ τῆς ὀρθῆς κρίσεως ἐνδεικνυόμενον; Ἢ ὁδὸν συνέσεως ποῖος ἔδειξεν εἰς αὐτόν;
15 Ἀληθῶς· ὅλα τὰ ἔθνη ὡσὰν μία σταγὼν ὕδατος ἀπὸ κάδον γεμᾶτον καὶ ὡσὰν ἀφανὴς κλίσις ζυγαριᾶς ἀπὸ λεπτὴν σκόνην προκληθεῖσα ἐθεωρήθησαν, καὶ ὡσὰν πτύσμα ἀνθρώπινον θὰ λογαριασθοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
16 Ὁ Λίβανος δὲ μὲ τὰς πανυψήλους καὶ πολυπληθεῖς κέδρους του δὲν εἶναι ἀρκετὸς πρὸς καῦσιν, ἵνα προσφερθῇ εἰς τὸν Θεὸν θυσία ἀνταξία αὐτοῦ, καὶ ὅλα τὰ τετράποδα ζῶα δὲν εἶναι ἀρκετὰ διὰ να τοῦ προσφερθοῦν ὡς ὁλοκαυτώματα.
17 Καὶ ὅλα τὰ ἔθνη ὡσὰν μηδὲν εἶναι ἐνώπιόν του καὶ ὑπελογίσθησαν ὡσὰν νὰ μὴ ὑπάρχουν.
18 Πρὸς ποῖον σεῖς, οἱ προσκλίνοντες πρὸς τὴν εἰδωλολατρίαν, κατεστήσατε ὅμοιον τὸν Κύριον καὶ πρὸς ποῖον ὁμοίωμα παρεστήσατε αὐτὸν ὅμοιον;
19 Μήπως ὁ τεχνίτης κατεσκεύασε γλυπτὴν εἰκόνα ἢ ὁ χρυσοχόος, ἀφοῦ ἔλειωσε χρυσόν, περιεκάλυψε τὸ ξόανον τοῦτο διὰ χρυσοῦ καὶ κατεσκεύασεν οὕτω τὴν εἰκόνα ταύτην ὁμοίωμα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ;
20 Διότι ξύλον, ποὺ δὲν σαπίζει, εὔκολα ἐκλέγει ὁ γλύπτης τοῦ ξύλου καὶ μετὰ τέχνης πολλῆς ζητεῖ, πῶς θὰ χαράξῃ μόνιμον εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς θὰ τὴν στερεώσῃ ἔπειτα διὰ νὰ μὴ κινῆται.
21 Δὲν θὰ λάβετε τὴν ἀληθῆ περὶ Θεοῦ γνῶσιν; Δὲν θὰ ἀκούσετε, ὦ τυφλοὶ καὶ κωφοὶ εἰδωλολάτραι; Δὲν σᾶς ἀνηγγέλθη ἐξ ἀρχῆς, ἀπ’ αὐτῆς τῆς κτίσεως τοῦ κόσμου; Δὲν ἐμάθατε ἀπὸ τὴν θεμελίωσιν τῆς γῆς Ποῖος τὴν ἔκαμε καὶ τὴν ἐστερέωσεν;
22 Αὐτὸς <ὁ Θεός> εἶναι Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος κατέχει τὸν κύκλον τῆς γῆς, καὶ αὐτοί, ποὺ κατοικοῦν εἰς αὐτήν, εἶναι ὡσὰν ἀκρίδες· Αὐτὸς εἶναι, ποὺ ἔστησεν ὡσὰν καμάραν τὸν οὐρανὸν καὶ τὸν ἐτέντωσεν ὡσὰν σκηνὴν ἕτοιμον πρὸς κατοικίαν,
23 ὁ Ὁποῖος καθιστᾷ τοὺς ἄρχοντας χωρὶς κῦρος καὶ ἐξουσίαν, ὡσὰν νὰ μὴ ἄρχουν τίποτε, τὴν δὲ γῆν ἔκαμεν ὡσὰν νὰ μὴ ὑπάρχῃ, ὅταν θὰ θελήσῃ τοῦτο.
24 Διότι δὲν θὰ προφθάσουν οἱ ἄρχοντες νὰ φυτευθοῦν, οὔτε νὰ σπαροῦν, οὔτε νὰ ριζώσῃ καλὰ εἰς, τὴν γῆν ἡ ρίζα των· ἔπνευσε κατ’ αὐτῶν ὁ ἄνεμος τῆς δυστυχίας καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς σφοδρὰς δοκιμασίας ὡσὰν φρύγανα θὰ τοὺς καταλάβῃ καὶ θὰ τοὺς ἐξαφανίσῃ.
25 Κατόπιν λοιπὸν αὐτῶν, τὰ ὁποῖα ἔχω ποιήσει καὶ διηνεκῶς ἐνεργῷ, πρὸς ποῖον μὲ παρεστήσατε ὅμοιον σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι, καὶ πρὸς ποῖον μὲ ἐνομίσατε ὅτι ἐξυψοῦμαι; Εἶπεν ὁ ἅγιος.
26 Σηκώσατε ὑψηλὰ τοὺς ὀφθαλμούς σας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἴδετε. Ποῖος ἐδημιούργησε καὶ ἔκαμε νὰ φαίνωνται ὅλα αὐτὰ τὰ ἄστρα; Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος βγάζει ἔξω ὡσὰν στρατιὰν μετρημένην καὶ τακτοποιημένην τὸν κόσμον τοῦτον τῶν ἀστέρων του, τοὺς ὁποίους ὅλους ὀνομαστικῶς θὰ καλέσῃ. Ἀπὸ τὴν πολλὴν δόξαν Σου καὶ χάρις εἰς τὸ κράτος τῆς δυνάμεώς Σου, Κύριε, τίποτε δὲν Σοῦ διέφυγεν, ἀλλ' ὅλα τὰ γνωρίζεις.
27 Διατὶ νὰ εἴπῃς, ὦ Ἰακώβ, καὶ διατὶ ὡμίλησας ἤδη, ὦ Ἰσραὴλ ἀπεκρύβη ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ Θεοῦ ἡ δυστυχισμένη ζωή μου καὶ ἡ ταλαίπωρος μοῖρα μου, καὶ ὁ Θεός μου ἀπέφυγε νὰ μοῦ ἀποδώσῃ τὸ δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπ’ ἐμοῦ;
28 Καὶ τώρα δὲν ἔμαθες, παρ’ ὅλα, ὅσα ἤκουσας, Μάθε λοιπόν, ὅτι εἶναι Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος κατεσκεύασεν ὁλόκληρον τὴν γῆν μέχρι τῶν ἐσχάτων ὁρίων αὐτῆς. Δὲν θὰ πεινάσῃ, οὔτε θὰ κοπιάσῃ, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξεύρῃ καὶ νὰ κατανοήσῃ τις καθ' ὅλον τὸ βάθος της τὴν ἀνεξερεύνητον σοφίαν του.
29 Αὐτὸς εἶναι, ὁ Ὁποῖος δίδει εἰς τοὺς πεινῶντας δύναμιν καὶ εἰς τοὺς μὴ αἰσθανομένους ὀδύνην ἐξαποστέλλει λύπην πρὸς ἀφύπνισιν καὶ συναίσθησιν.
30 Ἐπειδὴ δὲ ἔχει τὴν δύναμιν αὐτήν, δι’ αὐτὸ νεώτεροι, ἐν ἀκμαίᾳ ἡλικίᾳ διατελοῦντες, θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τῆς πείνης· καὶ νεαρώτατοι καὶ σφριγῶντες θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τοῦ κόπου· καὶ ἐκλεκτοὶ μεταξὺ αὐτῶν θὰ γίνουν ἀνίσχυροι.
31 Αὐτοὶ ὅμως, οἱ ὁποῖοι μὲ πίστιν καὶ ὑπομονὴν ἀναμένουν τὴν ἐκπληρῶσιν τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ, θὰ λάβουν νέαν δύναμιν, θὰ βγάλουν νέα πτερὰ ὡσὰν ἀετοί, θὰ τρέχουν καὶ δὲν θὰ καταβάλλωνται ὑπὸ τοῦ κόπου, θὰ βαδίζουν καὶ δὲν θὰ ἐξαντλοῦνται ὑπὸ τῆς πείνης.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
αρακαλεῖτε παρακαλεῖτε τὸν λαόν μου, λέγει ὁ Θεός.	αρηγορεῖτε, παρηγορεῖτε καὶ ἐνθαρύνατε τὸν λαόν μου, λέγει ὁ Θεός.	αρηγορεῖτε, παρηγορεῖτε τὸν λαόν μου, ὁ Θεός.
2 Ἱερεῖς, λαλήσατε εἰς τὴν καρδίαν Ἱερουσαλήμ, παρακαλέσατε αὐτήν· ὅτι ἐπλήσθη ἡ ταπείνωσις αὐτῆς, λέλυται αὐτῆς ἡ ἁμαρτία· ὅτι ἐδέξατο ἐκ χειρὸς Κυρίου διπλᾶ τὰ ἁμαρτήματα αὐτῆς.	2 Ἱερεῖς, λαλήσατε λόγους, οἱ ὁποῖοι θὰ θερμάνουν τὴν καρδίαν τῆς Ἱερουσαλήμ. Παρηγορήσατέ την, διότι ὠλοκληρώθη πλέον ἡ ταπείνωσίς της, συνεχωρήθη ἡ ἁμαρτία της, διότι ἐπῆρεν ἀπὸ τὴν δεξιὰν χεῖρα τοῦ Κυρίου ἀρκετὴν τιμωρίαν διὰ τὰ ἁμαρτήματά της.	2 Καὶ σεῖς, ὦ ἱερεῖς, λαλήσατε λόγους ἐνθαρρυντικούς, ἱκανοὺς νὰ θερμάνουν τὰ βάθη τῶν καρδιῶν των ἐν ἐξορίᾳ κατοίκων τῆς Ἱερουσαλήμ. Παρηγορήσατε τούτους· διότι συνεπληρώθη καὶ ὠλοκληρώθη ἡ ταπείνωσίς των, συνεχωρήθη ἡ ἁμαρτία των διότι ἐδέχθησαν ἀπὸ τὴν χεῖρα τοῦ Κυρίου ἀρκετὴν τιμωρίαν διὰ τὰ ἁμαρτήματά των.
3 Φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἐτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.	3 Ἰδού, ἀκούεται φωνὴ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος βοᾷ εἰς τὴν ἔρημον καὶ λέγει: Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδόν, διὰ τῆς ὁποίας θὰ διέλθῃ ὁ Κύριος. Καταστήσατε εὐθεῖς καὶ ἀπροσκόπτους τοὺς δρόμους τοῦ Θεοῦ μας.	3 Ἠκούσθη φωνὴ ἀνθρώπου, ὅστις βοᾷ εἰς τὴν ἔρημον καὶ λέγει: Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδόν, διὰ τῆς ὁποίας θὰ διέλθῃ ὁ πρὸς ἀπελευθέρωσιν καὶ σωτηρίαν ὑμῶν ἐρχόμενος εἰς σᾶς Κύριος, εὐθεῖς καὶ ἴσιους κάμετε τοὺς δρόμους, διὰ τῶν ὁποίων θὰ περάσῃ ὁ πρὸς σᾶς ἐρχόμενος Θεός μας.
4 Πάσα φάραγξ πληρωθήσεται καὶ πᾶν ὅρος καὶ βουνὸς ταπεινωθήσεται, καὶ ἔσται πάντα τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν καὶ ἡ τραχεῖα εἰς ὁδοὺς λεῖας·	4 Κάθε φάραγξ πρέπει νὰ ἐπιχωματισθῇ καὶ κάθε ὅρος καὶ βουνὸν πρέπει νὰ ἰσοπεδωθῇ. Ὅλα τὰ στραβὰ καὶ ὀφιοειδῆ πρέπει νὰ εὐθυγραμμισθοῦν, νὰ γίνουν ὁμαλά, καὶ κάθε τραχεῖα καὶ δύσβατος ὁδός, πρέπει, νὰ γίνῃ ὁμαλὴ καί λεία.	4 Πᾶσα φάραγξ θὰ γεμίσῃ ἐπιχωματιζομένη καὶ πᾶν ὄρος καὶ βουνὸν πρέπει νὰ ταπεινωθῇ ἰσοπεδούμενον· καὶ θὰ γίνουν ὅλα τὰ ἀνώμαλα καὶ στραβὰ εὐθυγραμμισμένα, καὶ ἡ τραχεῖα καὶ δύσβατος ὁδὸς λεία καὶ ἄνευ ἐμποδίων.
5 καὶ ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καὶ ὄψεται πάσα σὰρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε.	5 Καί θὰ φανῇ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου. Κάθε δὲ ἄνθρωπος θὰ ἴδῃ τὴν σωτηρίαν, ποὺ ὁ Θεὸς θὰ προσφέρῃ. Ὁ Κύριος ἐλάλησε καὶ ἐβεβαίωσεν αὐτά.	5 Καὶ θὰ φανῇ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου διὰ τῆς θαυμαστῆς ἐπεμβάσεως καὶ παρουσίας αὐτοῦ· καὶ θὰ ἴδῃ πᾶς ἄνθρωπος τὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ οἰκονομουμένην σωτηρίαν. Θὰ γίνουν δὲ ταῦτα, διότι ὁ Κύριος ἐλάλησε καὶ ἐβεβαίωσεν αὐτά.
6 Φωνὴ λέγοντος· βόησον· καὶ εἶπα· τί βοήσω; Πάσα σὰρξ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου.	6 Ἠκούσθη φωνὴ κάποιου, ὁ ὁποῖος ἔλεγε· <βόησον, φώναξε δυνατά>. Καὶ ἐγὼ εἶπα· <τί νὰ βοήσω;> Καὶ ἡ φωνὴ ἐκείνη ἀπαντᾷ· <κάθε ἄνθρωπος εἶναι ὡσὰν τὸ χορτάρι καὶ κάθε δόξα ἀνθρώπου ὁμοιάζει ὡσὰν τὸ ἄνθος τοῦ χορταριοῦ.	6 Ἠκούσθη φωνὴ κάποιου, ὁ ὁποῖος ἔλεγε: Φώναξε δυνατά. Καὶ εἶπα: Τί νὰ φωνάξω; Θὰ εἴπω ὅτι κάθε ἄνθρωπος εἶναι ὡσὰν τὸν χόρτον καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὁμοιάζει πρὸς τὸ ἄνθος τοῦ χόρτου.
7 Ἐξηράνθη ὁ χόρτος, καὶ τὸ ἄνθος ἐξέπεσε,	7 Τὸ χορτάρι ἐξηράνθη καὶ τὸ ἄνθος του ἐμαράνθη καὶ ἔπεσε κάτω. Ἔτσι εἶναι κάθε ἄνθρωπος.	7 Ἐξηράνθη ὁ χόρτος καὶ τὸ ἄνθος του ἔπεσε μαραμένον.
8 τὸ δὲ ρῆμα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν μένει εἰς τὸν αἰῶνα.	8 Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Θεοῦ μας παραμένει αἰώνιος καὶ ἀκατάλυτος>.	8 Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Θεοῦ μας παραμένει εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ὅ,τι εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ γίνῃ.
9 Ἐπ' ὄρος ὑψηλὸν ἀνάβηθι, ὁ εὐαγγελιζόμενος Σιών· ὕψωσον ἐν ἰσχὺ τὴν φωνήν σου, ὁ εὐαγγελιζόμενος Ἱερουσαλήμ· ὑψώσατε, μὴ φοβεῖσθε· εἰπὸν ταῖς πόλεσιν Ἰούδα· ἰδοὺ ὁ Θεὸς ὑμῶν.	9 Ἀνέβα ἐπάνω εἰς ὑψηλυν ὄρος σύ, ὁ ὁποῖος ἐξαγγέλλεις εὐχαρίστους εἰδήσεις πρὸς τὴν Σιών, σὺ ὁ καλὸς ἀγγελιαφόρος τῆς Ἱερουσαλήμ, ὕψωσε μὲ μεγάλην δύναμιν τὴν φωνήν σου· ὑψώσατε τὰς φωνάς σας, κραυγάσατε, μὴ φοβεῖσθε. Εἴπατε εἰς τὰς πόλεις τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα· ἰδού, ὁ σωτὴρ καὶ ἐλευθερωτὴς Θεός σας.	9 Ἀνέβα εἰς ὄρος ὑψηλὸν σύ, ὁ ὁποῖος εὐαγγελίζεσαι τὴν Σιών· ὕψωσε μὲ δύναμιν τὴν φωνήν σου σύ, ὁ ὁποῖος φέρεις χαρμόσυνα μηνύματα εἰς τὴν Ἰερουσαλῆμ· σηκώσατε ὑψηλὰ τὴν φωνήν σας· μὴ φοβεῖσθε μήπως διαψευσθῆτε· εἰπὲ σὺ ὁ εὐαγγελιζόμενος εἰς τὰς πόλεις τοῦ Ἰούδα: Ἰδοὺ ὁ Θεός σας!
10 Ἰδοὺ Κύριος Κύριος μετὰ ἰσχύος ἔρχεται καὶ ὁ βραχίων μετὰ κυρίας· ἰδοὺ ὁ μισθὸς αὐτοῦ μετ' οὐτοῦ καὶ τὸ ἔργον ἐναντίον αὐτοῦ.	10 Ἰδοὺ ὁ Κύριος ἔρχεται μὲ τὴν ἄπειρον αὐτοῦ δύναμιν καὶ ἡ παντοδύναμος δεξιά του μετὰ ἰσχύος καὶ κυριότητος.Ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῆς νίκης του εἶναι μαζῆ του καὶ τὸ ἔνδοξον ἔργον, ποὺ κατώρθωσεν, εἶναι ἐνώπιον του.	10 Ἰδοὺ ὁ Κύριος· ὁ Κύριος ἔρχεται μετὰ δυνάμεως καὶ ὁ βραχίων του εἶναι μετὰ κυριότητος καὶ ἐξουσίας· ἰδοὺ ὁ μισθὸς καὶ ἡ ἀμοιβὴ τῆς νίκης του εἶναι μαζί του καὶ τὸ ἐπιτευχθὲν ἔνδοξον ἔργον του εἶναι ἐνώπιόν του.
11 Ὡς ποιμὴν ποιμανεῖ τὸ ποίμνιον αὐτοῦ καὶ τῷ βραχίονι αὐτοῦ συνάξει ἄρνας καὶ ἐν γαστρὶ ἐχούσας παρακαλέσει.	11 Ὡσὰν καλὸς ποιμὴν θὰ ποιμάνῃ τὸ ποίμνιόν του καὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ βραχίονός του θὰ συγκεντρώσῃ τὰ ἀρνιά, μὲ στοργὴν καὶ φροντίδα θὰ περιβάλῃ τὰς ἐγγύους προβατίνας.	11 Ὡς ποιμὴν στοργικὸς θὰ ποιμαίνῃ τὸ ποίμνιόν του καὶ διὰ τῆς δυνάμεως τοῦ βραχίονός του θὰ συνάγῃ τὰ ἀρνία· καὶ τὰς ἐγκύους προβατίνας θὰ βοηθῇ καὶ μετὰ συμπαθείας θὰ παρακολουθῇ.
12 Τίς ἐμέτρησε τῇ χειρὶ τὸ ὕδωρ καὶ τὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρακί; Τίς ἔστησε τὰ ὄρη σταθμῷ καὶ τὰς νάπας ζυγῷ;	12 Ποῖος ἐμέτρησε μὲ τὴν χούφτα τοῦ χεριοῦ του ὅλα τὰ νερὰ τῆς ὑφηλίου, τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν σπιθαμήν του καὶ τὸ χῶμα τῆς γῆς μὲ τὴν χούφτα του; Ποιὸς ἀνήγειρε καὶ ἐζύγισε μὲ στατῆρα τὰ ὄρη καὶ τὰς δασώσεις κοιλάδας μὲ πλάστιγγα;	12 Ποῖος ἐμέτρησε μὲ τὸ κοῖλον τῆς χειρός του τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης καὶ τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν σπιθαμήν του καὶ ὅλον τὸ χῶμα τῆς γῆς μὲ τὴν χούφτα τῆς χειρός του; Ποῖος ἐτοποθέτησε τὰ ὅρη μὲ σταθμὰ καὶ τὰς δασώδεις κοιλάδας μὲ πλάστιγγα;
13 Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου, καὶ τὶς αὐτοῦ σύμβουλος ἐγένετο, ὃς συμβιβᾷ αὐτόν;	13 Ποιὸς ἐγνώρισε τὸν νοῦν τοῦ Κυρίου καὶ ἐνόησε τὰ πάνσοφα αὐτοῦ σχέδια; Ποιὸς ἔγινε σύμβουλός του, ὁ ὁποῖος θὰ εἶναι εἰς θέσιν νὰ τὸν διδάξῃ;	13 Ποῖος ἐγνώρισε τὰ εἰς τὸν νοῦν τοῦ Κυρίου κρυπτόμενα σχέδια καὶ ποῖος ἔγινε σύμβουλός του, ὁ ὁποῖος θὰ διδάξῃ αὐτόν;
14 Ἢ πρὸς τίνα συνεβουλεύσατο καὶ συνεβίβασεν αὐτόν; Ἢ τὶς ἔδειξεν αὐτῷ κρίσιν; Ἢ ὁδὸν συνέσεως τὶς ἔδειξεν αὐτῷ;	14 Ἢ μὲ ποιὸν συνεσκέφθη ὁ Κύριος καὶ ποιὸς ποτὲ τὸν ἐδίδαξε; Ἢ ποιὸς ἔδειξεν εἰς αὐτὸν τὴν δικαίαν καὶ ὀρθὴν κρίσιν, ποιὸς ποτὲ τοῦ ὑπέδειξε δρόμον συνέσεως; Κανείς.	14 Ἢ μετὰ τίνος συνεσκέφθη καὶ ποῖον συνεβουλεύθη ὁ Κύριος καὶ ποῖος ἐδίδαξεν αὐτόν; Ἢ ποῖος ἔδειξεν εἰς αὐτὸν τὸ ὑπὸ τῆς ὀρθῆς κρίσεως ἐνδεικνυόμενον; Ἢ ὁδὸν συνέσεως ποῖος ἔδειξεν εἰς αὐτόν;
15 Εἰ πάντα τὰ ἔθνη ὡς σταγὼν ἀπὸ κάδου καὶ ὡς ροπὴ ζυγοῦ ἐλογίσθησαν καὶ ὡς σίελος λογισθήσονται·	15 Πράγματι ὅλα τὰ ἔθνη εἶναι σὰν μιὰ σταγόνα ἀπὸ ἕνα ἀγγεῖον ὕδατος, σὰν μιὰ λεπτοτάτῃ σκόνη, ἡ ὁποία μόλις ἐπιφέρει ἐλαφρὰν κλίσιν εἰς τὸν δίσκον τοῦ ζυγοῦ. Τὰ πάντα ὡσὰν σάλιο, ποὺ τὸ φτύνει ὁ ἄνθρωπος, ἔτσι θεωροῦνται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.	15 Ἀληθῶς· ὅλα τὰ ἔθνη ὡσὰν μία σταγὼν ὕδατος ἀπὸ κάδον γεμᾶτον καὶ ὡσὰν ἀφανὴς κλίσις ζυγαριᾶς ἀπὸ λεπτὴν σκόνην προκληθεῖσα ἐθεωρήθησαν, καὶ ὡσὰν πτύσμα ἀνθρώπινον θὰ λογαριασθοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
16 ὁ δὲ Λίβανος οὐχ ἱκανὸς εἰς καῦσιν, καὶ πάντα τὰ τετράποδα οὐχ ίκανὰ εἰς ὁλοκάρπωσιν,	16 Ὁ Λίβανος μὲ τὰ ἀναρίθμητα κέδρα καὶ πεῦκα του, δὲν εἶναι ἀρκετὸς εἰς καῦσιν, διὰ νὰ προσφερθῇ εἰς τὸν Θεὸν ἡ πρέπουσα θυσία. Καὶ ὅλα τὰ τετράποδα τῆς γῆς δὲν εἶναι ἀρκετά, διὰ νὰ τοῦ προσφερθοῦν ὡς ἀνταξία θυσία ὁλοκαυτώματος.	16 Ὁ Λίβανος δὲ μὲ τὰς πανυψήλους καὶ πολυπληθεῖς κέδρους του δὲν εἶναι ἀρκετὸς πρὸς καῦσιν, ἵνα προσφερθῇ εἰς τὸν Θεὸν θυσία ἀνταξία αὐτοῦ, καὶ ὅλα τὰ τετράποδα ζῶα δὲν εἶναι ἀρκετὰ διὰ να τοῦ προσφερθοῦν ὡς ὁλοκαυτώματα.
17 καὶ πάντα τὰ ἔθνη ὡς οὐδὲν εἰσι καὶ εἰς οὐθὲν ἐλογίσθησαν.	17 Ὅλα τὰ ἔθνη εἶναι σὰν ἕνα μηδὲν ἐνώπιον του. Ἐλογαριάσθησαν, σαν νὰ μὴ ὑπάρχουν κἄν.	17 Καὶ ὅλα τὰ ἔθνη ὡσὰν μηδὲν εἶναι ἐνώπιόν του καὶ ὑπελογίσθησαν ὡσὰν νὰ μὴ ὑπάρχουν.
18 Τίνι ὡμοιώσατε Κύριος καὶ τίνι ὁμοιώματι ὡμοιώσατε αὐτόν;	18 Σεῖς, ποὺ παρασύρεσθε εἰς τὴν εἰδωλολατρείαν, μὲ τί παρομοιάσατε τὸν Κύριον; Μὲ ποιὰ εἰκόνα παρομοιάσατε αὐτόν.	18 Πρὸς ποῖον σεῖς, οἱ προσκλίνοντες πρὸς τὴν εἰδωλολατρίαν, κατεστήσατε ὅμοιον τὸν Κύριον καὶ πρὸς ποῖον ὁμοίωμα παρεστήσατε αὐτὸν ὅμοιον;
19 Μὴ εἰκόνα ἐποίησε τέκτων, ἡ χρυσοχόος χωνεύσας χρυσίον περιεχρύσωσεν αὐτόν, ὁμοίωμα κατεσκεύασεν αὐτόν;	19 Μήπως ὁ εἰδωλολάτρης τέκτων κατεσκεύασεν εἰκόνα καὶ ὁ χρυσοχόος, ἀφοῦ ἔλυωσε τὸ χρυσίον μέσα εἰς τὸ χωνευτήριόν του, τὴν περιεχρύσωσε καὶ ἔτσι κατεσκεύασεν ὁμοίωμα τοῦ Θεοῦ;	19 Μήπως ὁ τεχνίτης κατεσκεύασε γλυπτὴν εἰκόνα ἢ ὁ χρυσοχόος, ἀφοῦ ἔλειωσε χρυσόν, περιεκάλυψε τὸ ξόανον τοῦτο διὰ χρυσοῦ καὶ κατεσκεύασεν οὕτω τὴν εἰκόνα ταύτην ὁμοίωμα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ;
20 Ξύλον γὰρ ἄσηπτον ἐκλέγεται τέντων καὶ σοφῶς ζητεῖ πῶς στήσει εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ἵνα μὴ σαλεύηται.	20 Ὁ τέκτων ἐκλέγει ἐπίσης ἕνα ἄσηπτον ξύλον, τὸ σκαλίζει μὲ σοφίαν καὶ ἐπιζητεῖ νὰ στήσῃ τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ μὴ σαλεύεται.	20 Διότι ξύλον, ποὺ δὲν σαπίζει, εὔκολα ἐκλέγει ὁ γλύπτης τοῦ ξύλου καὶ μετὰ τέχνης πολλῆς ζητεῖ, πῶς θὰ χαράξῃ μόνιμον εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς θὰ τὴν στερεώσῃ ἔπειτα διὰ νὰ μὴ κινῆται.
21 Οὐ γνώσεσθε; Οὐκ ἀκούσεσθε; Οὐκ ἀνηγγέλη ἐξ ἀρχῆς ὑμῖν; Οὐκ ἔγνωτε τὰ θεμέλια τῆς γῆς;	21 Σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι δὲν θὰ γνωρίσετε τὴν ἀλήθειαν; Δὲν θὰ ἀκούσετε τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ; Δὲν ἀνηγγέλθη εἰς σᾶς εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου; Δὲν ἐμάθατε ἀπὸ τὴν ἀσφαλῆ θεμελίωσιν τῆς γῆς, ποιὸς τήν ἔκαμε καὶ τὴν ἐστερέωσε;	21 Δὲν θὰ λάβετε τὴν ἀληθῆ περὶ Θεοῦ γνῶσιν; Δὲν θὰ ἀκούσετε, ὦ τυφλοὶ καὶ κωφοὶ εἰδωλολάτραι; Δὲν σᾶς ἀνηγγέλθη ἐξ ἀρχῆς, ἀπ’ αὐτῆς τῆς κτίσεως τοῦ κόσμου; Δὲν ἐμάθατε ἀπὸ τὴν θεμελίωσιν τῆς γῆς Ποῖος τὴν ἔκαμε καὶ τὴν ἐστερέωσεν;
22 Ὁ κατέχων τὸν γῦρον τῆς γῆς, καὶ οἱ ἐνοικοῦντες ἐν αὐτῇ ὡς ἀκρίδες, ὁ στήσας ὡς καμάραν τὸν οὐρανὸν καῖ διατείνας ὡς σκηνὴν κατοικεῖν,	22 Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ κατέχει ὅλην τὴν σφαῖραν τῆς γῆς, οἱ δὲ κατοικοῦντες εἰς αὐτὴν εἶναι ὡσὰν ἀκρίδες. Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ ἔστησε καὶ ἐθεμελίωσε τὸν οὐρανὸν ὡς πελωρίαν καμάραν, ποὺ τὸν ἤπλωσεν ὡσὰν σκηνήν, διὰ νὰ κατοικοῦν κάτω ἀπὸ αὐτὴν οἱ ἄνθρωποι.	22 Αὐτὸς <ὁ Θεός> εἶναι Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος κατέχει τὸν κύκλον τῆς γῆς, καὶ αὐτοί, ποὺ κατοικοῦν εἰς αὐτήν, εἶναι ὡσὰν ἀκρίδες· Αὐτὸς εἶναι, ποὺ ἔστησεν ὡσὰν καμάραν τὸν οὐρανὸν καὶ τὸν ἐτέντωσεν ὡσὰν σκηνὴν ἕτοιμον πρὸς κατοικίαν,
23 ὁ διδοὺς ἄρχοντας ὡς οὐδὲν ἄρχειν, τὴν δὲ γῆν ὡς οὐδὲν ἐποίησεν.	23 Ὁ Θεὸς καθιστᾷ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἄρχοντας ὡσὰν ἕνα μηδέν, χωρὶς κῦρος, σὰν νὰ μὴ ἐξουσιάζουν τίποτε. Ἐδημιούργησε δὲ τὴν γῆν, σὰν ἕνα τίποτε ἐνώπιόν του.	23 ὁ Ὁποῖος καθιστᾷ τοὺς ἄρχοντας χωρὶς κῦρος καὶ ἐξουσίαν, ὡσὰν νὰ μὴ ἄρχουν τίποτε, τὴν δὲ γῆν ἔκαμεν ὡσὰν νὰ μὴ ὑπάρχῃ, ὅταν θὰ θελήσῃ τοῦτο.
24 Οὐ γὰρ μὴ φυτεύσωσιν, οὐδὲ μὴ σπείρωσιν, οὐδὲ μὴ ριζωθῇ εἰς τὴν γῆν ἡ ρίζα αὐτῶν· ἔπνευσεν ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς ὡς φρύγανα λήψεται αὐτούς.	24 Οἱ ἄνθρωποι ὁμοιάζουν μὲ τὰ φυτά, ποὺ χωρὶς τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ δὲν ἠμποροῦν οὔτε νὰ φυτευθοῦν, οὔτε νὰ σπαροῦν, οὔτε καὶ ἡ ρίζα των νὰ εἰσχωρήσῃ εἰς τὴν γῆν. Ἔπνευσεν ἐναντίον των καυστικὸς ὁ ἄνεμος καὶ ἐξηράνθησαν· ἦλθεν ἡ καταιγὶς καὶ σὰν φρύγανα θὰ τὰ ἀναλάβῃ καὶ θὰ τὰ ἐξαφανίσῃ.	24 Διότι δὲν θὰ προφθάσουν οἱ ἄρχοντες νὰ φυτευθοῦν, οὔτε νὰ σπαροῦν, οὔτε νὰ ριζώσῃ καλὰ εἰς, τὴν γῆν ἡ ρίζα των· ἔπνευσε κατ’ αὐτῶν ὁ ἄνεμος τῆς δυστυχίας καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς σφοδρὰς δοκιμασίας ὡσὰν φρύγανα θὰ τοὺς καταλάβῃ καὶ θὰ τοὺς ἐξαφανίσῃ.
25 Νῦν οὖν τίνι με ὡμοιώσατε καὶ ὑψωθήσομαι; Εἶπεν ὁ ἅγιος.	25 Τώρα, λοιπόν, σκεφθῆτε σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι, πρὸς ποῖον μὲ παρομοιάσατε; Ποῦ μὲ ἀνεβάσατε, ὥστε ἐγὼ νὰ δοξασθῶ; εἶπεν ὁ ἅγιος Θεός.	25 Κατόπιν λοιπὸν αὐτῶν, τὰ ὁποῖα ἔχω ποιήσει καὶ διηνεκῶς ἐνεργῷ, πρὸς ποῖον μὲ παρεστήσατε ὅμοιον σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι, καὶ πρὸς ποῖον μὲ ἐνομίσατε ὅτι ἐξυψοῦμαι; Εἶπεν ὁ ἅγιος.
26 Ἀναβλέψατε εἰς ὕψος τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ ἴδετε, τίς κατέδειξε ταῦτα πάντα; Ὁ ἐκφέρων κατ' ἀριθμὸν τὸν κόσμον αὐτοῦ πάντας ἐπ' ὀνόματι καλέσει· ἀπὸ πολλῆς δόξης καὶ ἐν κράτει ἰσχύος αὐτοῦ οὐδὲν σὲ ἔλαθε.	26 Σηκώσατε ὑψηλὰ τὰ μάτια σας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἴδετε, ποιὸς ἐδημιούργησε καὶ κατέστησε περίλαμπρα ὅλα αὐτά; Ὁ Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος διατάσσει καὶ βγάζει ὡσὰν μετρημένην καὶ τακτοποιημένην στρατιάν, τὸν κόσμον τῶν ἀστέρων. Ὅλους τοὺς ἀστέρας ὀνομαστικῶς θὰ τοὺς καλέσῃ. Ἀπὸ τὴν πολλήν σου δόξαν καὶ εἰς τὴν ἰσχὺν τῆς δυνάμεώς σου, Κύριε, τίποτε δὲν σοῦ διέφυγε. Γνωρίζεις τὰ πάντα πάντοτε.	26 Σηκώσατε ὑψηλὰ τοὺς ὀφθαλμούς σας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἴδετε. Ποῖος ἐδημιούργησε καὶ ἔκαμε νὰ φαίνωνται ὅλα αὐτὰ τὰ ἄστρα; Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος βγάζει ἔξω ὡσὰν στρατιὰν μετρημένην καὶ τακτοποιημένην τὸν κόσμον τοῦτον τῶν ἀστέρων του, τοὺς ὁποίους ὅλους ὀνομαστικῶς θὰ καλέσῃ. Ἀπὸ τὴν πολλὴν δόξαν Σου καὶ χάρις εἰς τὸ κράτος τῆς δυνάμεώς Σου, Κύριε, τίποτε δὲν Σοῦ διέφυγεν, ἀλλ' ὅλα τὰ γνωρίζεις.
27 Μὴ γὰρ εἴπῃς, Ἰακώβ, καὶ τί ἐλάλησας, Ἰσραήλ· ἀπεκρύβη ἡ ὁδός μου ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ ὁ Θεός μου τὴν κρίσιν ἀφεῖλε καὶ ἀπέστη;	27 Μὴ πῇς ποτέ, Ἰακώβ, μὴ λαλήσῃς ἰσραηλιτικὲ λαέ· <ἡ ὁδός μου εἶναι, λοιπόν, κρυμμένη ἀπὸ τὸν Θεόν; Δὲν τὴν γνωρίζει; Ὁ Θεός μου μὲ ἐστέρησεν ἀπὸ τὴν δικαίαν του κρίσιν, ἀπέφυγε νὰ μοῦ ἀποδώσῃ τὸ δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπὸ ἐμέ;>	27 Διατὶ νὰ εἴπῃς, ὦ Ἰακώβ, καὶ διατὶ ὡμίλησας ἤδη, ὦ Ἰσραὴλ ἀπεκρύβη ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ Θεοῦ ἡ δυστυχισμένη ζωή μου καὶ ἡ ταλαίπωρος μοῖρα μου, καὶ ὁ Θεός μου ἀπέφυγε νὰ μοῦ ἀποδώσῃ τὸ δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπ’ ἐμοῦ;
28 Καὶ νῦν οὐκ ἔγνως εἰ μὴ ἤκουσας; Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεὸς ὁ κατασκευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς, οὐ πεινάσει, οὐδὲ κοπιάσει, οὐδέ ἐστιν ἐξεύρεσις τῆς φρονήσεως αὐτοῦ·	28 Καὶ λοιπὸν δὲν ἔμαθες, δὲν ἤκουσες ὅτι ὁ αἰώνιος Θεὸς εἶναι, ὁ Θεὸς ὁ ὁποῖος ἐδημιούργησεν ὁλόκληρον τὴν γῆν; Ἀπειροτέλειος καὶ αἰώνιος καθὼς εἶναι, αὐτὸς ἐδημιούργησεν ὁλόκληρον τὴν γῆν ἀπὸ ἄκρου εἰς ἄκρον. Δὲν θὰ πεινάσῃ, οὔτε καὶ θὰ κοπιάση, ὅπως οἱ ἄνθρωποι διὰ τὸν ἄρτον των· οὔτε καὶ εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξερευνήσῃ καὶ κατανοήσῃ κανεὶς ὅλον τὸ βάθος τῆς ἀπείρου σοφίας του.	28 Καὶ τώρα δὲν ἔμαθες, παρ’ ὅλα, ὅσα ἤκουσας, Μάθε λοιπόν, ὅτι εἶναι Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος κατεσκεύασεν ὁλόκληρον τὴν γῆν μέχρι τῶν ἐσχάτων ὁρίων αὐτῆς. Δὲν θὰ πεινάσῃ, οὔτε θὰ κοπιάσῃ, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξεύρῃ καὶ νὰ κατανοήσῃ τις καθ' ὅλον τὸ βάθος της τὴν ἀνεξερεύνητον σοφίαν του.
29 διδοὺς τοῖς πεινῶσιν ἰσχὺν καὶ τοῖς μὴ ὀδυνωμένοις λύπην.	29 Αὐτὸς δίδει εἰς τοὺς πεινῶντας τροφὴν καὶ δύναμιν· καὶ εἰς ὅσους δὲν ἔχουν δοκιμάσει ὀδύνας, ἀποστέλλει λύπην.	29 Αὐτὸς εἶναι, ὁ Ὁποῖος δίδει εἰς τοὺς πεινῶντας δύναμιν καὶ εἰς τοὺς μὴ αἰσθανομένους ὀδύνην ἐξαποστέλλει λύπην πρὸς ἀφύπνισιν καὶ συναίσθησιν.
30 Πεινάσουσι γὰρ νεώτεροι, καὶ κοπιάσουσι νεανίσκοι, καὶ ἐκλεκτοὶ ἀνίσχυες ἔσονται·	30 Νέοι, εὑρισκόμενοι εἰς τὴν ἀκμὴν τῆς ἡλικίας των, θὰ καταβληθοῦν ἀπὸ τὴν πεῖναν, θὰ κοπιάσουν καὶ θὰ ταλαιπωρηθοῦν· καὶ οἱ ἐκλεκτοὶ μεταξὺ αὐτῶν θὰ γίνουν ἀνίσχυροι.	30 Ἐπειδὴ δὲ ἔχει τὴν δύναμιν αὐτήν, δι’ αὐτὸ νεώτεροι, ἐν ἀκμαίᾳ ἡλικίᾳ διατελοῦντες, θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τῆς πείνης· καὶ νεαρώτατοι καὶ σφριγῶντες θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τοῦ κόπου· καὶ ἐκλεκτοὶ μεταξὺ αὐτῶν θὰ γίνουν ἀνίσχυροι.
31 οἱ δὲ ὑπομένοντες τὸν Θεὸν ἀλλάξουσιν ἰσχύν, πτεροφυήσουσιν ὡς ἀετοί, δραμοῦνται καὶ οὐ κοπιάσουσι, βαδιοῦνται καὶ οὐ πεινάσουσιν.	31 Ἐκεῖνοι ὅμως οἱ ὁποῖοι ὑπομένουν καὶ περιμένουν τὸν Κύριον, θὰ πάρουν νέαν μεγαλυτέραν δύναμιν, θὰ βγάλουν νέα φτερά, σὰν ἀετοί· θὰ τρέχουν καὶ δὲν θὰ καταβάλλωνται ἀπὸ τὸν κόπον· θὰ βαδίζουν καὶ δὲν θὰ πεινάσουν.	31 Αὐτοὶ ὅμως, οἱ ὁποῖοι μὲ πίστιν καὶ ὑπομονὴν ἀναμένουν τὴν ἐκπληρῶσιν τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ, θὰ λάβουν νέαν δύναμιν, θὰ βγάλουν νέα πτερὰ ὡσὰν ἀετοί, θὰ τρέχουν καὶ δὲν θὰ καταβάλλωνται ὑπὸ τοῦ κόπου, θὰ βαδίζουν καὶ δὲν θὰ ἐξαντλοῦνται ὑπὸ τῆς πείνης.