Σχόλιον Τῶν Παραλειπομένων
ὰ δύο αὐτὰ βιβλία τῶν Παραλειπομένων ἀπετέλουν ἀρχικῶς ἕνα βιβλίον, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον μαρτυρεῖ ἄλλωστε καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ σήμερον καλούμενον Β' Παραλειπομένων ἀποτελεῖ φυσικὴν καὶ ἀδιάσπαστον συνέχειαν τοῦ πρώτου.
Τὴν διχοτόμησιν ἔκαμαν οἱ Ἑβδομήκοντα, διὰ λόγους μᾶλλον πρακτικούς.
Αὐτὴ δὲ καθιερώθη καὶ εἰς τὰς λατινικὰς μεταφράσεις, ἀπὸ δὲ τοῦ 1448 καὶ εἰς αὐτὸ τὸ ἑβραϊκὸν κείμενον. Τὸ ἀρχικὸν ὄνομα τῶν δύο αὐτῶν βιβλίων ἦτο <Ντιμπρὲ Χαγιαμίμ>, δηλαδὴ <Λόγοι τῶν ἡμερῶν>, ἤτοι <Γεγονότα τῶν χρόνων ἐκείνων>. Τὸν τίτλον τοῦ βιβλίου ἀπέδωσαν οἱ Ἑβδομήκοντα μὲ τὸν ὅρον <Παραλειπόμενα>, διὰ νὰ δηλώσουν ὅτι αὐτὸ περιλαμβάνει κυρίως, ὅσα προγενέστεροι ἰστορικοὶ παρέλειψαν νὰ ἀναγράψουν εἰς τὰ βιβλία, ἰδίως τῶν Βασιλειῶν.
Ἐν τούτοις κύριον χαρακτηριστικόν του δὲν εἶναι τόσον ἡ συμπλήρωσις προηγουμένων ἰστορικῶν ἔργων, ἄλλα μᾶλλον ἐπιτομὴ αὐτῶν καὶ ἀκριβέστερον ἐπιλογή, ἀπὸ ὅσα ἐκεῖνα γράφουν.
Ὑπὸ τοῦ Ἱερωνύμου ὠνομάσθησαν <Χρονικά>. Κανεὶς ὅμως ἐκ τῶν δύο αὐτῶν τίτλων δὲν ἀνταποκρίνεται κατ' ἀκρίβειαν εἰς τὸ ὅλον περιεχόμενον τοῦ βιβλίου, δεδομένου ὅτι βασικὸν χαρακτηριστικὸν γνώρισμά του εἶναι ἐκ παραλλήλου ὁ ἐποικοδομητικός, ὁ παρηγορητικὸς καὶ ἐνθαρρυντικός, διὰ τὸν ταλαιπωρημένον καὶ ἀποκαρδιωμένον ἰσραηλιτικὸν λαόν, σκοπός.
Τὸ περιεχόμενον τῶν δύο αὐτῶν βιβλίων δύναται νὰ χωρισθῇ εἰς τέσσαρα μεγάλα μέρη·
Εἰς τὸ πρῶτον, τὸ περιλαμβάνον τὴν προϊστορίαν καὶ ἱστορίαν τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τοῦ Δαυΐδ.
Τὸ δεύτερον, τὸ ἀναφερόμενον εἰς τὴν ἔνδοξον ἱστορίαν τοῦ Δαυΐδ·  τὸ τρίτον, εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Σολομῶντος, καὶ τὸ τέταρτον, τὸ περιέχον τὴν ἱστορίαν κυρίως τοῦ βασιλείου τοῦ Ἰούδα, περιπτωτικῶς δὲ καὶ τοῦ βασιλείου Ἰσραήλ, μέχρι καὶ τῆς βαβυλωνείου αἰχμαλωσίας ἢ ἀκριβέστερον μέχρι τῆς ἡμέρας, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐξεδόθη διάταγμα ὑπὸ τοῦ Κύρου, βασιλέως τῶν Περσῶν, περὶ τῆς ἐπιστροφῆς τῶν αἰχμαλώτων Ἰουδαίων εἰς τὴν γῆν τῶν πατέρων των καὶ ἀνοικοδομήσεως τοῦ ναοῦ τῶν Ἱεροσολύμων. Τὰ βιβλία τῶν Παραλειπομένων, ἐφ' ὅσον ὁμιλοῦν περὶ τοῦ τερματισμοῦ τῆς βαβυλωνείου αἰχμαλωσίας, περὶ τοῦ διατάγματος τοῦ Κύρου (537 π.Χ.) διὰ τὴν ἀνοικοδόμησιν τοῦ ναοῦ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀναφέρουν δὲ ἀπογόνους τινὰς τοῦ Ζοροβάβελ, ὁ ὁποῖος εἶχεν ἡγηθῇ τῆς ἐπανόδου πολλῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὴν Βαβυλῶνα εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, μνημονεύουν καὶ τὸν <δαρεικόν>, χρυσοῦν νόμισμα, τὸ ὁποῖον εἶχε κοπῇ ἐπὶ Δαρείου τοῦ Α' (521-485), δὲν εἶναι δυνατόν, βεβαίως, νὰ εἶχον συγγραφῇ πρὸ τῆς τελευταίας αὐτῆς χρονολογίας. Πολλοὶ φρονοῦν ὅτι συνεγράφησαν περὶ τὸ 450 π.Χ., μερικοὶ δὲ περὶ τὸ 300 π.Χ.
Τὸ ὄνομα τοῦ συγγραφέως τῶν Παραλειπομένων δὲν ἀναγράφεται, ὅπως ἀλλωστε καὶ ἄλλων βιβλίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Οἱ πλεῖστοι ἀπὸ τοὺς εἰδικοὺς φρονοῦν ὅτι συγγραφεὺς τῶν Παραλειπομένων εἶναι ὁ Ἔσδρας, ὁ ἱερεύς.
Τὴν αὐτὴν γνώμην ἔχει ὁμοφώνως καὶ ἡ ραββινικὴ παράδοσις.
Μία, ἄλλωστε, ἀντιπαραβολὴ τῶν Παραλειπομένων πρὸς τὸ βιβλίον τοῦ Ἔσδρα συνηγορεῖ ὑπὲρ τῆς ἀπόψεως αὐτῆς· διότι τὸ βιβλίον τοῦ Ἔσδρα εἶναι συνέχεια τῶν Παραλειπομένων, ἔχει τὸ αὐτὸ μὲ ἐκεῖνα ὕφος καὶ ἀφήνει σαφῶς νὰ φανῇ ὅτι ὁ συγγραφεὺς διαπνέεται ἀπὸ τὴν αὐτὴν εὐλάβειαν πρὸς τὸν Θεόν, τὴν αὐτὴν φλογερὰν ἀγάπην πρὸς τὴν πατρίδα του, τὸν αὐτὸν ἱερὸν σκοπόν.
Ὅσοι ὅμως τὴν χρονολογίαν τῆς συγγραφῆς τοῦ ἔργου θέτουν εἰς μεταγενεστέραν ἐποχὴν παραδέχονται ἄλλον ἄγνωστον συγγραφέα ἢ ἄθλους συνεργασθέντας ἢ συμπληρώσαντας ἀλλήλους συγγραφεῖς.
Ὁ συγγραφεὺς ὡς πηγὰς τοῦ ἔργου του εἶχε βεβαίως πολλὰς καὶ ἀξιοπίστους. Διὰ μὲν τὰ ἰστορούμενα γεγονότα τῆς ἐποχῆς του εἶχε τὴν προσωπικήν του πεῖραν, διότι ὑπῆρξεν αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος μάρτυς, ὅπως τοῦτο ὑποδηλοῦται ἀπὸ τὴν ἐνέργειαν, μὲ τὴν ὁποίαν τὰ ἐκθέτει. Διὰ δὲ τὰ πρὸ αὐτοῦ γεγονότα εἶχε τὰ προηγούμενα χρονικῶς θεόπνευστα βιβλία τῆς Π. Διαθήκης, μάλιστα δὲ τὰ τέσσαρα τῶν Βασιλειῶν. Εἶχεν ὅμως ἐπὶ πλέον καὶ ἄλλας ἀξιοπίστους καὶ ἐξηλεγμένας ἀπὸ αὐτὸν πηγάς, ὅπως εἶναι π.χ. οἱ λόγοι <Σαμουὴλ τοῦ βλέποντος>, <Νάθαν τοῦ προφήτου> <Γὰδ τοῦ βλέποντος>, <Ἀχιᾶ τοῦ Σηλωνίτου> καὶ <Ἀδδὼ του ὁρῶντος>· <Οἱ λόγοι Σαμαία τοῦ Προφήτου>, <ἡ ῾Ιστορία τοῦ Ὁζία>, ἡ γραφεῖσα ὑπὸ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου, <Προφητεία Ἡσαΐου υἱοῦ Ἀμμώς> κ.ἅ. Μία προσεκτικὴ ἐξέτασις τοῦ βιβλίου τῶν Παραλειπομένων καὶ ἀντιπαραβολὴ τοῦ περιεχομένου του πρὸς τὰ ἄλλα ἰστορικὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης πείθει ὅτι ὁ συγγραφεὺς δὲν εἶχεν ὡς κύριον καὶ τελικὸν σκοπὸν νὰ συντάξῃ μίαν εὐσύνοπτον ἱστορίαν ἢ νὰ συμπληρώσῃ ὡρισμένα κενὰ τῆς ἱστορίας, ὅσον πρὸ παντὸς νὰ ἐξάρῃ τὴν ἔνδοξον βασιλείαν τοῦ εὐσεβοῦς Δαυῒδ καὶ τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος, τὴν μεγαλοπρέπειαν τῆς λατρείας τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, τὰς εὐλογίας τὰς ὁποίας ὁ Θεὸς στέλλει πρὸς τοὺς σεβόμενους τὴν διαθήκην του καὶ τηροῦντας τὸν Νόμον του, νὰ ὑπομνήσῃ δὲ τὴν εὐγενῆ καταγωγὴν τῶν Ἰουδαίων καὶ τὴν περιφανῆ θέσιν των μεταξὺ ὅλων τῶν ἄλλων λαῶν, ὡς ἀπογόνων ἐνδόξων καὶ παρὰ τοῦ Θεοῦ εὐλογηθέντων μὲ πλουσίας δωρεὰς καὶ ἐπαγγελίας Πατριαρχῶν. Ἀκόμη δὲ νὰ προβάλῃ τὸ ἄφθαστον μεγαλεῖον τοῦ Θεοῦ, τὴν παντοδύναμόν του διακυβέρνησιν τοῦ κόσμου καὶ τὴν στοργικήν του πρόνοιαν, ἰδίως ἐπὶ τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ.
Ὅλα δὲ αὐτά, διὰ νὰ ἀναπτερώσῃ τὸ ἔθνικον φρόνημα τῶν Ἰσραηλιτῶν ὡς ἐκλεκτοῦ λαοῦ, νὰ θερμάνῃ αὐτῶν τὴν πρὸς τὸν Θεὸν πίστιν, νὰ τοὺς προτρέψῃ καὶ τοὺς στερεώσῃ εἰς τὸν δρόμον τῆς ἀρετῆς, διὰ νὰ ζοῦν ἔτσι ἀσφαλεῖς καὶ εἰρηνικοὶ ὑπὸ τὴν προστασίαν τοῦ Θεοῦ τῶν πατέρων των.
Ἐκ τούτου δὲ ἐξηγεῖται καὶ τὸ γεγονός, ὅτι ὁ συγγραφεὺς δὲν ἐπιμένει εἰς τὰ σκιερὰ σημεῖα τῆς ζωῆς τῶν δύο μεγάλων βασιλέων, εἰς τὴν διαίρεσιν τοῦ ἐνιαίου βασιλείου τῶν δώδεκα φυλῶν, εἰς τὰς ἀντιθέσεις καὶ τοὺς μεταξύ των πολέμους τῶν δύο ἀδελφῶν βασιλείων, οὔτε εἰς τὰς ἄλλας ἐκτροπὰς ἀρχόντων καὶ λαοῦ. Ἤθελε νὰ θέσῃ ὑπ' ὄψει τῶν Ἰουδαίων κτυπητὰ διδακτικὰ παραδείγματα εἰς παρηγορίαν, εἰς ἐνθάρρυνσιν καὶ εἰς προφύλαξίν των ἀπὸ ἐκτροπὰς πρὸς τὴν ζωὴν τῶν εἰδωλολατρῶν.
Καὶ πράγματι τὸ βιβλίον αὐτὸ ἦτο ὅ,τι ἐχρειάζετο δι' ἕνα συντετριμμένον λαόν, ὁ ὁποῖος ἐξηθλιωμένος ὕστερον ἀπὸ πολλῶν δεκαετιῶν δουλείαν καὶ ἐξορίαν εἰς τὴν Βαβυλῶνα, ἐπανήρχετο εἰς τὴν κατεστραμμένην γῆν τῶν πατέρων του, τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας.
Ἀλλὰ καὶ ἡ γλῶσσα καὶ γενικῶς τὸ ὅλον ὕφος τοῦ βιβλίου εἶναι γλαφυρὸν καὶ παραστατικόν, ὥστε νὰ ἑλκύῃ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ ἀναγνώστου, νὰ τοῦ διεγείρῃ εὐάρεστα συναισθήματα, νὰ τοῦ ἐμπνέῃ γλυκείας ἐλπίδας καὶ ἱερὸν πόθον θρησκευτικῆς ἀναγεννήσεως καὶ ἐθνικῆς ἀνορθώσεως.