Η Ρούθ : Κεφάλαιον Α'

Πρωτότυπο Κείμενο

αὶ ἐγένετο ἐν τῷ κρίνειν τοὺς κριτὰς καὶ ἐγένετο λιμὸς ἐν τῇ γῇ, καὶ ἐπορεύθη ἀνὴρ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα τοῦ παροικῆσαι ἐν ἀγρῷ Μωάβ, αὐτὸς καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ.
2 Καὶ ὄνομα τῷ ἀνδρὶ Ἐλιμέλεχ, καὶ ὄνομα τῇ γυναικὶ αὐτοῦ Νωεμίν, καὶ ὄνομα τοῖς δυσὶν υἱοῖς αὐτοῦ Μααλὼν καὶ Χελαιών, Ἐφραθαῖοι ἐκ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα· καὶ ἤλθοσαν εἰς ἀγρὸν Μωὰβ καὶ ἦσαν ἐκεῖ.
3 Καὶ ἀπέθανεν Ἐλιμέλεχ ὁ ἀνὴρ τῆς Νωεμίν, καὶ κατελείφθη αὕτη καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτῆς.
4 Καὶ ἐλάβοσαν ἑαυτοῖς γυναῖκας Μωαβίτιδας, ὄνομα τῇ μιᾷ Ὀρφά, καὶ ὄνομα τῇ δευτέρᾳ Ρούθ· καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ ὡς δέκα ἔτη.
5 Καὶ ἀπέθανον καί γε ἀμφότεροι, Μααλὼν καὶ Χελαιών, καὶ κατελείφθη ἡ γυνὴ ἀπὸ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς καὶ ἀπὸ τῶν δύο υἱῶν αὐτῆς.
6 Καὶ ἀνέστη αὕτη καὶ αἱ δύο νύμφαι αὐτῆς καὶ ἀπέστρεψαν ἐξ ἀγροῦ Μωάβ, ὅτι ἤκουσεν ἐν ἀγρῷ Μωὰβ ὅτι ἐπέσκεπται Κύριος τὸν λαὸν αὐτοῦ δοῦναι αὐτοῖς ἄρτους,
7 καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ τόπου, οὖ ἦν ἐκεῖ, καὶ αἱ δύο νύμφαι αὐτῆς μετ' αὐτῆς· καὶ ἐπορεύοντο ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ ἐπιστρέψαι εἰς τὴν γῆν Ἰούδα.
8 Καὶ εἶπε Νωεμὶν ταῖς δύσι νύμφαις αὐτῆς· πορεύεσθε δή, ἀποστράφητε ἐκάστη εἰς οἶκον μητρὸς αὐτῆς· ποιῆσαι Κύριος μεθ' ὑμῶν ἔλεος, καθὼς ἐποιήσατε μετὰ τῶν τεθνηκότων καὶ μετ' ἐμοῦ·
9 δῴη Κύριος ὑμῖν καὶ εὕροιτε ἀνάπαυσιν ἐκάστη ἐν οἴκῳ ἀνδρὸς αὐτῆς· καὶ κατεφίλησεν αὐτάς, καὶ ἐπῇραν τὴν φωνὴν αὐτῶν καὶ ἔκλαυσαν.
10 Καὶ εἶπαν αὐτῇ· μετὰ σοῦ ἐπιστρέφομεν εἰς τὸν λαόν σου.
11 Καὶ εἶπε Νωεμίν· ἐπιστράφητε δή, θυγατέρες μου· καὶ ἱνατὶ πορεύεσθε μετ' ἐμοῦ; Μὴ ἔτι μοι υἱοὶ ἐν τῇ κοιλίᾳ μου καὶ ἔσονται ὑμῖν εἰς ἄνδρας;
12 Ἐπιστράφητε δή, θυγατέρες μου, διότι γεγήρακα τοῦ μὴ εἶναι ἀνδρί· ὅτι εἶπα, ὅτι ἔστι μοι ὑπόστασις τοῦ γενηθῆναί με ἀνδρὶ καὶ τέξομαι υἱούς,
13 μὴ αὐτοὺς προσδέξεσθε ἕως οὖ ἀδρυνθῶσιν; Ἢ αὐτοῖς κατασχεθήσεσθε τοῦ μὴ γενέσθαι ἀνδρί; Μὴ δή, θυγατέρες μου, ὅτι ἐπικράνθη μοι ὑπὲρ ὑμᾶς, ὅτι ἐξῆλθεν ἐν ἐμοὶ χεὶρ Κυρίου.
14 Καὶ ἐπῇραν τὴν φωνὴν αὐτῶν καὶ ἔκλαυσαν ἔτι· καὶ κατεφίλησεν Ὀρφὰ τὴν πενθερὰν αὐτῆς καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαὸν αὐτῆς, Ροὺθ δὲ ἠκολούθησεν αὐτῇ.
15 Καὶ εἶπε Νωεμὶν πρὸς Ρούθ· ἰδοὺ ἀνέστρεψεν ἡ σύννυμφός σου πρὸς λαὸν αὐτῆς καὶ πρὸς τοὺς θεοὺς αὐτῆς· ἐπιστράφηθι δὴ καὶ σὺ ὀπίσω τῆς συννύμφου σου.
16 Εἶπε δὲ Ρούθ· μὴ ἀπάντησαί μοι τοῦ καταλιπεῖν σε ἢ ἀποστρέψαι ὄπισθέν σου· ὅτι σὺ ὅπου ἐὰν πορευθῇς, πορεύσομαι, καὶ οὗ ἐὰν αὐλισθῇς, αὐλισθήσομαι· ὁ λαός σου λαός μου, καὶ ὁ Θεός σου Θεός μου·
17 καὶ οὗ ἐὰν ἀποθάνῃς, ἀποθανοῦμαι, κἀκεῖ ταφήσομαι· τάδε ποιῆσαι μοι Κύριος καὶ τάδε προσθείη, ὅτι θάνατος διαστελεῖ ἀναμέσον ἐμοῦ καὶ σοῦ.
18 Ἰδοῦσα δὲ Νωεμὶν ὅτι κραταιοῦται αὐτὴ τοῦ πορεύεσθαι μετ' αὐτῆς, ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι.
19 Ἐπορεύθησαν δὲ ἀμφότεροι, ἕως τοῦ παραγενέσθαι αὐτὰς εἰς Βηθλεέμ, καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὰς εἰς Βηθλεέμ, καὶ ἤχησε πᾶσα ἡ πόλις ἐπ' αὐταῖς καὶ εἶπον· εἰ αὕτη ἐστὶ Νωεμίν;
20 Καὶ εἶπε πρὸς αὐτάς· μὴ δὴ καλεῖτέ με Νωεμίν, καλέσατέ με Πικράν, ὅτι ἐπικράνθη ἐν ἐμοὶ ὁ ἱκανὸς σφόδρα·
21 ἐγὼ πλήρης ἐπορεύθην, καὶ κενὴν ἀπέστρεψέ με ὁ Κύριος· καὶ ἱνατὶ καλεῖτέ με Νωεμίν; Καὶ Κύριος ἐταπείνωσέ με, καὶ ὁ ἱκανὸς ἐκάκωσέ με.
22 Καὶ ἐπέστρεψε Νωεμὶν καὶ Ρούθ ἡ Μωαβῖτις ἡ νύμφη αὐτῆς ἐπιστρέφουσαι ἐξ ἀγροῦ Μωάβ· αὗται δὲ παρεγενήθησαν εἰς Βηθλεὲμ ἐν ἀρχῇ θερισμοῦ κριθῶν.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

ατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ποὺ οἱ Κριταὶ ἐκυβερνοῦσαν τοὺς Ἰσραηλίτας ἔπεσε λιμὸς εἰς τὴν χώραν αὐτῶν. Ἐξ αἰτίας τοῦ λιμοῦ ἕνας ἀνὴρ ἀπὸ τὴν Βηθλεέμ, τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα, ἀνεχώρησε νὰ κατοικήσῃ αὐτός, ἡ σύζυγός του καὶ οἱ δύο υἱοί του εἰς τὴν ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωάβ.
2 Ὁ ἀνὴρ ὠνομάζετο Ἐλιμέλεχ, ἡ σύζυγός του ὠνομάζετο Νωεμίν, τὰ δὲ δύο τέκνα του ὁ ἕνας Μααλὼν καὶ ὁ ἄλλος Χελαιών. Ἦσαν Ἐφραθαῖοι, διότι κατήγοντο ἀπὸ τὴν Ἐφραθά, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας. Αὐτοὶ ἦλθον εἰς ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωὰβ καὶ ἐγκατεστάθησαν ἐκεῖ.
3 Ἐκεῖ ὅμως ὕστερα ἀπὸ ὀλίγον χρόνον ἀπέθανεν ὁ Ἐλιμέλεχ, ὁ σύζυγος τῆς Νωεμίν, καὶ ἔμεινεν αὐτὴ μόνη μὲ τὰ δύο τέκνα της.
4 Οἱ δύο υἱοί της ἐπῆραν ἐκεῖ ὡς συζύγους γυναῖκας Μωαβίτιδας, ἡ μία τῶν ὁποίων ἐλέγετο Ὀρφὰ ἡ δὲ ἄλλη Ρούθ. Παρέμειναν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς χώρας Μωὰβ ἐπὶ δέκα ἔτη.
5 Ἔπειτα ἀπέθαναν καὶ οἱ δύο υἱοί, ὁ Μααλὼν καὶ ὁ Χελαιών, καὶ ἔτσι ἔμειναν ἡ Νωεμὶν χήρα ἀπὸ ἄνδρα καὶ ἔρημη ἀπὸ τὰ δύο παιδιά της.
6 Ἐξ αἰτίας τῆς θλίψεώς της καὶ ἐπειδὴ ἐπληροφορήθη ὅτι ὁ Θεὸς ἠλέησε τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν καὶ ἔδωσεν εἰς αὐτὸν ἄρτους, ἐξεκίνησεν ἡ Νωεμὶν καὶ αἱ δύο νύμφαι της, ἐγκατέλειψαν τὴν ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωάβ,
7 καὶ ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὸν τόπον, ὅπου εὑρίσκοντο. Μαζῆ δὲ μὲ τὴν Νωεμὶν ἠκολούθησαν καὶ αἱ δύο νύμφαι της. Ἐπροχωροῦσαν εἰς τὸν δρόμον τῆς ἐπιστροφῆς των εἰς τὴν χώραν τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα.
8 Εἰς κάποιο σημεῖον τῆς πορείας των εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὰς δύο νύμφας της· <ἐπιστρέψατε, σᾶς παρακαλῶ, καὶ πηγαίνετε κάθε μία εἰς τὸν οἶκον τῆς μητρός της. Εὔχομαι νὰ δείξῃ ὁ Κύριος καλωσύνην καὶ στοργὴν πρὸς σᾶς, ὅπως καὶ σεῖς ἐδείξατε καλωσύνην πρὸς τὰ ἀποθανόντα τέκνα μου καὶ πρὸς ἐμέ.
9 Εἴθε ὁ Κύριος νὰ δώσῃ πρὸς σᾶς τὴν χάριν καὶ προστασίαν του, ὥστε κάθε μία ἀπὸ σᾶς νὰ εὔρη ἀνάπαυσιν εἰς τὸν οἶκον τοῦ νέου ἀνδρός, ποὺ θὰ λάβῃ>. Ἔπειτα ἡ Νωεμὶν κατεφίλησεν αὐτὰς καὶ ἐκεῖναι ὕψωσαν τὴν φωνήν, ἔκλαυσαν,
10 καὶ εἶπαν πρὸς αὐτήν· <μαζῆ σου θὰ γυρίσωμεν εἰς τὸν λαόν σου>.
11 Ἡ Νωεμὶν ἀπήντησε πρὸς αὐτάς· <ἐπιστρέψατε σᾶς παρακαλῶ, θυγατέρες μου, ὀπίσω. Τί λόγος ὑπάρχει νὰ πορευθῆτε μαζῆ μου; Μήπως ἔχω ἄλλα τέκνα εἰς τὴν κοιλίαν μου, διὰ νὰ γίνουν αὐτὰ σύζυγοί σας;
12 Ἐπιστρέψατε, σᾶς παρακαλῶ, θυγατέρες μου, διότι ἐγὼ ἔχω πλέον γηράσει καὶ δὲν πρόκειται νὰ ὑπανδρευθῶ, ὥστε νὰ γεννήσω παιδιά.
13 Καὶ ἂν αὐτὸ τὸ ἀδύνατον γίνῃ, μήπως σεῖς θὰ περιμένετε, ἕως ὅτου αὐτὰ γίνουν ἄνδρες; Ἢ μήπως πρὸς χάριν αὐτῶν θὰ συγκρατήσετε ἑαυτάς, ὥστε νὰ μὴν ὑπανδρευθῆτε ἄλλον; Μὴ λοιπόν, θυγατέρες μου, ἐπιμένετε νὰ ἔλθετε μαζῆ μου. Ἐπιστρέψατε εἰς τὰς οἰκογενείας σας, διότι ἐγὼ εἶμαι λυπημένη καὶ διὰ σᾶς, ἐπειδὴ τὸ χέρι τοῦ Κυρίου ἔπεσεν ἐπάνω μου>.
14 Καὶ πάλιν ἐκεῖναι ὕψωσαν φωνὴν καὶ ἔκλαυσαν ἀκόμη. Καὶ ἡ μὲν Ὀρφά, ὑποχωρήσασα εἰς τὰς προτροπὰς τῆς πενθερᾶς της, ἐφίλησεν αὐτὴν μὲ σπαραγμὸν καρδίας καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαόν της, ἡ Ρούθ ὅμως ἠκολούθησε τὴν πενθεράν της.
15 Εἶπε τότε ἡ Νωεμὶν πρὸς τὴν Ρούθ· <ἰδού, ἡ συννυφάδα σου ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαόν της καὶ εἰς τοὺς θεούς της. Ἐπίστρεψε, σὲ παρακαλῶ, καὶ σὺ καὶ πήγαινε μαζῆ μὲ τὴν συννυφάδα σου>.
16 Ἡ Ρούθ ὅμως ἀπήντησε· <μὴ ἐπιμένῃς καὶ μὴ μὲ στενοχωρῇς νὰ σὲ ἐγκαταλείψω καὶ νὰ γυρίσω ὀπίσω, διότι ὅπου σὺ πορευθῇς καὶ ἐγὼ θὰ πορευθῶ μαζῆ σου· ὅπου σὺ κατοικήσῃς, ἐκεῖ θὰ κατοικήσω καὶ ἐγώ. Ὁ λαός σου θὰ εἶναι λαός μου καὶ ὁ Θεός σου θὰ εἶναι Θεός μου.
17 Ὅπου ἀποθάνῃς καὶ ταφῇς, ἐκεῖ καὶ ἐγὼ θὰ ἀποθάνω καὶ θὰ ταφῶ. Ὁ Κύριος ἂς μοῦ ἀνταποδώσῃ καὶ ἂς μὲ τιμωρήσῃ, ἂν πράξω διαφορετικά. Ὁ θάνατος μόνον θὰ χωρίσῃ ἐμὲ ἀπό σέ>.
18 Ὅταν ἡ Νωεμὶν εἶδεν ὅτι ἡ Ροὺθ εἶχε σταθερὰν καὶ ἀμετακίνητον ἀπόφασιν νὰ πορευθῇ μαζῆ της, ἔπαυσε πλέον νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτὴν ἐπὶ τοῦ ζητήματος τούτου.
19 Συνέχισαν καὶ αἱ δύο τὸν δρόμον των, ἕως ὅτου ἔφθασαν εἰς τὴν Βηθλεέμ. Ὅταν δὲ ἔφθασαν εἰς τὴν Βηθλεέμ, ὁλόκληρος ἡ πόλις, μάλιστα δὲ αἱ γυναῖκες τῆς Βηθλεέμ, συνεκινήθησαν διὰ τὰς δύο γυναῖκας καὶ ἔλεγαν μεγαλοφώνως· <ἆραγε αὐτὴ εἶναι ἡ Νωεμίν;>
20 Ἐκείνη δὲ ἀπήντησε πρὸς αὐτάς· <μὴ μὲ καλῆτε Νωεμίν (δηλαδὴ εὐχάριστον καὶ γλυκεῖαν), ἀλλὰ ὀνομάσατέ με Πικράν, διότι ὁ Παντοδύναμος μοῦ ἔστειλε πολλὰς πικρίας.
21 Ἐγώ, οἰκογενειακῶς μὲ τὸν ἄνδρα μου καὶ τὰ δύο τέκνα μου, ἐπῆγα εἰς τὴν Μωάβ, καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐπανέφερε τώρα μόνην, χήραν καὶ ἄτεκνον. Διατὶ λοιπόν, μὲ καλεῖτε Νωεμίν; Ὁ Κύριος μὲ ἐταπείνωσεν, ὁ Παντοδύναμος μὲ ἔθλιψεν>.
22 Ἔτσι ἐπέστρεψεν ἡ Νωεμὶν καὶ ἡ Μωαβῖτις νύμφη τῆς Ρούθ ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ. Ἔφθασαν δὲ αὐταὶ εἰς τὴν Βηθλεέμ, ὅταν ἤρχιζεν ὁ θερισμὸς τῆς κριθῆς.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

αὶ συνέβη κατὰ τοὺς χρόνους, κατὰ τοὺς ὁποίους οἱ Κριταὶ ἔκριναν τὰς ὑποθέσεις τοῦ Ἰσραήλ, καὶ ἐπέπεσε πεῖνα εἰς τὴν ἐντεῦθεν του Ἰορδάνου χώραν. Καὶ ἕνεκεν αὐτῆς ἀνεχώρησε κάποιος ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα διὰ νὰ κατοικήσῃ ὡς ξένος εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, αὐτὸς καὶ ἡ γυναῖκα του καὶ τὰ δύο παιδιά του.
2 Καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὠνομάζετο Ἐλιμέλεχ καὶ ἡ γυναῖκα του ἐκαλεῖτο Νωεμὶν καὶ τὰ ὀνόματα, ποὺ εἶχαν τὰ δύο παιδιά του, ἦσαν Μααλὼν καὶ Χελαιών. Ὅλοι ἦσαν Ἐφραθαῖοι, ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα (ποὺ ἐκαλεῖτο καὶ Ἐφραθᾶ), καὶ ἦλθαν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωὰβ καὶ ἔμεναν ἐκεῖ.
3 Καὶ ἀπέθανεν ὁ Ἐλιμέλεχ, ὁ σύζυγος τῆς Νωεμίν,καὶ ἔμεινεν αὐτὴ χήρα μόνη μὲ τὰ δύο παιδιά της.
4 Καὶ ἔλαβον ὡς συζύγους των γυναῖκας Μωαβίτιδας. Καὶ ἡ μὲν μία εἶχε τὸ ὄνομα Ὂρφὰ καὶ ἡ δευτέρα ὠνομάζετο Ροὺθ καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ περίπου δέκα ἔτη.
5 Καὶ ἀπέθανον ὡσαύτως καὶ οἱ δύο, ὁ Μααλὼν δηλαδὴ καὶ ὁ Χελαιών, καὶ ἀπέμεινεν ἡ γυναῖκα μόνη, ἔρημος καὶ ἀπὸ τὸν ἄνδρα της καὶ ἀπὸ τὰ δύο παιδιά της.
6 Καὶ ἐτοιμάσθη ἡ Νωεμὶν καὶ αἱ δύο νύμφαι της καὶ ἐγύρισαν ὀπίσω φεύγουσαι ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, διότι ἤκουσεν ἡ Νωεμὶν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, ὅτι ὁ Κύριος εἶχεν ἐπισκεφθῇ ἐν εὐμενείᾳι τὸν λαὸν του διὰ νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸν ἄρτους.
7 Καὶ ἐβγῆκεν ἀπὸ τὸν τόπον, ὅπου διέμενε, καὶ μαζί της ἀνεχώρησαν καὶ αἱ δύο νύμφαι της. Καὶ ἐβάδιζαν εἰς τὸν δρόμον, ποὺ θὰ τὰς ὡδήγει διὰ νὰ ἐπιστρέψουν εἰς τὴν χώραν τοῦ Ἰούδα.
8 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὰς δύο νύμφας της: <Πηγαίνετε πλέον, γυρίσατε πίσω ἡ κάθε μία σας εἰς τὸ σπίτι τῆς μητέρας της. Εἴθε ὁ Κύριος νὰ δείξῃ τὴν εὐσπλαγχνίαν του καὶ τὸ ἔλεός του πρὸς σᾶς, ὅπως καὶ σεῖς ἐδείξατε καλωσύνην καὶ ἀγάπην καὶ εἰς τοὺς πεθαμένους υἱούς μου καὶ εἰς ἐμέ.
9 Εἴθε ὁ Κύριος νὰ σᾶς δώσῃ, ὅπως εὕρητε ἡ καθεμία σας ἀνάπαυσιν εἰς τὸ σπίτι τοῦ ἀνδρός, τὸν ὁποῖον θὰ λάβῃ ὡς δεύτερον σύζυγον>. Καὶ τὰς ἐφίλησε μὲ πόθον καὶ στοργήν. Καὶ ἔβγαλαν διαπεραστικὴν καὶ σπαρακτικὴν φωνὴν καὶ αἱ τρεῖς καὶ ἔκλαυσαν.
10 Καὶ εἶπαν αἱ δύο νύμφαι πρὸς αὐτήν: <Μαζί σου θά ἐπιστρέψωμεν εἰς τὸν λαόν σου, ἀπαρνούμεναι τοὺς συμπατριώτας μας>.
11 Καὶ ἀπεκρίθη ἡ Νωεμίν: <Γυρίσατε πίσω, κόρες μου. Καὶ γιὰ ποιὸ λόγο ἔρχεσθε μαζί μου; Μήπως ὑπάρχουν εἰς τὴν κοιλίαν μου καὶ ἄλλα παιδιὰ ἀκόμη, διὰ νὰ γίνουν ἄνδρες σας;
12 Γυρίσατε λοιπὸν πίσω, κόρες μου, διότι ἔχω γηράσει, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπανδρευθῶ. Ἀλλ’ ἔστω, ὅτι εἶπα, ὅτι ὑπάρχει καὶ δι’ἐμὲ βάσις καὶ ἐλπίς νὰ ὑπανδρευθῶ καὶ ὅτι θὰ γεννήσω παιδιά.
13 Μήπως θὰ περιμένετε τὰ παιδιὰ αὐτά, ἕως ὅτου γίνουν ἄνδρες καὶ ἀποκτήσουν ἡλικίαν γάμου; Ἢ δι' αὐτοὺς θὰ μείνετε κατασχεμένες διὰ νὰ μὴ ὑπανδρευθῆτε; Μή, λοιπόν, κόρες μου, μὴ ἐπιμείνητε νὰ μὲ ἀκολουθήσητε, διότι ἐδόθη εἰς ἑμὲ πικρία καὶ θλῖψις μεγαλυτέρα ἀπὸ ὅ,τι ἐδόθη εἰς σᾶς. Διότι ἔπεσεν ἐπάνω μου τιμωρὸς ἡ χεὶρ τοῦ Κυρίου>·
14 Καὶ ὕψωσαν ἐκ νέου καὶ αἱ τρεῖς τὴν φωνήν των καὶ ἔκλαυσαν καὶ πάλιν· καὶ μὲ πόθον καὶ σπαραγμὸν ἐφίλησεν ἡ Ὀρφὴ τὴν πενθεράν της καὶ ἐγύρισε πάλιν εἰς τοὺς συμπατριώτας καὶ συγγενεῖς της. Ἡ Ροὺθ ὅμως ἠκολούθησε τὴν Νωεμίν.
15 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὴν Ρούθ: <Ἰδοὺ ἡ συννυφάδα σου ἐγύρισε πίσω εἰς τὸν λαόν της καὶ εἰς τοὺς θεούς της. Γύρισε, λοιπόν, καὶ σὺ ἀκολουθοῦσα ὀπίσω ἀπὸ τὴν συννυφάδα σου>.
16 Εἶπε δὲ ἡ Ρουθ: <Μὴ μοῦ εἴπῃς πλέον νὰ σὲ ἐγκαταλείψω ἢ νὰ γυρίσω ὀπίσω καὶ νὰ μὴ ἀκολουθήσω ὀπίσω σου· διότι ὅπου καὶ ἂν ὑπάγῃς σύ, θὰ ὑπάγω καὶ ἐγώ, καὶ ὅπου θὰ κατοικήσῃς καὶ θὰ διανυκτερεύσῃς σύ, θὰ κατοικήσω καὶ θὰ διανυκτερεύσω καὶ ἐγώ· ὁ λαός σου θὰ εἶναι καὶ ἰδικός μου λαὸς καὶ ὁ Θεός σου θὰ εἶναι καὶ ἰδικός μου Θεός. Ἀπαρνοῦμαι ἀπὸ τὴν στιγμὴν αὐτὴν καὶ τοὺς συγγενεῖς καὶ συμπατριώτας μου, καὶ τοὺς θεοὺς τῶν πατέρων μου.
17 Καὶ ὁπουδήποτε καὶ ἂν ἀποθάνῃς, θὰ ἀποθάνω καὶ ἐγὼ καὶ ἐκεῖ θὰ ταφῶ. Ὁ Κύριος εἴθε νὰ κάμῃ εἰς ἐμὲ αὐτὰ καὶ ἂς προσθέσῃ ἀκόμη περισσότερα τιμωρῶν με, ἐὰν ἀθετήσω τὴν ὑπόσχεσίν μου. Διότι μόνος ὁ θάνατος θὰ κάμῃ τὸν χωρισμὸν μεταξύ σου καὶ ἐμοῦ>.
18 Ὅταν δὲ εἶδεν ἡ Νωεμίν, ὅτι ἦτο αὐτὴ στερεὰ ἀποφασισμένη νὰ ὑπάγῃ μαζί της, ἔπαυσε πλέον νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτὴν καὶ νὰ τὴν προτρέπη, ὅπως ἐπιστρέψῃ.
19 Ἐβάδισαν δὲ καὶ αἱ δύο πεζή, ἕως ὅτου ἔφθασαν αὐταὶ εἰς τὴν Βηθλεέμ. Καὶ συνέβη, ὅταν ἦλθαν αυταὶ εἰς τὴν πόλιν, ἡ φήμη τῆς ἀφίξεώς των διεδόθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν, καὶ εἶπαν αἱ γυναῖκες τῆς Βηθλεέμ: <Ἄραγε αὐτὴ ἡ καταβεβλημένη καὶ ξεπεσμένη εἶναι ἡ Νωεμίν;>
20 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν πρὸς αὐτάς: <Μὴ μὲ καλεῖτε πλέον Νωεμίν (=εὐάρεστον), ἄλλα καλέσατέ με πίκραν. Διότι ὁ παντοδύναμος Κύριος μὲ ἐπότισε πικρίαν.
21 Ἐγὼ ἔφυγα ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἐπῆγα εἰς τὴν Μωὰβ γεμάτη, μὲ τὸν ἄνδρα μου καὶ τὰ δύο παιδιά μου, καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐγύρισε ἐδῶ ἀδειανήν, χωρὶς σύζυγον καὶ χωρὶς παιδιά. Καὶ διατὶ μὲ ὀνομάζετε Νωεμίν; Καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐταπείνωσε καὶ ὁ Παντοδύναμός μου ἔστειλε μεγάλην κακοπάθειαν>.
22 Τοιουτοτρόπως ἐγύρισε πίσω εἰς Βηθλεὲμ ἡ Νωεμὶν καὶ ἡ Ροὺθ ἡ Μωαβίτισσα, ἡ νύμφη της, ἐπιστρέφουσαι ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ. Ἦλθαν δὲ αὖται εἰς Βηθλεὲμ κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ θερισμοῦ τῆς κριθῆς.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
αὶ ἐγένετο ἐν τῷ κρίνειν τοὺς κριτὰς καὶ ἐγένετο λιμὸς ἐν τῇ γῇ, καὶ ἐπορεύθη ἀνὴρ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα τοῦ παροικῆσαι ἐν ἀγρῷ Μωάβ, αὐτὸς καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ.	ατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ποὺ οἱ Κριταὶ ἐκυβερνοῦσαν τοὺς Ἰσραηλίτας ἔπεσε λιμὸς εἰς τὴν χώραν αὐτῶν. Ἐξ αἰτίας τοῦ λιμοῦ ἕνας ἀνὴρ ἀπὸ τὴν Βηθλεέμ, τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα, ἀνεχώρησε νὰ κατοικήσῃ αὐτός, ἡ σύζυγός του καὶ οἱ δύο υἱοί του εἰς τὴν ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωάβ.	αὶ συνέβη κατὰ τοὺς χρόνους, κατὰ τοὺς ὁποίους οἱ Κριταὶ ἔκριναν τὰς ὑποθέσεις τοῦ Ἰσραήλ, καὶ ἐπέπεσε πεῖνα εἰς τὴν ἐντεῦθεν του Ἰορδάνου χώραν. Καὶ ἕνεκεν αὐτῆς ἀνεχώρησε κάποιος ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα διὰ νὰ κατοικήσῃ ὡς ξένος εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, αὐτὸς καὶ ἡ γυναῖκα του καὶ τὰ δύο παιδιά του.
2 Καὶ ὄνομα τῷ ἀνδρὶ Ἐλιμέλεχ, καὶ ὄνομα τῇ γυναικὶ αὐτοῦ Νωεμίν, καὶ ὄνομα τοῖς δυσὶν υἱοῖς αὐτοῦ Μααλὼν καὶ Χελαιών, Ἐφραθαῖοι ἐκ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα· καὶ ἤλθοσαν εἰς ἀγρὸν Μωὰβ καὶ ἦσαν ἐκεῖ.	2 Ὁ ἀνὴρ ὠνομάζετο Ἐλιμέλεχ, ἡ σύζυγός του ὠνομάζετο Νωεμίν, τὰ δὲ δύο τέκνα του ὁ ἕνας Μααλὼν καὶ ὁ ἄλλος Χελαιών. Ἦσαν Ἐφραθαῖοι, διότι κατήγοντο ἀπὸ τὴν Ἐφραθά, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας. Αὐτοὶ ἦλθον εἰς ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωὰβ καὶ ἐγκατεστάθησαν ἐκεῖ.	2 Καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὠνομάζετο Ἐλιμέλεχ καὶ ἡ γυναῖκα του ἐκαλεῖτο Νωεμὶν καὶ τὰ ὀνόματα, ποὺ εἶχαν τὰ δύο παιδιά του, ἦσαν Μααλὼν καὶ Χελαιών. Ὅλοι ἦσαν Ἐφραθαῖοι, ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα (ποὺ ἐκαλεῖτο καὶ Ἐφραθᾶ), καὶ ἦλθαν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωὰβ καὶ ἔμεναν ἐκεῖ.
3 Καὶ ἀπέθανεν Ἐλιμέλεχ ὁ ἀνὴρ τῆς Νωεμίν, καὶ κατελείφθη αὕτη καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτῆς.	3 Ἐκεῖ ὅμως ὕστερα ἀπὸ ὀλίγον χρόνον ἀπέθανεν ὁ Ἐλιμέλεχ, ὁ σύζυγος τῆς Νωεμίν, καὶ ἔμεινεν αὐτὴ μόνη μὲ τὰ δύο τέκνα της.	3 Καὶ ἀπέθανεν ὁ Ἐλιμέλεχ, ὁ σύζυγος τῆς Νωεμίν,καὶ ἔμεινεν αὐτὴ χήρα μόνη μὲ τὰ δύο παιδιά της.
4 Καὶ ἐλάβοσαν ἑαυτοῖς γυναῖκας Μωαβίτιδας, ὄνομα τῇ μιᾷ Ὀρφά, καὶ ὄνομα τῇ δευτέρᾳ Ρούθ· καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ ὡς δέκα ἔτη.	4 Οἱ δύο υἱοί της ἐπῆραν ἐκεῖ ὡς συζύγους γυναῖκας Μωαβίτιδας, ἡ μία τῶν ὁποίων ἐλέγετο Ὀρφὰ ἡ δὲ ἄλλη Ρούθ. Παρέμειναν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς χώρας Μωὰβ ἐπὶ δέκα ἔτη.	4 Καὶ ἔλαβον ὡς συζύγους των γυναῖκας Μωαβίτιδας. Καὶ ἡ μὲν μία εἶχε τὸ ὄνομα Ὂρφὰ καὶ ἡ δευτέρα ὠνομάζετο Ροὺθ καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ περίπου δέκα ἔτη.
5 Καὶ ἀπέθανον καί γε ἀμφότεροι, Μααλὼν καὶ Χελαιών, καὶ κατελείφθη ἡ γυνὴ ἀπὸ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς καὶ ἀπὸ τῶν δύο υἱῶν αὐτῆς.	5 Ἔπειτα ἀπέθαναν καὶ οἱ δύο υἱοί, ὁ Μααλὼν καὶ ὁ Χελαιών, καὶ ἔτσι ἔμειναν ἡ Νωεμὶν χήρα ἀπὸ ἄνδρα καὶ ἔρημη ἀπὸ τὰ δύο παιδιά της.	5 Καὶ ἀπέθανον ὡσαύτως καὶ οἱ δύο, ὁ Μααλὼν δηλαδὴ καὶ ὁ Χελαιών, καὶ ἀπέμεινεν ἡ γυναῖκα μόνη, ἔρημος καὶ ἀπὸ τὸν ἄνδρα της καὶ ἀπὸ τὰ δύο παιδιά της.
6 Καὶ ἀνέστη αὕτη καὶ αἱ δύο νύμφαι αὐτῆς καὶ ἀπέστρεψαν ἐξ ἀγροῦ Μωάβ, ὅτι ἤκουσεν ἐν ἀγρῷ Μωὰβ ὅτι ἐπέσκεπται Κύριος τὸν λαὸν αὐτοῦ δοῦναι αὐτοῖς ἄρτους,	6 Ἐξ αἰτίας τῆς θλίψεώς της καὶ ἐπειδὴ ἐπληροφορήθη ὅτι ὁ Θεὸς ἠλέησε τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν καὶ ἔδωσεν εἰς αὐτὸν ἄρτους, ἐξεκίνησεν ἡ Νωεμὶν καὶ αἱ δύο νύμφαι της, ἐγκατέλειψαν τὴν ἀγροτικὴν περιοχὴν τῆς Μωάβ,	6 Καὶ ἐτοιμάσθη ἡ Νωεμὶν καὶ αἱ δύο νύμφαι της καὶ ἐγύρισαν ὀπίσω φεύγουσαι ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, διότι ἤκουσεν ἡ Νωεμὶν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ, ὅτι ὁ Κύριος εἶχεν ἐπισκεφθῇ ἐν εὐμενείᾳι τὸν λαὸν του διὰ νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸν ἄρτους.
7 καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ τόπου, οὖ ἦν ἐκεῖ, καὶ αἱ δύο νύμφαι αὐτῆς μετ' αὐτῆς· καὶ ἐπορεύοντο ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ ἐπιστρέψαι εἰς τὴν γῆν Ἰούδα.	7 καὶ ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὸν τόπον, ὅπου εὑρίσκοντο. Μαζῆ δὲ μὲ τὴν Νωεμὶν ἠκολούθησαν καὶ αἱ δύο νύμφαι της. Ἐπροχωροῦσαν εἰς τὸν δρόμον τῆς ἐπιστροφῆς των εἰς τὴν χώραν τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα.	7 Καὶ ἐβγῆκεν ἀπὸ τὸν τόπον, ὅπου διέμενε, καὶ μαζί της ἀνεχώρησαν καὶ αἱ δύο νύμφαι της. Καὶ ἐβάδιζαν εἰς τὸν δρόμον, ποὺ θὰ τὰς ὡδήγει διὰ νὰ ἐπιστρέψουν εἰς τὴν χώραν τοῦ Ἰούδα.
8 Καὶ εἶπε Νωεμὶν ταῖς δύσι νύμφαις αὐτῆς· πορεύεσθε δή, ἀποστράφητε ἐκάστη εἰς οἶκον μητρὸς αὐτῆς· ποιῆσαι Κύριος μεθ' ὑμῶν ἔλεος, καθὼς ἐποιήσατε μετὰ τῶν τεθνηκότων καὶ μετ' ἐμοῦ·	8 Εἰς κάποιο σημεῖον τῆς πορείας των εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὰς δύο νύμφας της· <ἐπιστρέψατε, σᾶς παρακαλῶ, καὶ πηγαίνετε κάθε μία εἰς τὸν οἶκον τῆς μητρός της. Εὔχομαι νὰ δείξῃ ὁ Κύριος καλωσύνην καὶ στοργὴν πρὸς σᾶς, ὅπως καὶ σεῖς ἐδείξατε καλωσύνην πρὸς τὰ ἀποθανόντα τέκνα μου καὶ πρὸς ἐμέ.	8 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὰς δύο νύμφας της: <Πηγαίνετε πλέον, γυρίσατε πίσω ἡ κάθε μία σας εἰς τὸ σπίτι τῆς μητέρας της. Εἴθε ὁ Κύριος νὰ δείξῃ τὴν εὐσπλαγχνίαν του καὶ τὸ ἔλεός του πρὸς σᾶς, ὅπως καὶ σεῖς ἐδείξατε καλωσύνην καὶ ἀγάπην καὶ εἰς τοὺς πεθαμένους υἱούς μου καὶ εἰς ἐμέ.
9 δῴη Κύριος ὑμῖν καὶ εὕροιτε ἀνάπαυσιν ἐκάστη ἐν οἴκῳ ἀνδρὸς αὐτῆς· καὶ κατεφίλησεν αὐτάς, καὶ ἐπῇραν τὴν φωνὴν αὐτῶν καὶ ἔκλαυσαν.	9 Εἴθε ὁ Κύριος νὰ δώσῃ πρὸς σᾶς τὴν χάριν καὶ προστασίαν του, ὥστε κάθε μία ἀπὸ σᾶς νὰ εὔρη ἀνάπαυσιν εἰς τὸν οἶκον τοῦ νέου ἀνδρός, ποὺ θὰ λάβῃ>. Ἔπειτα ἡ Νωεμὶν κατεφίλησεν αὐτὰς καὶ ἐκεῖναι ὕψωσαν τὴν φωνήν, ἔκλαυσαν,	9 Εἴθε ὁ Κύριος νὰ σᾶς δώσῃ, ὅπως εὕρητε ἡ καθεμία σας ἀνάπαυσιν εἰς τὸ σπίτι τοῦ ἀνδρός, τὸν ὁποῖον θὰ λάβῃ ὡς δεύτερον σύζυγον>. Καὶ τὰς ἐφίλησε μὲ πόθον καὶ στοργήν. Καὶ ἔβγαλαν διαπεραστικὴν καὶ σπαρακτικὴν φωνὴν καὶ αἱ τρεῖς καὶ ἔκλαυσαν.
10 Καὶ εἶπαν αὐτῇ· μετὰ σοῦ ἐπιστρέφομεν εἰς τὸν λαόν σου.	10 καὶ εἶπαν πρὸς αὐτήν· <μαζῆ σου θὰ γυρίσωμεν εἰς τὸν λαόν σου>.	10 Καὶ εἶπαν αἱ δύο νύμφαι πρὸς αὐτήν: <Μαζί σου θά ἐπιστρέψωμεν εἰς τὸν λαόν σου, ἀπαρνούμεναι τοὺς συμπατριώτας μας>.
11 Καὶ εἶπε Νωεμίν· ἐπιστράφητε δή, θυγατέρες μου· καὶ ἱνατὶ πορεύεσθε μετ' ἐμοῦ; Μὴ ἔτι μοι υἱοὶ ἐν τῇ κοιλίᾳ μου καὶ ἔσονται ὑμῖν εἰς ἄνδρας;	11 Ἡ Νωεμὶν ἀπήντησε πρὸς αὐτάς· <ἐπιστρέψατε σᾶς παρακαλῶ, θυγατέρες μου, ὀπίσω. Τί λόγος ὑπάρχει νὰ πορευθῆτε μαζῆ μου; Μήπως ἔχω ἄλλα τέκνα εἰς τὴν κοιλίαν μου, διὰ νὰ γίνουν αὐτὰ σύζυγοί σας;	11 Καὶ ἀπεκρίθη ἡ Νωεμίν: <Γυρίσατε πίσω, κόρες μου. Καὶ γιὰ ποιὸ λόγο ἔρχεσθε μαζί μου; Μήπως ὑπάρχουν εἰς τὴν κοιλίαν μου καὶ ἄλλα παιδιὰ ἀκόμη, διὰ νὰ γίνουν ἄνδρες σας;
12 Ἐπιστράφητε δή, θυγατέρες μου, διότι γεγήρακα τοῦ μὴ εἶναι ἀνδρί· ὅτι εἶπα, ὅτι ἔστι μοι ὑπόστασις τοῦ γενηθῆναί με ἀνδρὶ καὶ τέξομαι υἱούς,	12 Ἐπιστρέψατε, σᾶς παρακαλῶ, θυγατέρες μου, διότι ἐγὼ ἔχω πλέον γηράσει καὶ δὲν πρόκειται νὰ ὑπανδρευθῶ, ὥστε νὰ γεννήσω παιδιά.	12 Γυρίσατε λοιπὸν πίσω, κόρες μου, διότι ἔχω γηράσει, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπανδρευθῶ. Ἀλλ’ ἔστω, ὅτι εἶπα, ὅτι ὑπάρχει καὶ δι’ἐμὲ βάσις καὶ ἐλπίς νὰ ὑπανδρευθῶ καὶ ὅτι θὰ γεννήσω παιδιά.
13 μὴ αὐτοὺς προσδέξεσθε ἕως οὖ ἀδρυνθῶσιν; Ἢ αὐτοῖς κατασχεθήσεσθε τοῦ μὴ γενέσθαι ἀνδρί; Μὴ δή, θυγατέρες μου, ὅτι ἐπικράνθη μοι ὑπὲρ ὑμᾶς, ὅτι ἐξῆλθεν ἐν ἐμοὶ χεὶρ Κυρίου.	13 Καὶ ἂν αὐτὸ τὸ ἀδύνατον γίνῃ, μήπως σεῖς θὰ περιμένετε, ἕως ὅτου αὐτὰ γίνουν ἄνδρες; Ἢ μήπως πρὸς χάριν αὐτῶν θὰ συγκρατήσετε ἑαυτάς, ὥστε νὰ μὴν ὑπανδρευθῆτε ἄλλον; Μὴ λοιπόν, θυγατέρες μου, ἐπιμένετε νὰ ἔλθετε μαζῆ μου. Ἐπιστρέψατε εἰς τὰς οἰκογενείας σας, διότι ἐγὼ εἶμαι λυπημένη καὶ διὰ σᾶς, ἐπειδὴ τὸ χέρι τοῦ Κυρίου ἔπεσεν ἐπάνω μου>.	13 Μήπως θὰ περιμένετε τὰ παιδιὰ αὐτά, ἕως ὅτου γίνουν ἄνδρες καὶ ἀποκτήσουν ἡλικίαν γάμου; Ἢ δι' αὐτοὺς θὰ μείνετε κατασχεμένες διὰ νὰ μὴ ὑπανδρευθῆτε; Μή, λοιπόν, κόρες μου, μὴ ἐπιμείνητε νὰ μὲ ἀκολουθήσητε, διότι ἐδόθη εἰς ἑμὲ πικρία καὶ θλῖψις μεγαλυτέρα ἀπὸ ὅ,τι ἐδόθη εἰς σᾶς. Διότι ἔπεσεν ἐπάνω μου τιμωρὸς ἡ χεὶρ τοῦ Κυρίου>·
14 Καὶ ἐπῇραν τὴν φωνὴν αὐτῶν καὶ ἔκλαυσαν ἔτι· καὶ κατεφίλησεν Ὀρφὰ τὴν πενθερὰν αὐτῆς καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαὸν αὐτῆς, Ροὺθ δὲ ἠκολούθησεν αὐτῇ.	14 Καὶ πάλιν ἐκεῖναι ὕψωσαν φωνὴν καὶ ἔκλαυσαν ἀκόμη. Καὶ ἡ μὲν Ὀρφά, ὑποχωρήσασα εἰς τὰς προτροπὰς τῆς πενθερᾶς της, ἐφίλησεν αὐτὴν μὲ σπαραγμὸν καρδίας καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαόν της, ἡ Ρούθ ὅμως ἠκολούθησε τὴν πενθεράν της.	14 Καὶ ὕψωσαν ἐκ νέου καὶ αἱ τρεῖς τὴν φωνήν των καὶ ἔκλαυσαν καὶ πάλιν· καὶ μὲ πόθον καὶ σπαραγμὸν ἐφίλησεν ἡ Ὀρφὴ τὴν πενθεράν της καὶ ἐγύρισε πάλιν εἰς τοὺς συμπατριώτας καὶ συγγενεῖς της. Ἡ Ροὺθ ὅμως ἠκολούθησε τὴν Νωεμίν.
15 Καὶ εἶπε Νωεμὶν πρὸς Ρούθ· ἰδοὺ ἀνέστρεψεν ἡ σύννυμφός σου πρὸς λαὸν αὐτῆς καὶ πρὸς τοὺς θεοὺς αὐτῆς· ἐπιστράφηθι δὴ καὶ σὺ ὀπίσω τῆς συννύμφου σου.	15 Εἶπε τότε ἡ Νωεμὶν πρὸς τὴν Ρούθ· <ἰδού, ἡ συννυφάδα σου ἐπέστρεψεν εἰς τὸν λαόν της καὶ εἰς τοὺς θεούς της. Ἐπίστρεψε, σὲ παρακαλῶ, καὶ σὺ καὶ πήγαινε μαζῆ μὲ τὴν συννυφάδα σου>.	15 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν εἰς τὴν Ρούθ: <Ἰδοὺ ἡ συννυφάδα σου ἐγύρισε πίσω εἰς τὸν λαόν της καὶ εἰς τοὺς θεούς της. Γύρισε, λοιπόν, καὶ σὺ ἀκολουθοῦσα ὀπίσω ἀπὸ τὴν συννυφάδα σου>.
16 Εἶπε δὲ Ρούθ· μὴ ἀπάντησαί μοι τοῦ καταλιπεῖν σε ἢ ἀποστρέψαι ὄπισθέν σου· ὅτι σὺ ὅπου ἐὰν πορευθῇς, πορεύσομαι, καὶ οὗ ἐὰν αὐλισθῇς, αὐλισθήσομαι· ὁ λαός σου λαός μου, καὶ ὁ Θεός σου Θεός μου·	16 Ἡ Ρούθ ὅμως ἀπήντησε· <μὴ ἐπιμένῃς καὶ μὴ μὲ στενοχωρῇς νὰ σὲ ἐγκαταλείψω καὶ νὰ γυρίσω ὀπίσω, διότι ὅπου σὺ πορευθῇς καὶ ἐγὼ θὰ πορευθῶ μαζῆ σου· ὅπου σὺ κατοικήσῃς, ἐκεῖ θὰ κατοικήσω καὶ ἐγώ. Ὁ λαός σου θὰ εἶναι λαός μου καὶ ὁ Θεός σου θὰ εἶναι Θεός μου.	16 Εἶπε δὲ ἡ Ρουθ: <Μὴ μοῦ εἴπῃς πλέον νὰ σὲ ἐγκαταλείψω ἢ νὰ γυρίσω ὀπίσω καὶ νὰ μὴ ἀκολουθήσω ὀπίσω σου· διότι ὅπου καὶ ἂν ὑπάγῃς σύ, θὰ ὑπάγω καὶ ἐγώ, καὶ ὅπου θὰ κατοικήσῃς καὶ θὰ διανυκτερεύσῃς σύ, θὰ κατοικήσω καὶ θὰ διανυκτερεύσω καὶ ἐγώ· ὁ λαός σου θὰ εἶναι καὶ ἰδικός μου λαὸς καὶ ὁ Θεός σου θὰ εἶναι καὶ ἰδικός μου Θεός. Ἀπαρνοῦμαι ἀπὸ τὴν στιγμὴν αὐτὴν καὶ τοὺς συγγενεῖς καὶ συμπατριώτας μου, καὶ τοὺς θεοὺς τῶν πατέρων μου.
17 καὶ οὗ ἐὰν ἀποθάνῃς, ἀποθανοῦμαι, κἀκεῖ ταφήσομαι· τάδε ποιῆσαι μοι Κύριος καὶ τάδε προσθείη, ὅτι θάνατος διαστελεῖ ἀναμέσον ἐμοῦ καὶ σοῦ.	17 Ὅπου ἀποθάνῃς καὶ ταφῇς, ἐκεῖ καὶ ἐγὼ θὰ ἀποθάνω καὶ θὰ ταφῶ. Ὁ Κύριος ἂς μοῦ ἀνταποδώσῃ καὶ ἂς μὲ τιμωρήσῃ, ἂν πράξω διαφορετικά. Ὁ θάνατος μόνον θὰ χωρίσῃ ἐμὲ ἀπό σέ>.	17 Καὶ ὁπουδήποτε καὶ ἂν ἀποθάνῃς, θὰ ἀποθάνω καὶ ἐγὼ καὶ ἐκεῖ θὰ ταφῶ. Ὁ Κύριος εἴθε νὰ κάμῃ εἰς ἐμὲ αὐτὰ καὶ ἂς προσθέσῃ ἀκόμη περισσότερα τιμωρῶν με, ἐὰν ἀθετήσω τὴν ὑπόσχεσίν μου. Διότι μόνος ὁ θάνατος θὰ κάμῃ τὸν χωρισμὸν μεταξύ σου καὶ ἐμοῦ>.
18 Ἰδοῦσα δὲ Νωεμὶν ὅτι κραταιοῦται αὐτὴ τοῦ πορεύεσθαι μετ' αὐτῆς, ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι.	18 Ὅταν ἡ Νωεμὶν εἶδεν ὅτι ἡ Ροὺθ εἶχε σταθερὰν καὶ ἀμετακίνητον ἀπόφασιν νὰ πορευθῇ μαζῆ της, ἔπαυσε πλέον νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτὴν ἐπὶ τοῦ ζητήματος τούτου.	18 Ὅταν δὲ εἶδεν ἡ Νωεμίν, ὅτι ἦτο αὐτὴ στερεὰ ἀποφασισμένη νὰ ὑπάγῃ μαζί της, ἔπαυσε πλέον νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτὴν καὶ νὰ τὴν προτρέπη, ὅπως ἐπιστρέψῃ.
19 Ἐπορεύθησαν δὲ ἀμφότεροι, ἕως τοῦ παραγενέσθαι αὐτὰς εἰς Βηθλεέμ, καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὰς εἰς Βηθλεέμ, καὶ ἤχησε πᾶσα ἡ πόλις ἐπ' αὐταῖς καὶ εἶπον· εἰ αὕτη ἐστὶ Νωεμίν;	19 Συνέχισαν καὶ αἱ δύο τὸν δρόμον των, ἕως ὅτου ἔφθασαν εἰς τὴν Βηθλεέμ. Ὅταν δὲ ἔφθασαν εἰς τὴν Βηθλεέμ, ὁλόκληρος ἡ πόλις, μάλιστα δὲ αἱ γυναῖκες τῆς Βηθλεέμ, συνεκινήθησαν διὰ τὰς δύο γυναῖκας καὶ ἔλεγαν μεγαλοφώνως· <ἆραγε αὐτὴ εἶναι ἡ Νωεμίν;>	19 Ἐβάδισαν δὲ καὶ αἱ δύο πεζή, ἕως ὅτου ἔφθασαν αὐταὶ εἰς τὴν Βηθλεέμ. Καὶ συνέβη, ὅταν ἦλθαν αυταὶ εἰς τὴν πόλιν, ἡ φήμη τῆς ἀφίξεώς των διεδόθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν, καὶ εἶπαν αἱ γυναῖκες τῆς Βηθλεέμ: <Ἄραγε αὐτὴ ἡ καταβεβλημένη καὶ ξεπεσμένη εἶναι ἡ Νωεμίν;>
20 Καὶ εἶπε πρὸς αὐτάς· μὴ δὴ καλεῖτέ με Νωεμίν, καλέσατέ με Πικράν, ὅτι ἐπικράνθη ἐν ἐμοὶ ὁ ἱκανὸς σφόδρα·	20 Ἐκείνη δὲ ἀπήντησε πρὸς αὐτάς· <μὴ μὲ καλῆτε Νωεμίν (δηλαδὴ εὐχάριστον καὶ γλυκεῖαν), ἀλλὰ ὀνομάσατέ με Πικράν, διότι ὁ Παντοδύναμος μοῦ ἔστειλε πολλὰς πικρίας.	20 Καὶ εἶπεν ἡ Νωεμὶν πρὸς αὐτάς: <Μὴ μὲ καλεῖτε πλέον Νωεμίν (=εὐάρεστον), ἄλλα καλέσατέ με πίκραν. Διότι ὁ παντοδύναμος Κύριος μὲ ἐπότισε πικρίαν.
21 ἐγὼ πλήρης ἐπορεύθην, καὶ κενὴν ἀπέστρεψέ με ὁ Κύριος· καὶ ἱνατὶ καλεῖτέ με Νωεμίν; Καὶ Κύριος ἐταπείνωσέ με, καὶ ὁ ἱκανὸς ἐκάκωσέ με.	21 Ἐγώ, οἰκογενειακῶς μὲ τὸν ἄνδρα μου καὶ τὰ δύο τέκνα μου, ἐπῆγα εἰς τὴν Μωάβ, καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐπανέφερε τώρα μόνην, χήραν καὶ ἄτεκνον. Διατὶ λοιπόν, μὲ καλεῖτε Νωεμίν; Ὁ Κύριος μὲ ἐταπείνωσεν, ὁ Παντοδύναμος μὲ ἔθλιψεν>.	21 Ἐγὼ ἔφυγα ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἐπῆγα εἰς τὴν Μωὰβ γεμάτη, μὲ τὸν ἄνδρα μου καὶ τὰ δύο παιδιά μου, καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐγύρισε ἐδῶ ἀδειανήν, χωρὶς σύζυγον καὶ χωρὶς παιδιά. Καὶ διατὶ μὲ ὀνομάζετε Νωεμίν; Καὶ ὁ Κύριος μὲ ἐταπείνωσε καὶ ὁ Παντοδύναμός μου ἔστειλε μεγάλην κακοπάθειαν>.
22 Καὶ ἐπέστρεψε Νωεμὶν καὶ Ρούθ ἡ Μωαβῖτις ἡ νύμφη αὐτῆς ἐπιστρέφουσαι ἐξ ἀγροῦ Μωάβ· αὗται δὲ παρεγενήθησαν εἰς Βηθλεὲμ ἐν ἀρχῇ θερισμοῦ κριθῶν.	22 Ἔτσι ἐπέστρεψεν ἡ Νωεμὶν καὶ ἡ Μωαβῖτις νύμφη τῆς Ρούθ ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ. Ἔφθασαν δὲ αὐταὶ εἰς τὴν Βηθλεέμ, ὅταν ἤρχιζεν ὁ θερισμὸς τῆς κριθῆς.	22 Τοιουτοτρόπως ἐγύρισε πίσω εἰς Βηθλεὲμ ἡ Νωεμὶν καὶ ἡ Ροὺθ ἡ Μωαβίτισσα, ἡ νύμφη της, ἐπιστρέφουσαι ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς τῆς Μωάβ. Ἦλθαν δὲ αὖται εἰς Βηθλεὲμ κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ θερισμοῦ τῆς κριθῆς.